Obeziteye yol açan ve farkına varılması gereken düşünceler
Obez bireylerde davranış değişikliğini sağlamak ameliyat sonrası psikolojik tedavimizin kilit noktalarından biridir. Davranış değişikliğini sağlayabilmek ise ancak düşünce şeklini değiştirmek ile yapılabilecek bir şeydir. Düşünce kalıpları değişmeden yapılan davranışların kalıcılığından söz etmemiz imkansızdır. Bu sebep ile kişiler bulundukları davranışları farkındalık çerçevesi içerisinde yorumlamalıdır. Obezite cerrahisinde psikolojik motivasyonun önemi de burada kendini açığa vurmaktadır. Eski istenmeyen davranış kalıpları (tıkanırcasına yeme- duygusal yeme), çocukluk dönemine ait yararsız alışkanlıklar yeni yararlı davranış kalıplarıyla yer değiştirmesini sağlamak adına terapötik ortamda değerlendirilmeli ve bireyin biliş sisteminin baştan yapılandırılması sağlanmalıdır. Bireyin TÜP MİDE amelyatı sonrasında durumunun ciddiyetinin farkına varması ve sorunun sadece görsel olmadığı konusunda bilinçlenmesi yol alma adına başlangıç sayılabilir.
Peki düşünce hatalarımızın olduğunu nasıl anlarız ?
|
Düşünce Hatası
|
Tanımı |
Örnek |
Alternatif düşünce |
|
Hep-ya da hiç düşünce |
Olayları sadece iki uç kategoride değerlendirme |
Diyette en ufak bir aksama yaşadığında “Battı balık yan gider” diyerek diyeti bozma
|
Zararın neresinden dönersem kârdır |
|
Hemen bir karara varma |
Bir gözlem yapıp bunun tek bir sonucu olabileceğine inanma |
Bu hafta kilo veremediğime göre kilo vermem imkansız.
|
İnsanlar her hafta kilo vermez, aynı ölçüde yemiş olsalar bile. |
|
Geleceği olumsuz öngörme |
Tek olası sonuç bu olmasa da, gelecek hakkında tek bir olumsuz öngörüde bulunma |
Gittiğim yerde ikram edilen tatlılara dayanamayacağım. |
Kimse bana zorla bir şey yediremez. Bu duruma hazırlıklı olup öğrendiğim becerileri uygulayabilirim.
|
|
Geleceği olumlu öngörme |
Olası sonuç hakkında fazla iyimser olma |
Sadece bir dilim pasta yiyip tatmin olacağım ve duracağım.
|
Geçmişime baktığımda hep daha fazlasını istediğimi görebiliyorum. |
|
Olumluyu yok sayma |
Kişinin olumlu yönlerini veya eylemlerini görmemesi veya bunların sayılmadığını düşünmesi |
Birkaç kilo vermiş olmamım bir önemi yok, ancak vermek istediğim tüm kiloları verirsem takdiri hak ederim.
|
Yaptığım her olumlu eylem için takdiri hak ediyorum. |
|
Duygusal nedenselleştirme |
Aksine dair kanıtları görmezden gelerek, güçlü bir şekilde “hissedilen” şeyin doğru olması gerektiğine inanma |
Kilo verme konusunda bu kadar ümitsiz hissettiğime göre asla kilo veremeyeceğim. |
Herkes zaman zaman ümitsizliğe düşebilir. Bu, normal bir durum. Programıma sadık kalırsam kilo verebilirim. |
|
Etiketleme |
Kişinin kendisini (veya başkasını), tüm özelliklerini değerlendirmeden, genel olarak olumsuz bir şekilde etiketlemesi |
Çok yediğim için ben iradesizin tekiyim. |
Tamamen iradesiz değilim. Sadece kilo almama neden olacak yeme davranışlarında bulunan biriyim. |
|
Zihin okuma |
Destekleyen bir veri olmasa da, başkalarının aklından ne geçtiğine kesin emin olma. |
Eğer çok yersem başkaları hakkımda olumsuz düşünür. |
Ne yediğimle ilgilenen insanlar olabilir ama bir kısmı da ilgilenmeyecek veya umursamayacaktır.
|
|
Kendini kandırma |
Kişinin kendisine başka zamanlar inanmayacağınız şeyler söylemesi |
Bunu yiyebilirim, bu sayılmaz. |
Kalori kaloridir, sayılmaması için bir neden yok.
|
|
İşe yaramayan kurallar koyma |
Çevresel etkenleri göz önüne almadan, kişinin kendisine veya başkalarına işe yaramayacak kurallar koyması |
Yemek çöpe atılmaz. |
Çöpe de döksem, yesem de nasılsa artık olacak. Vücudumda bir artık olmasındansa, çöpte bir artık olması daha iyi.
|
|
Alakasız konuları ilişkilendirme |
Biribiryle ilgisi olmayan iki kavramı birleştirme. |
O kadar sıkıntılıyım ki yemek yemeliyim. |
Duygusal yemek yeme kabul edilemez. Sıkıntımı tolere etmeyi ve başka yöntemlerle çözmeyi öğrenmem gerek.
|
|
Abartma |
Ufak bir veri üzerinden genel bir kanıya ulaşma |
Yemek yemem tamamen kontrolümden çıktı. |
Yemeyi planlamadığım yiyecekler yedim. Fakat hemen şu an planımı uygulamaya geri dönebilirim. |
Psk. Merve PEHLİVAN