Dişler, yumuşak doku içerisinden geçerek dış çevreye açılan vücutdaki tek mineralize yapıdır. Bir bölümleri mikroorganizma içeren ağız boşluğu ile direk ilişkideyken diğer kısmı bağ dokusu ve kemik içine sıkıca gömülmüştür. Dişeti hastalıkları(periodontal hastalıklar), dişi çevreleyen ve destekleyen dokuları etkileyen bir enfeksyon hastalığıdır. Genellikle ağrısız seyreder ve belirtileri hasta tarafından zor farkedileceği için hekime geç müracaat edilir.
Sağlıklı dişeti: Portakal kabuğu görüntüsünde, açık pembe renkte ve matdır. Sağlam ve sert görüntülüdür. Normal fırçalama ve ip kullanımıyla kanamaz. Bu sağlıklı dişetlerinin hastalanmasına genellikle aşağıda sıralanan etkenler sebep olur.
Periodontal hastalıklarda primer etken mikrobiyal dental plaktır. Mikrobiyal dental plak tükrükten çökelir, başlangıçta hastalık yapmaz ancak birikimi çürüğe neden olur.
Gingivitis: Enfeksiyonun sadece dişetlerini etkilediği bir hastalıktır. Gingivitiste en önemli belirti, fırçalama sırasında veya kendiliğinden oluşan dişeti kanamasıdır.
Dişetleri; kırmızı, şiş, parlak yüzeyli ve yumuşak bir kıvam alır. Temel sebebi ağız bakımı ve fırçalamanın yetersizliğidir.
Sistemik hastalıklara, ilaç kullanımına, ailevi hastalıklara, travmaya, hatalı diş tedavilerine ve yabancı cisim reaksiyonlarına bağlı olarak da gelişebilir.
Ağız hijyeni eğitimi, diş ve kök yüzeyi temizliği (detartraj), hatalı restorasyonların düzeltilmesi ve anti-plak ajanların kullanılması ile tamamen iyileşir.
Kronik Periodontitis: Dişi çevreleyen destek dokuların enfeksyonu ve yıkımıdır. En sık görülen periodontitis tipidir. Erişkin yaştaki bireylerin çoğunda mevcuttur. Yavaş ilerler, belirtileri geç ve zor farkedilir. Belirtileri: koyu kırmızı-morumsu dişeti rengi, dişeti çekilmesi-büyümesi, dişlerde aralanma, uzama, dönme, sallanma, fonksyon bozukluğu, dişler arasına ve cepler içine yiyecek artıklarının dolması, abse oluşumu, ağız kokusu ve estetik bozukluklar şeklindedir. Başlangıcı cerrahi olmayan yöntemlerle tedavi edilebilir. İlerlemiş durumlarda operasyon şarttır. Stres, sigara kullanımı, diabet ve bağışıklık sistemi hastalıkları tedaviye yanıtı etkiler.
Apseler: Dişetine batan yabancı maddeler veya tahrişler sonucu dişetinde apse meydana gelir, bu dişeti apsesidir. O bölgede kırmızı renk, şişlik ve hassasiyet görülür. Etken ortadan kaldırılırsa birkaç günde kendiliğinden iyileşir. Gargara iyileşmeyi hızlandırır. İleri kemik erimesi olan ve tedavi edilmemiş vakalarda ise periodontal cep içindeki bakteri sayısının artması ile derin dokuları etkileyen periodontal apseler meydana gelir. Dişte sallanma, künt zonklayıcı bir ağrı, derin dişeti cebi, ateş, halsizlik ve şişlik görülür. Acil tedavisi antibiyotik ve drenajdır, daha sonra kronikleşince cerrahi tedavi uygulanır.
Dişeti çekilmelerinin nedenleri:
-Diş dizisindeki bozukluklar,
-Yüksek frenilum bağlantıları (dudak bağlantısı)
-Kronik travma (tırnak yeme, hatalı fırçalama, diş sıkma, gıcırdatma)
-Enflamasyon (gingivitis, periodontitis)
-Hatalı diş tedavisi (kron-köprü, dolgu)
-Hatalı ortodontik tedavi
-Yaşlılık
Tedavisi cerrahidir.
Dişeti hastalığının belirtileri:
-Dişlerimizi fırçalarken oluşan kanama. Bilinmelidir ki sağlıklı diş eti kanamaz. Sağlıklı dişetinde ancak bir irritasyonla kanama oluşturulabilir.fakat sigara damarlarda büzülmeye sebep olarak kanamayı azaltır yada engeller.eğer sigara kullanıyorsanız diş etlerinde kanama semptomunu göremeyebilirsiniz.
