Sporcu beslenmesi , sporcunun antrenman süresi , dinlenme zamanları varsa sakatlığı ve cerrahi sonrası iyileşmesi göz önüne alınarak özenle planlanması gereken önemli bir konudur.
Futbolda fiziksel antrenman ve rekabet, makro ve mikro besin alımına olan ihtiyacı belirgin şekilde arttırır. Bu ihtiyacın artmasına bağlı olarak ilk başvurulan nokta genellikle besin destekleri olur. Sağlıklı bir sporcu da besin destekleri her zaman gerekli değildir.Sakatlanma ve bazı özel durumlarda besin desteği kullanımı gerekebilir. Ancak cerrahi müdahale gerektiren sakatlıklardan sonra yapılacak beslenme planı /besin destekleri ve rehabilitasyon süreci futbolun kendisi gibi bir takım çalışması gerektirir. İyi bir cerrahi müdahale arkasından planlanan rehabilitasyon ve beslenme desteği kısa sürede sahaya dönmeye yardımcı olur.
Sakatlık sonrası beslenme durumu ile ilgili en önemli konular şunlardır :
Doku onarımı ve kasların güçlendirilmesi için ne yapmalıyız ?
Tendon bağ doku kıkırdak deri kolajenden oluşur. Vücutta kolajen üretimini desteklemek için yapılacak beslenme iyileşme sürecini,doku onarımını ve protein senzetini hızlandıracaktır. Kolajen, glisin prolin ve hidroksi prolinden oluşan bir proteindir. Glisin ve prolinden zengin kaynakların beslenmeye eklenmesi kolajen üretimini artıracaktır. Ayrıca gerekli durumlarda hidrolize kolajen destekleri de kullanılabilir.
Yumurta beyazı buğday ruşeymi et balık kivi ve ıspanak kollajen üretimine destek olur. Kemik suyundan yapılmış çorbalar da kolajen açısından önemli bir kaynaktır.
Ayrıca C vitamini kollajen üretimini destekleyen önemli bir faktördür. Yeşil biber , maydonoz, ıspanak ,limon,kivi,greyfurt yüksek C vitamini içeriği ile dolaylı yoldan kolajen üretimine destek olurlar.
İyileşme sürecinde sadece protein ağırlıklı beslenmek yeterli mi?
Vücutta protein sentezinin olabilmesi için esansiyel aminoasitlerin beslenme ile alınması şarttır. Esansiyel aminoasitler et yumurta süt yoğurt gibi hayvansal gıdalarda bulunurlar. İyileşme döneminde protein ağırlıklı beslenme kas kaybının olmaması ve vücutta protein sentezi yapılabilmesi açısından şarttır. Ancak yapılan çalışmalar eşik bir değerin üzerinde yapılan protein tüketiminin
Kas protein sentezini artırmadığını göstermektedir. Bu sebeple günlük besinlerle verilecek protein miktarı sporcuya özel olacak şekilde hesaplanmalıdır.
Protein ve aminoasit desteklerine ihtiyaç var mıdır?
Hazır satılan protein tozlarının çoğu emiliminin hızlı olmasının dışında bir ayrıcalığa sahip değildir.Aminoasit destekleri yapılacak testler doğrultusunda ihtiyaca yönelik kullanılabilir.Yaygın olarak kullanılan kas gelişimine fayda sağlayan veya kas kaybını önlediği düşünülen tekli ve çoklu aminoasitlerin gereğinden fazla kullanımı bir takım sıkıntılara sebep olabilir.Örneğin fazla kullanılacak arjinin takviyesi lizin seviyelerini düşürebilir.Yapılan çalışmalar günlük 6-10 g esansiyel aminoasit tüketiminin kas protein sentezini artırdığını daha fazla verildiğinde anlamlı bir artış olmadığını göstermektedir. Bu sebeple besin takviyeleri mutlaka analizlerle birlikte ve uzman kontrolünde verilmelidir. Ayrıca bazı ürünlerde WADA’ya (world anti doping agency) uygun olmayan içerikler bulunabilir. Ürün seçilmesinde ve içerik bilgisinde ekstra özen gösterilmelidir.
Besinlerle verdiğimiz protein yeterli olur mu?
Hiçbir protein/aminoasit desteği besinin kendisinden daha iyi değildir ve mucizevi etkiler yaratmaz. Ancak bazen kaliteli protein(et balık vb) tüketilmesine rağmen sindirm/emilim sorunları var ise yetersizlik oluşabilir. Sporcuda mide asit yetersizliği, antibiyotik kullanımı,bağırsak flora bozukluğu gibi durumlar var ise protein sindirim ve emilimi aksayabilir.. Bu durumlarda sporcu iyi değerlendirilmeli ve florayı düzenlemeye yönelik diyet programları ile desteklenmelidir.
