Kızlık zarı (hymen) ve onarımı

Kızlık zarı vajina girişini tamamen kapatmaz, ortasında adet kanının ve vajinal salgıların dışarıya akmasını sağlayan bir delik bulunur. Bu deliğin şekli ve yapısı hymen türlerinin belirlenmesinde kullanılır.
Resimde 18 yaşındaki genç bir kızın genital organları önden bakış açısıyla görülmektedir. Kızlık zarı, vajina girişinin 1-1.5 cm iç kısmında yer alan ince bir yapıdır.. Kızlık zarının şekli, kalınlığı ve elastikiyeti kişiler arasında büyük farklılıklar gösterir.

Kızlık zarının fizyolojik amacı ve görevi kadın vücudunun bugüne kadar tam açıklanamamış pek çok sırrından birisidir. Spesifik bir görevi yokmuş gibi görünmesine rağmen özellikle embryonik dönemde mikroorganizma ve yabancı cisimlerin vajina içine girişini önlediği düşünülmektedir. Tıbbi açıdan bakıldığında ise özellikle gelişmiş toplumlarda en sık cinsel şiddete ve istismara maruz kalan çocukların tanınmasında incelenmektedir. 

İnsanoğlunun tarihsel gelişimi süresince pekçok toplum hymeni saflığın ve el değmemişliğin yani bekaretin sembolü olarak görmüştür. Bu inanışın yansımaları hala daha özellikle bizim toplumumuz gibi gelişmekte olan toplumlarda sıklıkla yaşanmaktadır. Hemen hemen bütün toplumlarda değişik derecelerde sosyolojik öneme sahip olan kızlık zarının tıbbi adı Hymen (himen) olup aynı zamanda Yunan mitolojisinde evlilik ve düğün tanrısının adıdır. Gerdek gecesi bu Tanrı’ya adandığından kızlık zarı da aynı isimle anılmaktadır.

Günümüzde dahi, evlendikten sonraki ilk ilişkide kanamanın olmaması nedeniyle, pek çok kızımız haksız yere bakire olmadığı düşüncesiyle apar topar kollarından tutularak kızlık zarı muayenesi için biz jinekologlara getirilmektedir. Bu durumda bu genç kızlarımız son derecede küçük durumlara düşürülmekte ve evliliklerine maalesef çok kötü bir anıyla başlamak zorunda kalmakta; çoğu zaman da duyulan güvensizlikler nedeniyle evlilikleri kısa zaman içinde boşanmalarla sonuçlanabilmektedir.

Ülkemizde çok yakın zamanlara kadar liseye başlama çağlarında yatılı okullara yerleştirilecek genç kız öğrenciler yönetmelik gereği zorunlu olarak kızlık zarı muayenesinden geçiriliyor ve jinekologlar tarafından düzenlenen “bakirelik” raporları ile ancak kayıtları yapılabiliyordu. Yeni kanun düzenlemeleri ile genç kızlarımızın aleyhine olan bu yüz kızarıcı uygulamalar yürürlükten kaldırılmıştır.

Kızlık Zarı Anatomisi

Kızlık zarı belirli bir yapıda değildir. Anatomik olarak vajinayı oluşturan ve mukoza adı verilen dokunun vajina girişini oluşturan doku kıvrımıdır. Yani kızlık zarı vajina içinde değil vajinanın hemen girişinde dudakların yaklaşık 1-1.5 santimetre içindedir ve küçük dudaklara bağlıdır.Dış genital oluşumlardan birisi olarak kabul edilir.Dışarıya bakan ön yüzü deriye, vajina içine bakan arka yüzü ise mukozaya benzer. Kız çocukların hemen hepsinde bulunan hymen çok nadir olarak doğuştan hiç bulunmayabilir. Çocukluk çağında daha sert olan doku ergenlikle birlikte östrojen hormonunun salınmasına bağlı olarak değişime uğrar ve esneklik kazanır. Kızlık zarı vajina girişini tamamen kapatmaz, ortasında adet kanının ve vajinal salgıların dışrıya akmasını sağlayan bir delik bulunur. Bu deliğin şekli ve yapısı hymen türlerinin belirlenmesinde kullanılır. Kızlık zarının şekli, kalınlığı ve elastikiyeti kişiler arasında büyük farklılıklar gösterir :

Kızlık zarının türleri
Kızlık zarı pek çok anatomik varyasyona (farklılıklara) sahiptir.

