Müzik Bizi Nasıl Etkiler?
Müzik ve dans birbirleriyle yakından ilişkilidir ve birbirlerini tamamlar. Bilişsel psikolog Daniel Levitin, müzik psikolojisine odaklanmış ve müzik ile beden hareketi arasındaki ilişkiyi araştırmıştır. Müzik bilişinin ardındaki nörokimyasal ve nöropsikolojik nedenlere işaret etmiştir.
İnsanın müziğe tepkisi evrimsel ve evrensel bir olgudur. Hoşumuza giden türleri arar, bize keyif veren yeni seçenekler keşfetmeye devam ederiz. Müzik endüstrisi, ruh halimizi farklı şekilde etkileyen çeşitli türlerle karşımıza çıkar. Örneğin diskolarda klasik müzik değil, pop şarkılar çalar. Çünkü hareket ettiren ve ruh halini yükselten müzikler tercih edilir. Müzik dinlerken tempo ve ritim gibi özelliklerden etkileniriz. Tempo, altta yatan bir vuruşun hızı, ritim ise sesin düzenli tekrarlanan örüntüsüdür. Genellikle bu özellikler bizi hareket etmeye teşvik eder. Bazı ritimleri göz ardı ederken, bazıları dikkatimizi çeker. Örneğin farklı müzik türlerini dinlerken aynı şekilde tepki vermeyiz. Elektronik müzik bizi dans etmeye motive ederken, caz müziği kanepede uzanıp rahatlama isteği uyandırabilir.
Dans bize neden zevk verir?
Müzik dinlemek bize haz verir ve ödül ile ilişkili beyin bölgelerini uyarır. Sevdiğiniz bir şarkıyı dinlediğinizi hayal edin. Kendinizi daha iyi hissetmiyor musunuz?
Ritim ve vuruş algısı, ritim ile hareketlerimizden sorumlu motor sistem arasındaki bağı gösterir. Vuruş algısı sırasında duyusal ve motor beyin bölgeleri aynı anda etkinleşir. fMRI çalışmaları, “eşzamanlılık”tan (entrainment) sorumlu bölgeleri ortaya koymuştur. Eşzamanlılık, beden hareketlerimizin müzikle aynı anda senkronize olmasıdır. Bu süreçte etkinleşen bölgeler bazal ganglion, tamamlayıcı motor alan ve işitsel kortekstir. Özetle, bir ritim duyduğunuzda motor ve işitsel beyin bölgeleriniz bağlantı kurar ve işte! Kendinizi dans pistinde bulursunuz.
Müziğin nörokimyası
Levitin, müzik ve hareketin gizemini nörogörüntüleme çalışmalarıyla inceledikten sonra, müzik algısının ardındaki nörokimya üzerine yoğunlaştı. Keyif almamızı sağlayan dopamin ve opioidlerin etkilerini araştırdı. Hoşumuza giden bir müzik dinlediğimizde dopamin salgılanır, ilgili beyin bölgeleri etkinleşir ve haz duyarız.
Haz kimyasallarını engellemek
Müzik algısının temel nedenlerini daha iyi anlamak için Levitin farklı bir yaklaşım geliştirdi. Katılımcıların opioidlerini geçici olarak bloke etti ve onların kendilerini iyi hissettiren en sevdikleri şarkıyı dinlemelerini sağladı. Sonuçlar oldukça ilginçti: Katılımcılar şarkıyı hâlâ sevdiklerini söyleseler de bu kez hareket etme isteği duymadılar! Bu çalışma, müzikal hareketlerimizin haz duygusuyla ve bu olgunun temelindeki nörokimyasallarla ilişkili olabileceğini gösteriyor.
Kaynakça: https://www.leidenpsychologyblog.nl/articles/why-does-music-move-you
Türkçeye Çeviren – Düzenleyen: Fatih Özmez
