Obsesif kompulsif bozukluk, insanların obsesyon adı verilen sürekli tekrar eden düşüncelere sahip olması ve bu düşüncenin kendisini rahatsız etmesinden ötürü, genellikle rahatlamak amacıyla ritüel veya sürekli tekrar eden davranışlarda bulunmasıdır.
OKB’li bireyler düşünceleri, korkuları, imgeleri saplantı halinde yaşarlar. Bu durum hem kendileri hem de çevresindekiler için son derece rahatsız edici olabilir. Zaman zaman günlük hayata odaklanmakta güçlük çekebilirler.
OKB, halk arasında takıntı hastalığı olarak bilinmektedir. OKB’li bireyin hayatında mutlaka yine bu rahatsızlığa sahip birisi vardır. Yani çocukluğunda böyle birisi ile yaşamış olma ihtimali oldukça yüksektir. Anne, baba, büyük anne ve babalar, yakın akrabalarda olabilir. Çevresel ve kalıtsal birçok sebebi vardır.
Kişinin takıntılarının olmasının temelinde kontrol etme arzusu ve mükemmelliyetçi duygular yatar. OKB’li bireyin hayatındaki kararları zamanında ebeveyni vermiş olabilir. Herhangi bir konuda karar vermekte çok güçlük yaşar. Bir başkası onun hayatına çok fazla müdahale ettiği ve kendi hayatını kontrol edemediği için herhangi bir konuyu takıntı haline getirir ve bunu kontrol etmeye başlar. Bu şekilde içsel bir rahatlama sağlayabilir. Kişinin hayatına müdahale eden kişi de her şeyi ‘tam’ ve ‘mükemmel’ görme arzusundadır. Yani takıntı, beraberinde mükemmelliyetçiliği getirir.
OKB’nin Belirtileri
Sürekli el yıkama
Aşırı temizlik takıntısı
Mikroplardan korkma
Sürekli duş alma isteği
Sürekli bir şeyleri kontrol etme ihtiyacı duyma
Bir şeyleri sayma
Kilitlendiklerinden emin olmak için kapıları tekrar tekrar kontrol etme
Kapalı olduğundan emin olmak için ocağı tekrar tekrar kontrol etme
Belirli kalıplarda sayma
Bir duayı, kelimeyi veya ifadeyi içten içe tekrarlamak
Kirlenme korkusu
Düzenli ve simetrik olma
Kendisini veya sevdiklerinin zarar görmesine ait düşüncelere kapılma
Başkalarının dokunduğu nesnelere dokunamamak
Nesneler düzenli olmadığında strese girme
El sıkışmaktan rahatsızlık duyma
OKB’yi tedavi ederken kişinin hayatında takıntı haline getirdiği konularda hangi travmalara sahip, bu konularda çözümleme yapılması gerekir. Travmalarla yüzleşmesi ve bunları kabul etmesi sağlanabilir. Bununla birlikte hayatıyla ilgili karar verme mekanizmalarını çalıştırmak gerekecektir. Kişi kendi kontrolünü eline almaya başladıkça takıntı haline getirdiği konulardaki kontrolü de yavaş yavaş bırakacaktır. Son olarak, mükemmelliyetçi duygularıyla çalışmak gerekir. Her şeyi tam ve kusursuz yapma isteği takıntıları tetikler. Hatalara da yer açması ve eksikleri, kusurlarıyla hayata devam etmesi düşüncesi danışanda oluşturulmaya çalışılır. Danışan travmalarıyla yüzleştiğinde, bunları kabullendiğinde, karar vermeye başladığında, mükemelliyetçi duygularını kontrol altına almayı öğrendiğinde OKB’yi de tedavi edebileceğimizi söylemek mümkün. Kişinin bir ruh sağlığı çalışanından terapi desteği alması gerekir.
Kişinin psikiyatrik desteğe ihtiyacı varsa mutlaka psikiyatra yönlendirilmeli ve kalıcı çözüm için terapi desteği ihmal edilmemelidir. İlaç ve terapi ile kişi günlük yaşamına takıntılarından arınmış halde dönebilir.
