Lenfödem riskiniz yada lenfödeminiz varsa yapmanız ve yapmamanız gerekenler

Lenfödem riskiniz yada lenfödeminiz varsa yapmanız ve yapmamanız gerekenler

Lenfödemli bölgeyi mükemmel bir şekilde temizleyin. Cildi kuruttuğundan sabun önerilmez, nemlendirici vücut temizleyiciler daha uygundur. Cildi nazikçe, fakat tamamen kurulayın (zor yerler de saç kurutma makinesi kullanabilirsiniz). İç çamaşırları, çorapları ve kompresyon giysilerininizi düzenli yıkamaya özen gösterin (kompresyon giysilerini üretici firmanın talimatlarına göre yıkayın).

Herhangi bir travmadan (darbeler, kesikler, güneş yanığı, böcek ısırığı) kaçının. Tırnaklarını keserken dikkatli olun, tırnak etlerini kesmeyin veya sert bir şekilde geri itmeyin (bu tırnak etlerinin zedelenmesine ve bakterilerin buradan kolayca girerek enfeksiyon oluşturmasına yol açabilir). Antiseptik solusyona batırılmış pamuk çubukla dikkatlice ve nazikçe geriye doğru itin. Dikiş dikiyorsanız, yüksük giyin. Eğer bahçe işleri ile ilgileniyorsanız eldiven ve uzun kolluklar giyin. Çalılık arazide yürüyorsanız bot ve koruyucu giysi giyin. Nasırları asla kesmeyin % 10′luk üre (üredermlypo veya hypo) kullanın.

Ekstremitenin güneş yanığına asla izin vermeyin. Yüksek faktörlü güneş koruyucu kullanın. Birçok kompresyon giysisiyle bile güneş yanığı oluşabilir, koruyucu değildirler (özellikle sentetik olanları).

Sıcak havalarda ekstremitenizi soğuk tutun. Sıcak suyla yıkanmaktan kaçının. Eğer arabayla uzun süre seyahat edecekseniz, ekstremiteniz güneşte kalıyorsa, beyaz bir örtü ile örtün ve uzun süre oturarak seyahat edecekseniz ayak veya el parmaklarınızı açıp kapatın.

Ağır yükler taşımayın örneğin bavul veya ağır alışveriş torbası kullanmayın.

Herhangi bir kızarıklık (enfeksiyon) bir an önce tedavi edilmelidir (çantanızda mutlaka antibiyotik saklayın). Tüm enfeksiyonlar antibiyotiğe gerek duyar. Bazı hastalar bunlara sürekli bir şekilde ihtiyaç duyabilirler. Bununla birlikte yer yer kırmızılık ve sıcaklıklık sıklıkla meydana gelebilir, fakat 3 gün içinde kaybolursa antibiyotiğe ihtiyaç olmayabilir.

”Mantara dikkat!” Sıklıkla ciltte hafif kızarıklıklar ve dökülme şeklindedir. Enflame alana olduğu kadar ayakkabı veya eldiven içine de antifungal pudra kullanabilirsiniz. Kauçuk eldivenleri sık değiştirin. Meme altındaki kızarıklıklar veya kasıktaki kızarıklıklar mantar olabilir. Bazı durumlarda birkaç ay ağızdan mantar ilacı kullanmak gerekebilir.

Cildin esnekliğini ve nemini korumak oldukça önemlidir.

Ödemli veya riskli kolunuzdan tansiyon bakılması, kan alınması ve enjeksiyon yapılması için kesinlikle izin vermeyin! Diğer kol veya bacak kullanılabilir.

İstenmeyen tüylerin alınmasında elektrikli traş makinesi kullanın. Traş bıçağının temizliğine özen gösterin.

Uçakla seyahat edecekseniz, iyi bir önlem olarak kompresyon giysisi kullanılabilir. Eğer ödem varsa giysi üzerine ek basınç bandajı gerekebilir. Eğer gerekirse bandajlar el, ayak veya parmakları için de kullanılabilir.

Giysilerinizi çıkardığınız zaman herhangibir kızarıklık ve baskı olmamalıdır. Sizin yaptığınız bu iz lenfatik drenajın kısmen durduğunu gösterir.

Bacaklar: Çamaşırlar ve pantolonlar bel ve uylukların çevresinde gevşek olmalıdır. Sıkı kemer tavsiye edilmez.

İstirahat esnasında veya uyurken riskli kolun üzerine yatmayın.

Normal dengeli diyet en iyisidir. Lenfödem yüksek proteinli bir ödemdir, ancak az proteinli diyet, yardımcı olmaz. Aksine yumuşak dokuyu zayıflattığından ödem daha kötüye gidebilir. Diyet kısıtlamaları ödemi azaltmaz, ancak aşırı kilo var ise önerilebilir. Düşük tuzlu diyet veya diüretik verilmesi (başka bir hastalık nedeniyle gerekmedikçe) son derece yanlıştır. Lenfödem geçici olarak azalabilir, ancak sürekli iyilik sağlamaz.

Yine bazı hastalara alkol ve sigara içmemeleri tavsiye edilir. Ödemi kötüleştirdiği söylenir. Bu tamamen yanlıştır! Nikotin ve kafein gerçekte lenfatik pompalamayı daha iyi yapar. Çok fazla alkol alımı obezite ve lenfatik yükü hafifçe artırır ancak lenfödemi arttırdığına dair kanıt yoktur. Gerçekte aşırı alkol tüketiminin olumsuz sonuçları içinde, lenfödemin kötüleşmesi yoktur.

