PARANOİD KİŞİLİK BOZUKLUĞU VE TEDAVİSİ
PARANOİD KİŞİLİK BOZUKLUĞU
Paranoid kişilik bozukluğu olan bireyler; sürekli olarak başkalarına karşı kuşkulu, güvensizdirler ve başkalarının her zaman kötü niyetli olduğunu düşünürler. Genellikle düşmancıl huylar taşırlar, huysuzdurlar ve kızgınlık içindedirler. Hiç kimseye güvenemedikleri için sırlarını asla paylaşmazlar. Kendilerine yapılan her davranışın altında gizli anlam görürler. Sevecen ve sevgi dolu yaklaşımlara karşı duyarsızdırlar. İki temel yoğun duyguları vardır. Bunlar öfke ve kıskançlıktır.
Bireyin oluşturduğu ön yargıların değişmesi neredeyse imkânsızdır. Yaşanan gerçekler dahi ön yargılarını değiştiremez. İstediğiniz kadar önüne kanıtlar sunsanız dahi bu onun için hiç bir şey değiştirmez. Çünkü gerçek ve kendileri arasında ki çelişkileri görmezden gelirler. Kendilerini haklı çıkartmak için bir sürü gereksiz veriye başvurabilirler. Sürekli öfkelidirler, gösterdikleri bu öfke geçmişlerinden gelen kin duygularından kaynaklanır. Geçmişteki aşağılanmaları, aşırı eleştirilmeleri, aşırı suçlanmaları ve kendilerine kötü davranılmış olması bireyin gösterdiği düşmanca duygular ve saldırgan davranışlarla artık su yüzüne çıkmaktadır. Paranoid kişilikleri olan insanların genellikle psikotik olmadığını unutmamak gerekir. Yani çoğu zaman gerçeklikle ilişkilerini yitirmezler ama stresli dönemlerde geçici psikotik belirtiler sergileyebilirler.
Paranoid kişilerin evli olması ya da bir birlikteliği olması çok daha zor bir durumdur çünkü aile içerisinde tolere edilen şeyler birlikteliklerde o kadar tolere edilmemektedir. Bahsettiğimiz zorluk paranoid kişi için değil partneri içindir. Çünkü paranoid kişiler problemi hiçbir zaman kendilerinde görmezler. Eşlerinin bağlılıklarını sorgularlar, sürekli rahatsız edici huzur bozucu davranışlarda bulunurlar. Paranoid kişiler Kişisel denetimini yitirme endişesiyle bağlanma kaygısı yaşarlar. Bu yüzden genelde uzak ilişkiler kurmayı tercih ederler. Eğer kişisel denetimini kaybederse herkesin ona kötülük yapabileceğini düşünürler yani kendini yakın ilişkilerden uzak tutarak korumaya çalışırlar.
Paranoid kişilik bozukluğu olan kişiler kendilerini çok özel ve farklı olarak algılarlar. Özel ve erişilmez olduklarını düşünürler. Dünyaya bakış açıları ise şöyledir; ‘’ dünya çok kötü insanlar ile dolu, kimseye güvenilmez. En iyisi insanlardan uzak durmalıyım ki bana zarar vermesinler’’ diye düşünürler.
Paranoid kişilik bozukluğu tedavisi
Birey ile temel bir güven ilişkisi kurarak terapiye başlanır. Bu bireyler grup terapisine katılmamalıdır ve aile iş birliği de kurulmamalıdır. Terapide aileyi devreye sokmamak gerekir. Terapi süresince danışana bir takım bulgular eklenmiş ise örneğin depresyon gibi terapiye devam edilir bunun yanın psikiyatriste de yönlendirerek ilaç kullanması da sağlanır.
Psikolog Duygu Yakupoğlu