Annüler Hymen En sık görülen hymen şeklidir. Burada kızlık zarı halka şeklinde vajna girişini kaplamaktadır. Ortasında yine halka şeklinde bir delik bulunur. Türkiye’de yapılan bir  araştırmada kadınların %94’ünde kızlık zarının annüler olduğunu gösterilmiştir. Yurtdışında yapılan çalışmalarda ise annüler kızlık zarının kadınların %60-95’inde bulunduğu saptanmıştır. 

Kresentrik Hymen Yarımay şekinde olan kızlık zarıdır. Genelde klitorise yakın kısımlarda zar daha incedir yada hiç yoktur. Arka kısımda ise daha beligindir. Görülme sıklığı %3.5 ile %20 arasında değişmektedir. Bu tür zarlar genelde ilişki sırasında tam yırtılmaz.

Septalı Hymen Bu hymen türünde ortadaki deliğin ortasında bir köprü gibi görünen doku parçası vardır. Kadınların %1.5-5’inde hymen bu yapıdadır.

Kribriform Hymen Hymenin ortasında delikli dantel gibi tek değil birden fazla delik vardır. Görülme sıklığı %1’den daha azdır.

İmperfore hymen Bu zar türünde vajina girişi tamamen kapalıdır ve hymenin ortasında delik yoktur. Bu zar türüne sahip kızlar hiç adet kanaması görmezler. Normal şekilde gerçekleşen kanama vücut dışına atılamaz ve hymen arkasında vajina içinde birikir. Oldukça ağrılı bir durumdur ve hymenin doktor tarafından cerrahi bir işlemle açılması gerekir.

Mikroperfore hymen Hymen ortasındaki delik çok küçüktür. Adet kanaması olur ancak oldukça ağrılıdır. Bir kısım hastada cerrahi müdahale ile açılması gerekir.

Multipar hymen Doğum yapmış kadınlarda kızlık zarından geri kalan kısımlar karünkül olarak adlandırılır.Şekil dışında kızlık zarları deliğin ve serbest kenarın karakteri, zarın kalınlığı ve mukavemetine göre de sınıflandırlabilir.

 

Doğuştan açıklığı olmayan imperfore bir hymen ve arkasında birikmiş olan kan adetlerin başladığı ergenlik çağında ciddi şikayet ve ağrılara sebep olabilir.Adet sancısı gibi sancılar olmasına rağmen kızlık zarı tam kapalı olduğundan bir türlü kanama olmaz.Bu durumda doktor müdahalesi gerekir.

Kızlık zarı genelde ilk ilişki ya da yabancı bir cisim girişi ile yırtılır. İlk cinsel ilişki esnasında hymen ortasındaki delik penis çapından küçük olduğu için halka şeklindeki zar birkaç yerden yırtılır ve az miktarda kanama meydana gelir. Bu yırtıklar birkaç gün içinde nedbeleşir ve bir daha kanama olmaz. Çok nadiren ilk ilişkiyi takip eden bir kaç ilişki sırasında da kanama görülebilir. Bazen bir ilişki olmasa da kızlık zarının serbest kenarı düz olmaz ve çentikler bulunur. Kadınların yaklaşık %20’sinde bu tür çentikler bulunur.

İlk ilişkide kızlık zarı mutlaka bozulur mu ?

Kızlık zarının özgün yapısı bazı kadınlarda penis girişine müsade eder ve çok defa ilişkide bulunsa bile zarda yırtık meydana gelmeyebilir. Bu tür zarlara duhule müsait ya da ilişkiye müsait zar adı verilir. Halk arasında ise elastik zar olarak adlandırılır. Kadınların %26-41’inde zar duhüle müsaittir ve ilk ilişkide kanama olmayabilir.