Eğer aşırı, ciddi psikolojik stress altında iseniz omuzlarınızı, sırtınızı ve boynunuzu gevşetmeye çalışın. Omurganızı uzatın ve düz durun. Bu alanlardaki sürekli gerilim lenfödemi kötüleştirebilir veya risk varsa ödem oluşumunu tetikleyebilir. Üst gövdedeki tansiyon alt ekstremitede “denge” gerilimine neden olur. Böylece bacaklarda lenfödem gelişme riski ortaya çıkabilir.

Extermitede zaten ödem varsa yukarıdaki noktalara mutlaka uyulmalı, ek olarak: Yaşam şeklinizi modifiye etmeye ihtiyaçınız olabilir, ancak bu hastalığın mağduriyeti altına girmenizi gerektirmez. Sadece durumunuzun gerçekleri bakımından dikkatli ve daha duyarlı olmaya ihtiyacınız vardır. Bisiklet, aerobik, ağırlık kaldırma gibi bazı sporlar ekstremitelere yük bindirir, yüzme ve dalma ise faydalıdır.

Şunu bilmelisiniz ki yetersiz lenf sisteminiz nedeniyle şişen ekstremiteniz, tedavi ile normal veya normale yakın hale geldikten sonra detayları unutan, bakımına dikkat etmeyenleri, değişik sorunlar beklemektedir.

Kompresyon giysileri gece dahil, tüm gün giyilmelidir. Eğer ekstremite geceleri kendiliğinden küçülüyorsa, geceleri kompresyon giysisi giyilmeyebilir (fakat tedavi küründen sonraki ilk 6 ay mutlaka giyilmelidir).

Eğer özel günler için dışarı çıkıyorsanız, sadece bu zaman için giysinizi giymeyebilirsiniz. Ancak birkaç gün önceden evde deneyin. Aynı süre içinde, öncesinde ve sonrasında ekstremitenin durumunu değerlendirin. Eğer ölçümler artarsa veya ekstremite ağrırsa, risk almayın. Bununla birlikte,bunu tedavinizin üzerinden birkaç ay geçmeden yapmayın, çünkü dokularınız yeterince güçlenmemiş olacaktır ve kolayca tekrar açılabilir.

Kol: Eğer giysiniz, parmaklar ve ellerinizi örtmüyorsa derhal doktorunuza, terapisttinize görünün.

Ekstremitenizi en az ayda bir kez ölçün veya birine ölçtürün. Eğer anlamlı bir değişiklik varsa (artma veya azalma yönünde) terapistinize haber verin. Yardıma veya yeni bir giysiye ihtiyacınız olabilir.

Kompresyon giysinizi üreticinin önerileri doğrultusunda değiştirin. Gevşeme hissederseniz veya kolayca giyerseniz ya ekstremite küçülmüştür yada giysiniz esnemiştir. Kompresyon giysisi el bileği, dirsek veya altında bantla bitmemelidir. Her hangi bir noktada kızarma, acıma olmamalıdır, eğer böyle bir durum oluşursa terapistinizden yardım isteyin. Üreticinin talimatlarına göre düzenli yıkayın.

Egzersiz yapın, fakat fazla yorulmayın. Eğer riskli bir ekstremiteniz var ve normalde kompresyon giysisi giymiyorsanız bile tüm gün boyunca kolunuzu zorlayacak, kullanacak veya egzersiz yapacaksanız bandaj veya kompresyon giysisi kullanın. Egzersizler, terapistiniz tarafından ihtiyacınıza göre düzenlenebilir veya eklenebilir.

Bu makale 27 Ağustos 2019 tarihinde güncellendi. 0 kez okundu.

Yazar
Uzm. Dr. Nurten Küçükçakır

Uzm.Dr. Nurten Küçükçakır, lisans öncesi öğrenimlerinin ardından Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde başladığı tıp eğitimini başarıyla tamamlayarak 2006 yılında tıp doktoru unvanı almıştır. İhtisasını ise, yine aynı fakültede yapmış ve 2012 yılında Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon uzmanı olmuştur. Dr Yaşar Eryılmaz Ağrı Doğubeyazıt Devlet hastanesi’nde mecburi hizmetini tamamladıktan sonra bir süre Balıkesir Devlet Hastanesinde görev almıştır. 2014 yılından bu yana Bursa Romatem Fizik Tedavi Hastanesinde çalışmaktadır. Yaklaşık 3 yıldır hem aktif poliklinik hizmeti sunmaya devam etmekte hem de Bursa Romatem Hastanesi Başhekimi olarak görev yapmaktadır.  Beyin felci ve omurilik felci hastalarında yüksek teknoloji robotik rehabilitasyon, hidroterapi, ergoterapi ve egzersiz programlarıyla çocuk ve erişkin hastaların tedavisinde deneyim ...

Yazarı sosyal medya'da takip edin
instagram
Etiketler
Lenfödem
Uzm. Dr. Nurten Küçükçakır
Uzm. Dr. Nurten Küçükçakır
Bursa - Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon
Facebook Twitter Instagram Youtube