-Kırmızı, şiş,ödemli ve hassas dişetleri
-Sürekli kötü ağız kokusu
-Dişlerden kolaylıkla ayrılabilen, uzaklaşan ve çekilen dişetleri
-Dişler ve dişetleri arasında iltihabi akıntı
-Sallanan veya giderek birbirinden uzaklasan dişler
-Dişler arasında aralıkların oluşması veya mevcut aralıkların artması
-Kök yüzeylerinin açığa çıkması
*Bununla beraber, periodontal hastalık hiç bir bulgu vermeden de ileri safhalara ulasabilir. Bu nedenle düzenli aralıklarla diş hekimine gitmek son derece önemlidir.
Dişeti iltihabının neden olduğu diş kayıpları, çürüklerin neden olduğu diş kayıplarından çok daha fazladır.
Dişeti Hastalığı sebepleri
Genetik faktörler
Diş taşı oluşumun temel sebebi tükrük yapısıdır ve genetik yapıyla aktarılmaktadır. tükrük yapımız diş taşı oluşumuna müsait ise düzenli olarak diş taşları temizletilerek diş eti sağlığı korunmalıdır.
Yapılan araştırmalara göre %30 oranında genetik bir yatkınlık vardır. Ayrıca ağız bakımının kötü olması ile dişeti hastalığının gelişme olasılığı 6 kat daha artar.
Sigara
Hepimizin bildiği gibi sigara kanser, akciğer, kalp hastalıkları gibi bir çok önemli rahatsızlıklara sebep olur. Tüm bunların dışında diş eti rahatsızlığının en önemli bulgusu olan kanamayı engeller ve hastalığın daha hızlı ve sinsi ilerlemesine neden olur.
İlaç kullanımı
Doğum kontrol hapları, anti-depresanlar, kalp ilaçları ağız sağlığınızı etkiler. Bu yüzden bu ilaçlardan birini kullanıyorsanız lütfen diş hekiminizi uyarınız ve ağız hijyeninize ayrıca önem veriniz.
Hormonal değişiklikler
Hamilelik, puberte, menapoz, mensturasyon gibi hormonal değişikliklerin yoğun olduğu dönemlerde ağız hijyeninize ayrıca özen göstermeniz gerekmektedir. Dişetleriniz bu dönemlerde daha hassas olur, bu dönmelerde tükrük yapınız değişip taş oluşumuna yatkınlık artabilir . bu dönemlerde diş taşı temizliği sıklaşabilir. Dişeti hastalığına yatkınlık artar.
Stres
Hipertansiyon, kanser gibi pek çok rahatsızlığın nedenlerinden biri olmasının yanında dişeti hastalıklarının da risk faktörlerindendir. Araştırmalar göstermiştir ki periodontal hastalıklarda dahil olmak üzere stres vücudun enfeksiyonla mücadelesini zorlaştırmaktadır.
Diş sıkmak ve gıcırdatmak
Diş ve dişeti arasındaki kuvvetin azalmasına neden olarak periodontal doku yıkımına sebep olurlar. Dişetlerindeki çekilmenin bir sebebi de diş sıkmaktır. Mutlaka gece plağı takılarak bu sıkmanın durdurulması gerekir.
Kötü beslenme
Vücudun, immun (bağışıklık) sisteminin zayıflamasına ve buna bağlı olarak, diş eti enfeksiyonu da dahil olmak üzere enfeksiyonlarla mücadelesinin zorlaşmasına neden olur.
Diabet, şeker hastalığı
Diabet hastaları periodontal (dişeti) enfeksiyon açısından yüksek risk grubuna girerler. Mutlaka rutin dişeti kontrollerini bir dişeti uzmanına (periodontolog) yaptırarak ağız hijyenlerine ayrıca özen göstermelidirler.
Kötü yapılmış kuron köprü ve dolgular;
Dişetine basan ve taşkın yapılmış dolgu, kuron ve köprüler dişetlerinde problem oluşturur.
Dişeti Hastalıkları Sonucu Diş Kaybı
Dişeti hastalıkları dişeti iltihabı ile başlar; hastalık ilerledikçe dişleri destekleyen diğer dokularla birlikte alveol kemiğinde de hasar meydana gelir.
Böylece diş ve dişeti arasında “periodontal cep” oluşur. Periodontal cepler infeksiyonun oluşmasını kolaylaştırdığı gibi hastalığın ilerlemesine de neden olabilir. Hastalık ilerledikçe dişler sallanmaya başlar ve önlem alınmazsa diş kaybedilebilir.
Dişeti Hastalıkları Nasıl Önlenir
Dişeti hastalıklarının önlenmesinde öncelikli görev kişinin kendisine düşmektedir. Kişi dişlerini sağlıklı bir durumda korumak için günlük ağız bakımını doğru ve düzenli yapmalıdır. Yani dişler düzenli olarak fırçalanmalı ve diş ipi kullanılmalıdır. Dişlerin üzerindeki bakteriyel plak uzaklaştırılmalıdır. Dişhekimine düzenli aralıklarla gidilmeli, kontrol ve tedavi uyarıları dikkate alınmalıdır.
