Öfke nedir ? Öfke kontrolü nasıl sağlanabilir ?
‘Niçin bu evde kimse bana yardım etmiyor?’
‘Gürültü yapmayın da maçı seyredeyim.’
‘Kaç kere ödevlerini bitirmeden dışarı çıkma dedim sana?’
‘Hiç laftan anlamıyorsun!’
Bu öfkelerin ortak yanı öfke içermesi… Peki, Nedir Öfke? ve Neden Öfkeleniriz?
Öfke de üzüntü, mutluluk gibi bir duygudur. Ancak birçoğumuz öfkelendiğimizi kabul etmekten kaçınırız. Öfke diğer tüm duygular gibi uygun ifade edildiğinde normal bir duygudur. Bu nedenle inkâr edilmeyi ya da kabul edilmemeyi hak etmez. Olumlu ve olumsuz her duygu gibi öfkenin de bir ömrü vardır ve bu ömrü tamamladığında etkisini kaybetmektedir. Ancak öfke kontrolden çıkıp yıkıcı hale dönüştüğünde; okul – iş hayatı, kişisel ilişkiler ve genel yaşam kalitesinde sorunlara neden olmaktadır.
Öfke aslında ikincil bir duygudur!!! Yani öfke buzdağının görünen kısmıdır. Buzdağının suyun üstünde kalan kısmı öfkedir. Oysa öfkenin ortaya çıkmasına neden olan pek çok duygu suyun altında gizlidir. Bu duygulardan bazıları; kıskançlık, kızgınlık, nefret, düşmanlık, hiddet, üzüntü, kaygı, kindir.
Hangi Durumlarda Öfkeleniriz?
Sıkıldığımızda ve anlaşılmadığımızı hissettiğimizde,
Haksızlığa uğradığımızı düşündüğümüzde,
Kendimizi ifade edemediğimizde,
İstek ve ihtiyaçlarımız karşılanmadığı ya da karşılanmayacağını düşündüğümüzde,
Yalnızlık, kaygı, utanç hissettiğimizde… Öfkeleniriz.
Öfke Durumunda Vücudumuz Tepki Verir!
Stres ve gerginlik başlar, nefes alıp verme sıklaşır, adrenalin salgısı artar, kalp atışları hızlanır, kan basıncı artar…
Öfke uygun bir şekilde ifade edilmediğinde…!!!
Baş ağrısı, mide rahatsızlıkları, solunum problemleri, cilt problemleri, var olan fiziksel problemlerde artma ve duygusal problemler görülebilir. Ayrıca, konsantrasyon bozukluğu, unutkanlık, uykusuzluk, dikkat problemleri gibi zihinsel tepkiler eşlik edebileceği gibi alkol kullanımı, sigara içme, aşırı yemek yeme, huzursuzluk ve ilaç kullanımı gibi davranışsal tepkilerde görülebilir.
Öfke kontrolünde doğru yöntem kişiden kişiye göre değişebilir!
Öfkeniz ile baş etmede işe yarayabilecek bazı ipuçları;
Duygularınızı anlattığınız bir günlük tutun.
Sizi öfkelendirebilecek durumların listesini yapın.
İletişim Becerilerinizi geliştirin.
“Sen dilini” değil “Ben dilini” kullanın. (‘Zaten bana hiç zaman ayırmazsın, hep çok işin vardır’ yerine ‘bana daha çok zaman ayırırsan mutlu olurum’ ya da ‘çok dağınıksın’ yerine ‘eşyalarını topladığın zamanlarda işlerim daha çabuk bitiyor ve seninle daha fazla vakit geçirebildiğimiz için kendimi mutlu hissediyorum’ vb. )
Mola verin; sizi öfkelendiren durumu analiz edin. Asıl problem ne? Problemi tanımlayın. Temel iletişim becerinden yararlanın, (DUR-DÜŞÜN-DUYGULARINI KONTROL ET-DAVRAN)
Gevşeme – Nefes Egzersizlerini öğrenin, Spor yapın.
Olaylara bakış açınızı değiştirin, (Unutmayın, kızgın olduğumuzda genellikle düşüncelerimiz gerçeği yansıtmaktan çok, olayların abartılmış ve çarpıtılmış şeklini algılar ve yorumlarız.)
Problemi mizahsen bir dille ifade etmeye çalışın ve Affedin…
