Menopoz kadinda menstruasyonlarin son bulmasina verilen isimdir. Yunanca aylik kanamalar anlamina gelen "mens" ve durma anlamina gelen "pausis" kelimelerinin birlesmesiyle ortaya cikmistir. Aslinda kadinda dogal yaslanma surecinin bir parcasi olup kadinin yumurtaliklarinin daha dusuk seviyelerde estrojen ve progesteron uretmesi ile karakterizedir. Yumurta gelisiminin de imkansiz oldugu bu donemde kadin gebe kalabilme yetenegini de kaybetmis olur.
Kadinlar cocukluktan genc kizliga adim atarken bir gunde adet kanamalari gormeye baslarken, menopozun olursum sureci birkac yil alir. Ulkemizde ortalama menopoza girme yasi 49 olmakla birlikte bu gelismis bati toplumlarinda birkac yil ileridedir. Kadinlarin cok buyuk orandaki kismi 42 ile 57 yaslari arasinda menopoza girerler.
Menopoz bir hastalık olarak mi algılanmalıdır?
Menopoz kesinlikle bir hastalik veya saglik problemi olmamakla birlikte bazi kadinlar bu donemlerinde daha fazla destek ihtiyaci duymaktadir. Bunun sebebi de kadinin hormon seviyelerindeki degisikliklere uyum surecinde yasadigi bazi problemlerdir. Bircok kadin menopozda hicbir sikinti yasamaz veya cok az rahatsizligi olur. Bazi kadinlarda ise cok siddetli semptomlar gorulebilir. Bu durumun hangi kadinlarda olacagini onceden tahmin etmek ise imkansizdir.
Menopoza giren kadınlar ne gibi problemler yaşayabilir?
Menopoza yaklasildigini gosteren ilk isaret adet periyotlarinin duzensizlesmesidir (siklasma veya seyreklesmesi). Bunun disinda hizli kilo almaya baslanmasi, ani duygu durum degisiklikleri, sicak basmalari, gece terlemeleri, uykusuzluk, eklem agrilari, yorgunluk, cinsel isteksizlik ve kuruluk, kisa sureli hafiza problemleri, sindirim sistemi aliskanliklaridaki degisiklikler, ciltte kuruluk ve sik tekrarlayan uriner sistem enfeksiyonlari yasanabilecek diger problemlerdir. Bu problemler pek cok kadinda 3-5 yillik menopoz doneminden sonra kendiliginden kaybolur.
Menopozda yasanan problemler butun kadinlarda ayni mi olur?
Menopozda gorulebilen sikintilar kisiden kisiye farkliliklar gosterdigi gibi degisik toplumlar arasinda da farkliliklar gosterebilmektedir. Ornegin Japon kadinlari daha az menopozal semptomlar gosterirken, Yunanistan kokenli kadinlarda yuksek oranlarda sicak basmasi sikayetleri izlenmektedir. Bu farkliliklarin genetik miras, diyet, yasam stili ve sosyokulturel farkliliklara bagli olabilecegi dusunulmektedir.
Menopozda hormone tedavisi nedir?
Menopoz doneminde agir sikayetleri olan hastalarda, hormone replasman (yerine koyma) tedavisi olarak adlandirilan tedaviler ile menopoz oncesinde vucutta yuksek seviyelerde bulunan fakat menopozla birlikte seviyeleri cok azalan bazi hormonlari disaridan verebilmekteyiz. Bu tedaviyi cesitli yollarla (agizdan, yapistirma bantlari, vajinal veya rahim ici araclar) ve farkli hormonlarin kombinasyonlari seklinde, kisinin ihtiyacina gore istedigimiz dozlarda verebiliriz.
Menopoz donemindeki kadinlarin dikkat etmesi gereken belli basli durumlar nelerdir?
· Menopozal gecis ve menopoz yillarinin daha kaliteli gecirilmesi icin yapilabilecek cok basit uygulamalar mevcuttur.
· Menopoz hakkinda mumkun oldugu kadar cok dogru bilgi sahibi olun. Bunun icin bilimsel dergiler olmak uzere tum gorsel ve yazili basin organlarini takip edin.
· Menopoza girmis ve bu sureci tecrube etmis yakinlariniz ve/veya akrabalarinizla konusun
· Diyetinize dikkat edin. Dusuk yagli, yuksek proteinli, lif acisinda ve calsiyum acisindan zengin besinlerin tuketin. Bunun yani sira sicak icecekler, baharatlar ve kafein iceren iceceklerden kacinmak sicak basmalari ve terleme gibi sikayetleri azaltacaktir.
· Duzenli egzersiz yapin. Unutmayin ki duzenli egzersiz kisinin menopoz yillarinda daha sik gorulen kalp hastaliklarindan ve kemik erimesinden korunmasinda onemli etkilere sahiptir.
· Daha ince ve kat kat giyinin ki ortam sicakligi ve sicak basmasi sikayetlerinizin durumuna gore uzerinizdekileri yavas yavas cikartarak uygun vucut sicakligini yakalayabilesiniz.
· Cinsel yasaminizda karsilastiginiz veya yillar icerisinde karsilasabileceginiz sorunlari ve cozumlerini doktorunuza danisin.
· Sosyal hayatinizi ve is hayatinizi yeniden dizayn ederek stresinizi azaltin
· Mutlaka doktorunuzla yakin temas icerisinde olun ve genel saglik sorunlariniz hakkinda konusun. Sizin onemsemediginiz bazi durumlar ciddi rahatsizliklarin baslangic belirtileri olabilir.
· En onemlisi, bu adimlar sonucunda yapacaginiz tercihlerin yasam kalitesine dogrudan etkisi olacagina inanin.