Kızlık zarının bozulması ağrıya neden olur mu ?
Bazı kadınlarda ilk ilişki sırasında psikolojik olarak korkunun ve çevreden gelen dedikoduların etkisini de hesaba katarsak ciddi miktarda bir ağrı olabilir. Ancak genelde herhangi bir rahatsızlık olmaz. Burada erkeğin davranışı ve yaklaşımı son derece önemlidir. İlk ilişki ister istemez her kadında endişe ve korkuya neden olur. Erkeğin yavaş ve yumuşak davranışı olayın ağrısız olmasını kolaylaştırır.

Kanamanın miktarı ne kadardır ?
Kanamanın miktarı genelde çok azdır ve kısa sürede kendiliğine durur. Çok nadiren hymen arkasından bir damar açığa çıkar ve kanama durmaz. Bazı durumlarda ise vajina girişinde va hatta içinde yırtıklar meydana gelebilir, şiddetli ve durmayan bir kanama görülebilir. Bu gibi durumlarda cerrahi müdahale ile dikiş atılması gereklidir. Durmayan kanama için atılan bu dikiş, kızlık zarını onarmaz.

Kızlık zarı bozulduğunda mutlaka kanama olur mu?

Olmayabilir. Bazı durumlarda zarda yırtık meydana gelmesine rağmen kanama olmayabilir, ya da kızlık zarı yapısına bağlı olarak olabilen az miktarda cüz’i kanama içeriye ve akıntı ile karışabilir. 

Kanama olması kızlık zarının bozulduğunu mu gösterir?
Hayır. Bazı durumlarda kızlık zarı bozulmaz ancak dış kısımlarda yırtık ya da sıyrık olabilir ve buralardan kanamalar görülebilir.

Kızlık zarı ilişki dışında başka bir yolla bozulabilir mi?
Kızlık zarı genelde vajina içine giren ve genişliği hymen ortasındaki halkadan daha büyük olan cisimler ile bozulur. Ancak bazen ata ya da bisiklete binme, bacakları çok açmayı gerektiren bale gibi aktiviteler esnasında ilave kaza ve travma ile cisim temasları sonrasında da bozulabilir ya da zedelenebilir.

Mastürbasyon kızlık zarına zarar verir mi ?
Hayır. Vajina içine birşey sokmaya teşebbüs edilmediği taktirde mastürbasyon ile kızlık bozulmaz.

Kızlık zarı kendi kendine iyileşir mi?
Hayır. Bir kez zedelenen kızlık zarı daha sonra hiç ilişki olmasa bile kendi kendini onarmaz.

Kızlık zarının ne zaman bozulduğu anlaşılabilir mi ?
Eğer aradan 7-14 günden fazla zaman geçmişse ne zaman bozulduğuna dair bilgi  anlaşılabilmesi zor olup özel inceleme gerektirir.

Kızlık zarı bozulmadan hamile kalınabilir mi ?
Evet. Kızlık zarı gebeliğe karşı koruma sağlamaz. Kızlık zarı sağlamken (elastik ya da dışarı boşalma) spermler içeri girebilir ve dış gebelik de dahil olmak üzere hamilelik oluşabilir.

Kızlık zarı bozulmadan muayene ya da kürtaj yapılabilir mi? 

Evet. Zar yapısı uygun olan kişilerde hymen yapısına zarar vermeden spekulum incelemesi hatta kürtaj dahi yapılabilir. Fakat bazı durumlarda garanti vermek mümkün olmayabilir.

Kızlık zarı bozulmadan akıntı tahlili için örnek alınabilir mi?

Akıntı sorunu olan hemen hemen tüm bakire genç kızlarda ve kız çocuklarında vajinal kültür akıntı örneği akıntının geldiği yerden tahlil için alınabilir.

Kızlık zarının bozulduğu nasıl anlaşılır ?

