POLİKİSTİK OVER SENDROMU TANI BULGU VE TEDAVİ YAKLAŞIMLARI
Bir çok sistemi etkileyen Polikistik Over Sendromu ( PCOS ) uzun zamandan beri kadın doğum uzmanları tarafından en çok araştırılan konulardan biri olmuştur. Bu durumda kronik olarak yumurtlamanın olmaması ve adet düzensizliği ile giden bir durum sözkonusudur. Bu olaylar sonucunda da kanda erkeklik hormonunun yüksekliği, kıllanma ve ardından kilo artışı ile ortaya çıkan bir sendromdur
PCO Sendromlu kadınların birinci derece akrabalarında PCOS görülme riski artmıştır. Bir çok yayında, genetik geçişin olduğu bildirilmektedir.
POLİKİSTİK OVER SENDROMUNDA BULGULAR VE YAKINMALAR
1.Şişmanlık
2.Kıllanma ve saç dökülmesi
3.Adet düzensizliği
4.1 yıl korunmamaya karşın gebelik oluşmaması(infertilite
POLİKİSTİK OVER TANISI NASIL KONUR
Her 5 kadından birinde PCO Sendromunun semptomları bulunmaktadır. İnfertilite yakınması olanlarda %20 de yumurtlama problemi ve bu problemlerin en önde gelen sebebi polikistik overdir.
PCO Sendromunun tanısında en önemli kriter hastanın öyküsüdür. Ayrıca yumurtalıkların ultrasondaki görüntüsü ve hormon tahlilleri tanıyı güçlendirmektedir. Normal adeti takiben aşırı kıllanmanın başlaması, kilo artışı ve bunu takip eden düzensiz adetler çoğunlukla rastlanan öyküdür.
Şişmanlık, sendrom ilk tarif edildiğinden beri klinik bulgular arasında yer almıştır. Aşırı kilo alımı sözkonusu ise şeker hastalığı araştırmalarıda yapılmalıdır.
HORMON TAHLİLLERİ NELERDİR
Hastaların yaklaşık yarısında; erkeklik hormonunda artış mevcuttur. Testosteron, androstenedion ve DHEAS düzeyleri yüksektir.
PCOS hastalarında kadınlık hormonlarında da (luteinize edici hormon -LH) bir yükseklik dikkati çekmektedir. LH düzeyi bazı hastalarda 10 IU/L’nin üzerinde saptanmaktadır.
POLİKİSTİK OVER SENDROMUNDA TEDAVİ YAKLAŞIMLARI Adet Düzensizliği olan hastalarda şişmanlık söz konusu ise ilk öneri zayıflaması olmalıdır. Hastalarda % 5 lik bir kilo verimi hastaların büyük bölümünde adetlerin düzelmesini sağlayacaktır.
Polikistik over sendromunda tedavi hastanın çocuk isteği olup olmamasına göre değişir.
Çocuk isteği olmayan hastalar için tedavideki esas amaç yumurtalık dokusu içindeki küçük ve fazla miktarda olan kist sayısının artmasının önüne geçmektir. Bu amaçla çocuk isteği olmayan bir kadında yumurtlamanın olmamasına, çocuk isteği olan bir kadında ise yumurtlamanın oluşmasına yönelik tedavi yapılır
. Çocuk isteği olmayan bir kadında tedavide genellikle doğum kontrol hapları tercih edilir. Bu ilaçlar yumurtlamanın geçici olarak engellenmesine neden olurlar. Tıbbi nedenlerle doğum kontrol hapı kullanamayan kadınlarda adet düzeni başka ilaçlarla sağlanmaya çalışılır.
Çocuk arzusu olan bir kadında ise yumurtlamayı başlatan ve artıran ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlarla tedavi hekimin öngördüğü şekilde farklı biçimlerde uygulanır.
Bu tedaviler ile polikistik overli kadınların % 80'inden fazlasında yumurtlama sağlanabilir.
Diğer taraftan büyümüş ve çok sayıda kist içeren yumurtalıklara cerrahi olarak laparoskopi yöntemiyle kistlerin bir kısmının patlatılarak yok edilmesi hastalığın düzelmesine önemli katkılarda bulunabilir. Tabii bu yöntemin yumurtlamayı artırıcı avantajı yanında, cerrahi girişime ait riskler, anesteziye ait riskler, ameliyata bağlı yapışıklık oluşma özelliği de unutulmamalıdır.
Polikistik overli özellikle şişman hastalarda insülin direnci ile bu hastalık arasında yakın ilişki vardır. Bu nedenle tedavide son yıllarda kan şekerini düşürücü özelliğe sahip, ilaçların (metformin) kullanılması gündeme gelmiştir.
Yumurtlama tedavisi ve metformin ile gebelik sağlanamaması durumunda bu tedavilere aşılama yöntemine geçilmesi uygun olacaktır.
PKOS hastalığında tüm bu tedavi aşamalarından gebelik elde edilemezse tüp bebek tedavisi son aşama olarak hastalara anlatılmalı ve tüp bebek tedavisine geçilmelidir.