Ciltte lekeler, cildimize rengini veren melanin pigmentinin artması ile ortaya çıkmaktadır. Bu pigmentin üretimi melanosit adı verilen hücreler tarafından çeşitli hormonların ve ultraviyole ışınlarının etkisiyle olmaktadır. Güneş ışınlarının etkisiyle otomatik olarak sentezi başlayan bu pigmentler, aslında cildimizin doğal güneş koruyucularıdır. Ancak ozon tabakası delik olduğu için kanserojen olan ışınlara karşı kendi doğal pigmentlerimiz yeterli koruma yapamamaktadır.
Benler, yaşlılık lekeleri, güneş lekeleri, çiller oluş mekanizmalarına göre birbirlerinden farklı görünen cilt lekeleridir. Tedavilerinde birinci hedef güneşten ve solaryumdan uzak durmak veya bilinçli olarak bunlardan faydalanmak, ikinci hedef dermatoloji uzmanının lezyona göre uygun gördüğü tedavi yöntemlerini uygulamak ve düzenli olarak takip ederek kötü huylu hale gelmelerini engellemektir.
Ciltte görülen lekelerden başlıcası ben’ler diye bildiğimiz melanin sayısının lokal olarak artmış olduğu lezyonlardır. Bunlar doğumsal olabileceği gibi bazıları sonradan ortaya çıkabilir. En küçük olanından, vücudun büyük bir kısmını kaplayacak büyüklükte olanlara kadar çok çeşitli olan benlerin tedavis,i bir dermatoloji uzmanı tarafından değerlendirildikten sonra yapılmalıdır. Bazıları sadece cerrahi olarak çıkarılabilirken bazılarına lazer tedavisi de yapılabilmektedir.
Ultraviyole ışınlarının etkisiyle oluşan güneş lekeleri bazen tek başına bazen bir hormonal durumun da etkisiyle ortaya çıkabilmektedir. Gebelik, adet düzensizliği, doğum kontrol hapları kullanmak ve ailesinde benzer durumu olmak (genetik) melazma (gebelik maskesi) adı verilen bu tip lekelere sebep olmaktadır. Daha çok alın, elmacık kemiklerin üstü, dudak üstünde görülebilen, cilt renginden daha koyu renkli olan bu durumun tedavisi çeşitli ilaç kremlerle ve dermatolojik yöntemlerle olabilmektedir.
Bir dermatoloji uzmanı tarafından muayene edildikten sonra lekenin derinliğine ve yayılımına göre hastamızın cilt kalınlığı analiz edildikten sonra mikrodermabrazyon veya kimyasal peeling yapılabilir. Tek başına veya bu yöntemlerle birlikte lazer tedavileri ile çok başarılı sonuçlar alınmaktadır. Tedavi süresi hastamızın mevcut lezyonunun var oluş süresi, büyüklüğü ile ve uygulanan yöntemle ilişkili olup uygulamalar sonbaharda başlayıp bahar ayının ortalarına kadar tamamlanmak üzere programlanır.
Ultraviyole etkisiyle ortaya çıkan bir başka cilt lekesi de lentigo (güneş lekesi veya yaşlılık lekesi)’dur. Genellikle orta yaştan sonra bazen daha erken yaşlarda görülen ben’lerde olduğu gibi melanosit denilen hücrelerin sayısının artmasıdır. Şekil olarak ben’lerden farklıdır. Lentigolar daha yüzeyel ve yıldızsı uzantıları olan sütlü kahverenginden koyu kahverengiye değişen renklerde görülür. En sık el sırtında (yaşlılık lekeleri), göğüs V bölgesinde (güneş lekeleri), omuzlarda, sırtta ve alında görülür. Yaşla birlikte sayıları ve büyüklükleri artabilir. Bu lezyonların varlığı, güneş hasarına açık bir cilt olduğunun da habercisidir.
Bu tip ciltlerin mevcut benlerinin de bir dermatoloji uzmanı tarafından dermatoskop yöntemi ile takip edilmesi gerekir. Tedavisinde soyucu tedaviler, kriyoterapi ve ilaçlar kullanılabilmekte ancak en başarılısı lazer tedavileri olmaktadır.
Cilt tipimizin açık renkli olması ve genetik yatkınlığa bağlı olarak çiller de ortaya çıkmaktadır. Bunlar güneşin etkisiyle cildin derin tabakasından yüzeyine doğru pigmentlerin göçü ile ortaya çıkmakta olup; melanin sayısı ise normaldir. Güneşe maruziyet ortadan kalkınca kaybolmaktadır. Bu nedenle genellikle tedavi edilmelerine gerek yoktur.