Bu ancak muayene ile anlaşılır. Muayene son derece kısa ve ağrısız bir işlemdir. Kendi kendine kızlık muayenesi olmaz. Ayna ile kızlık zarı özel bir çaba ile görülebilse de bunu yorumlamak deneyim gerektirir. Bazı durumlarda jinekologların bile buna karar verebilmekte zorlandığı ve kolposkopik incelemeye gereksinim duyduğu durumlar olabilir. Özellikle doğal çentikler bulunan hymen varlığında karar vermek güç olabilir.

Bazen bir ilişki olmasa da kızlık zarının serbest kenarı düz olmaz ve çentikler bulunur. Kadınların yaklaşık %20’sinde doğuştan gelen, “doğal çentik” adı verilen ve zarın tabanına kadar inmeyen bu tür çentikler bulunabilir. Doğal çentiklerin tespiti kızlık zarı muayeneleri ve adli tabiplik bekaret raporları açısından önemlidir.
Kanama öyküsü vb. ile bakmadan ve görmeden kızlık zarının bozulup bozulmadığı anlaşılamaz.

Bakire bir kadının jinekolojik muayene olması mümkün müdür?

Jinekolojik muayenenin en önemli aşamalarından biri vajinanın ve rahim ağzının gözlenmesi için yapılan spekulum muayenesidir. Günlük tıp uygulamalarında bakire olanların muayenesinde çoğunlukla bu işlem uygulanmamakta ve elle muayene makattan veya ultrasonla yapılmaktadır.

Öte yandan akıntı sorunu olan hemen hemen tüm bakire genç kızlarda ve kız çocuklarında uvajinal akıntı kültür örneği almak mümkündür.Çünkü kızlık zarından kanamanın geldiği aralıktan zaten çok ince olan kültür çubuğu geçebilir.

İlk gece veya gerdek gecesinde nelere dikkat etmek gereklidir?

İlk gecede veya daha geniş anlamıyla ilk cinsel ilişkide hem kadına hem erkeğe düşen önemli görevler vardır. Bu ilk deneyimin güzel ve hatırlandığında iyi duygular uyandıran bir deneyim olması için ön koşul kadının kendini psikolojik olarak rahat ve hazır hissetmesidir. Ayrıca karşı cinsel eşe güven de son derecede önemlidir.İlk cinsel deneyimin  mutlaka ağrılı olacak diye düşünülmemelidir. Kadın kendini yeterince gevşettiğinde, erkek de yumuşak ve hoşgörülü davrandığında ağrısız bir ilk deneyim gerçekleşmesi çok olasıdır.Erkek biraz sabırlı davranmalı ve “ön sevişme” denilen sürecin uzatılarak vajenin yeterince ıslanması sağlanmalıdır. Böylelikle penisin vajinaya girişi kolaylaşacaktır. Ayrıca, her zaman gerekmese de kayganlaştırıcı jel (=lubrikantlar) olarak eczanede satılan ve reçetesiz alınabilen ilaçlar da ilişki öncesi genital bölgeye uygulanabilir.Kadınların ilk deneyimlerinde en önemli korkularından biri gebe kalmaktır. Bu yüzden erkeğin prezervatif kullanması veya kadının doktoruna danışarak uygun bir korunma yöntemini kullanmaya başladıktan sonra ilişkide bulunması en idealidir.

Kızlık zarı tamir edilebilir mi?

