Yumurtalık aktivitesinin tükenmesi sonucu ( foliküllerin bitmesi ) adetlerin kesilmesidir. Başka bir sebep olmaksızın 12 ay boyunca adet görmeme, kesin menapozdur.
Türkiye’de ortalama yaş 47, dünyada ise 51 yaştır.
Tanı:
Tanı yükselen FSH hormonu değeri ile konur.
Kesilmeye yakın, azalan foliküllerden salınan inhibin hormonu da azaldıkça, beyinden salgılanan FSH hormonu yükselir. Geçiş döneminde E2 normal olabilir.
Belirtiler:
-Adet düzensizliği. Kesilmeye yakın adetler azalır, seyrekleşir.
- Ateş basma-terleme. Vücutta vasomotor kontrol bozulur ve terleme- titreme – sıcak hissi oluşur. Genelde vücudun üst bölgesinde olan bu durum 1-5 yıl sürebilir. Obez kişilerde ve hareketsiz yaşam sürenlerde daha çok görülür.
- Psikolojık değişimler. Uykusuzluk, depresyon, sinirlilik, kolay ağlama, duygusallık, dikkat azalması, unutkanlık artar.
- Üreme organları:
Vajinal kuruluk ve kaşıntı
İdrar yolları: kaçırma, sık idrara çıkma
Memede küçülme, atrofi ve sarkmalar
-Diğer: ciltte kuruma, kaşınma, kıllanmada azalma, ses kalınlaşması,
- Kemik erimesi, boy kısalması
- Kalp hastalıklarında artış
- Kilo alımı, daha çok santral- göbekte yağlanma
-Beyin fonksiyonlarında yavaşlama, hafıza sorunları
TEDAVİ
Hormon Replasman Tedavisi:
Vücutta eksilen hormonların yerine koymayı içerir.
Estrojen ve progesteron hormonu, sürekli yada kesintili menülerle verilir. Menapoz şikayetlerinde özellikle ateş basmada hızla yanıt alınır. Genitoüriner şikayetlere ve kemik erimesini önlemede çok faydaları vardır.
Son yıllarda yapılan çalışmalarda, eskiden düşünüldüğü gibi kalp hastalıklarında koruma ve önleme açısından çok güçlü olmadığı farkedilmiş ve meme kanseri oranlarında da 10 yıldan fazla kullananlarda minimal bir artış farkedilmesi üzerine: günümüzde sadece menapoza geçiş yıllarında ve sonrası 5 yıl kullanımı önerilmektedir.
Hormon replasman tedavisi (HRT) alanların, yıllık muayene, smear ve mamaografi takiplerini yaptırmaları gerekir.
HRT alanlarda, kalın barsak kanserinde %40 azalma olmaktadır.
Cerrahi Menapoz
Herhangi bir hastalık sonucu rahim alınırken yumurtalıkların da alınması sonucunda hasta cerrahi yolla menapoza girmiş olur. Bu durumda estrojen eksikliğine bağlı şikayetleri hissetmeye başlar. Bu hasta grubuna sadece estrojen hormonu verilerek tedavi sağlanabilir.
Hormon Tedavisinin Sakıncalı Olduğu Haller:
-Geçirilmiş kalp krizi
-İskemik atak ( felç)
-Beyin damar tıkanıklığı
-Karaciğer fonksiyon bozukluğu
-Meme- rahim kanseri
-Sebepsiz vajinal kanama
Sıcak Basma için ilaç dışı öneriler:
-Sıcak ortamdan uzak durmak
-İnce ve pamuklu giyinmek
-Acılı ve baharatlı gıdaları kesmek
-Ilık duş, yoga, egzersiz yapmak
-Çay- kahve-alkol- sigara tüketmemek
- Fitoestrojenik beslenme . Bazı gıdalar estrojenik aktivite içerirler ve ateş basma hiisini azaltırlar. Soya ürünleri ( fasulyesi, filizi,..) adaçayı, nane, maydanoz, keten tohumu,..
- E Vitamini desteği
Menapozda kilo alımı:
Menapoza girince azalan estrojen sebebi ile kas kütlesi azalır, yağ çoğalır. Metabolizma hızı düşer. Ortalama 2,5-3 kg alınabilir. Kilo alımı doğal sonuçtur. Alınan hormon tedavisi suçlanmamalıdır. Yaşla artabilecek olan kilo için egzersizi ve yürüyüşü arttırmak ve eski yıllara göre daha az kalori alımına alışmak gereklidir. Daha çok sentral ( göbekten yağlanma ) kilo alımı olur. Kalp hastalıkları riski artar.
Günlük ihtiyaç, 200-400 calori düşer. Bu gerçek yüzünden, alınan gıdanın düşürülüp, haraket oranı mutlaka arttırılmalıdır.
