Kaçıngan Kişilik Bozukluğu Nasıl Fark Edilir?
Kaçıngan kişilik bozukluğuna sahip kişiler sosyal etkileşime girmeyi arzulayabilirler ancak çoğunlukla reddedilme veya başkaları tarafından olumsuz yargılanma korkusu nedeniyle bu durumdan kaçınırlar. Bu korku, onların ilişkilerden ve sosyal ortamlardan çekilmelerine, yalnızlık ve izolasyon duygularına yol açabilir. Kaçıngan kişilik bozukluğuna sahip kişiler aşırı sosyal beceriksizlik yaşarlar, algıladıkları eksiklikler üzerinde çok fazla düşünürler ve reddedilme tehlikesiyle karşı karşıya kalabilecekleri için başkalarıyla ilişki kurmaktan çekinirler.
Kaçıngan Kişilik Bozukluğunun Belirtileri
Kaçıngan Kişilik Bozukluğu (KKB) kişiden kişiye farklılık gösterebilir, ancak genellikle eleştiri, reddedilme veya utanma korkusu nedeniyle sosyal temastan kaçınma şeklinde devam eden bir örüntüyü içerir. Bu korkular çoğunlukla derin yetersizlik duyguları ve düşük öz değerle bağlantılıdır ve hafiften şiddetliye kadar değişebilir.
Yaygın belirtiler şunları içerir:
- Sosyal açıdan yetersizlik ve aşağılık hissi
- Yoğun eleştirilme veya reddedilme korkusu
- Aşırı utangaçlık ve sosyal geri çekilme
- Kabul edileceğinden emin olmadıkça yeni ilişkilerden kaçınma
- Onay veya onaylanmama için başkalarını analiz etmek
- Düşük benlik saygısı ve atılganlık eksikliği
- Başarısızlığın veya alay konusu olmanın mümkün olduğu durumlardan kaçınmak
Kaçıngan Kişilik Bozukluğu, Utangaçlık ya da İçedönüklük Biçimi midir?
Birçok kişi zaman zaman utangaçlık veya yargılanma endişesi yaşarken, Kaçıngan kişilik bozukluğu; iş, arkadaşlıklar ve günlük aktiviteler de dahil olmak üzere hayatın neredeyse tüm alanlarını etkiler. Sosyal durumlarda, bu bozukluğa sahip olan biri utanma veya reddedilme korkusunu önlemek için sessiz kalabilir, göz temasından kaçınabilir veya davetleri tamamen reddedebilir.
Kaçıngan Kişilik Bozukluğu’nun Sosyal Anksiyete’den farkı nedir?
Kaçıngan kişilik bozukluğu sıklıkla sosyal anksiyete ile karıştırılır. Her ikisi de yargılanma korkusunu içerir, ancak sosyal anksiyete genellikle belirli durumlara odaklanırken, kaçıngan kişilik bozukluğu daha geniş ve daha yaygındır ve neredeyse tüm sosyal etkileşimlerden kaçınmaya yol açar. Bir bireyde her iki rahatsızlığın da olması mümkündür, bu nedenle etkili tedavi için profesyonel bir teşhis şarttır.
Kaçıngan Kişilik Bozukluğu’nun Sebepleri
Kaçıngan kişilik bozukluğunun tek bir nedeni yoktur. Araştırmalar, genetik, çevresel ve kişilikle ilgili faktörlerin bir kombinasyonunun bu bozukluğun gelişimine katkıda bulunabileceğini göstermektedir. Kaçıngan kişilik bozukluğuna sahip birçok kişi, çocukluk döneminde ebeveynleri ve akranları tarafından reddedilme, eleştiri, ihmal veya duygusal istismar deneyimlerine maruz kaldıklarını bildirmektedir. Bu deneyimler öz saygıyı zedeleyebilir, değersizlik hissi yaratabilir ve başkalarını güvenli veya destekleyici olarak görmeyi zorlaştırabilir.
Tedavi ve Başa Çıkma Stratejileri
Bilişsel Davranışçı Terapi genellikle yararsız düşünce kalıplarını tespit etmeye, daha dengeli bakış açıları geliştirmeye ve aksi takdirde kaçınılabilecek durumlarla kademeli olarak yüzleşmeye odaklanır.
Şema terapisi, uzun süredir devam eden kalıpları ele almak için bilişsel davranışçı terapi ve diğer yaklaşımların unsurlarını birleştirir. Erken yaşam deneyimlerini keşfetmeyi, yardımcı olmayan başa çıkma biçimlerini belirlemeyi ve duygusal ihtiyaçları karşılamak için daha sağlıklı yollar uygulamayı içerebilir.
Hangi kişisel gelişim ve yaşam tarzı yaklaşımları faydalı olabilir?
- Küçük, ulaşılabilir sosyal hedefler belirlemek
- Korkutucu hissettiren durumlara kademeli olarak maruz kalma pratiği yapın
- Olumsuz iç konuşmayı fark etmek ve sorgulamak için günlük tutma veya öz değerlendirme yapmak
- Kaygıyı azaltmak için mindfulness veya rahatlama teknikleri uygulamak
- Ruh halinizi ve özgüveninizi artırmak için düzenli egzersiz veya yaratıcı aktiviteler yapmak
Kaynakça: https://www.simplypsychology.org/avoidant-personality-disorder.html (Türkçeye çevrilmiştir.)