Evet. Kızlık zarı tamir edilebilir ve bu işleme himenoplasti (hymenoplasty) ya da hymenorraphy adı verilir. Bunun için ne zaman ya da kaç defa ilişki olduğu önemli değildir. Doğum yapmış kadınlarda bile kızlık zarı tamir edilebilir. Kızlık zarının tamir edildiği ancak jinekolog ya da adli tabip tarafından özellikle bu konu açısından inceleme talep edilirse anlaşılabilir.  Gerçekte bozulmuş olan zarın tamamen tamir edilmesi ve tam eski haline getirilmesi hasar durumuna bağlı olarak her zaman mümkün olmayabilir, fakat  asıl amaç kanama olmasını sağlamaktır. Son derece ince yapıda olan bu dokunun her zaman tam dikiş tutmasa da ilişkide kanama olmasını sağlamak daha önemlidir. Ortamda bulunan fazla sayıdaki mikroorganizma nedeni ile yara yeri kolayca enfekte olabilir. Buna karşılık vajina duvarından alınan parçalar ile yeni bir hymen yapılabilir. Bu durumun hukuksal ve ahlaki boyutu tartışmalı olmakla beraber bizim toplumumuz gibi bekaret nedeni ile cinayetlerin bile yaygın olarak görüldüğü toplumlarda zaman zaman hayat kurtarıcı olabilmektedir. Kızlık zarı tamiri ile ilgili olarak tüm dünyada tartışmalar sürmektedir. Ancak bu yapay bekaretin ne kadar gerekli olduğu konusunda fikir birliği yoktur. Özellikle batılı yazarlar bunun son derece gereksiz bir işlem olduğunu düşünürken bazıları işlemin etik açıdan estetik ameliyattan farklı olmadığı fikrindedirler. Açıkçası hymen onarımı talep eden kadınlar buna yaşadıkları toplumsal çevreye bağlı olarak sosyal statülerini, mutluluklarını hatta yaşamlarını devam ettirebilmek için gerek duyduklarını belirtmektedirler. Gerçekten de 1996 yılında Lancet dergisinde yayınlanan bir makalede kızlık zarı tamirinin Mısır’da ilk gece cinayetlerini %80 oranında azalttığı ileri sürülmektedir.

Ayrıca evli çiftler arasında bile doğumlardan sonra genişleyen vagina kanalı nedeni ile diğer şikayetlerin düzeltilmesi ve cinsel hazzın da artırılabilmesi amacı ile yapılan cinsel estetik ameliyatlar esnasında, ayrıca kızlık zarının da düzeltilmesi talebine, özellikle yurtdışında ve yurdumuzda da nadir olmayacak sıklıkta rastlanmaktadır.

Kızlık zarı tamirinin fiyatı ne kadardır?
Yapılan operasyon cinsel estetik bir operasyondur ve bedeli de düşük olamaz. Berkeley Tıp Dergisinde yayınlanan bir araştırmada Mısır’da kadınların bu işlem için 500-600 Amerikan doları fiyat ödedikleri, Türkiye’de ise ücretlerin en az bu civarda değiştiğini belirtelim.

Her doktor bu ameliyatı yapabilir mi?
Hayır; Genellikle jinekologların yaptığı bu ameliyatta prensip olarak yapmak istemeyen doktorlar da bulunabilir. Yurdumuzda,  A.B.D.ve Avrupa dahil olmak üzere dünyanın hemen her ülkesinde bu ameliyatı yapan cerrah ve klinikler mevcut olup doktorunuzla görüşmelisiniz.

Ameliyat ne zaman yapılmalıdır ?
Muayene edilerek bu duruma doktor karar verecek olup, yapılacak olan ameliyatın türüne bağlıdır. Bazı ameliyatlar ilişkiden bağımsızken (her hangi bir zamanda yapılabilirken), bazı türleri ise evlenmeden yaklaşık 2-7 gün önce yapılmalıdır. Buna muayeneden sonra karar veriyoruz.  İşlem genelde 30-60 dakika kadar süren, genel (uyutarak) ya da lokal anestezi (uyuşturarak) altında yapılabilen nispeten basit bir operasyon gibi gözükse de çok küçük bir alanda yapılan estetik incelikli bir işlem olup, işlemi yapan kişinin beceri ve tecrübesinin yanında, hasar durumu ve doku durumuna göre hazırlıklar yapılır. 

Ayrıca bilgi alabileceğiniz konular:
Flep yöntemi ile kalıcı kızlık zarı dikimi
Geçici kızlık zarı dikimi
Vajina daraltma ve flep metodu birlikte kızlık zarı dikimi
Çift kat flep yöntemi
Kızlık zarı bozulmadan kürtaj
Bakire ve hamile olmanın birlikte olması