Diş sıkma (bruksizm) neden olur ve nasıl tedavi edilir?

Öncelikle, bruksizm istemsiz olarak dişlerin sıkılması veya gıcırdatılması durumudur. Bu durum çoğunlukla gece uykuda meydana gelir ve birey farkında bile olmadan dişlerine ciddi zararlar verebilir.
Bruksizmin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, oluşumunda birçok faktör etkili olabilir.

En önemli nedenlerden biri strestir.
Günlük hayatta yaşanan yoğun stres, kaygı ve duygusal baskılar, kaslarda gerginlik yaratır ve bu gerginlik gece uykuda bilinçsiz diş sıkma olarak ortaya çıkabilir. Özellikle yoğun iş temposu, sınav dönemleri, kişisel sorunlar gibi stresli dönemlerde bruksizm vakalarında artış görülmektedir.

Uyku bozuklukları da diş sıkmanın önemli bir tetikleyicisidir.
Uykuda solunum durması (uyku apnesi) gibi sorunlar, uyku sırasında vücudun strese girmesine ve çene kaslarının anormal aktivite göstermesine yol açabilir.

Çene kapanış bozuklukları (maloklüzyon) da bruksizme zemin hazırlayabilir.
Dişlerin doğru şekilde temas etmemesi, çene kaslarının dengeyi sağlamak için aşırı çalışmasına neden olur. Bu da zamanla diş sıkmayı tetikleyebilir.

Bazı ilaçların yan etkileri (özellikle antidepresanlar) veya nörolojik hastalıklar da bruksizm oluşumunda etkili olabilir.
Ayrıca, kişilik özellikleri (mükemmeliyetçilik, aşırı titizlik gibi) de bu rahatsızlığa yatkınlığı artırabilir.

Diş sıkmanın belirtileri arasında şunlar yer alır:
• Sabahları çene yorgunluğu veya ağrısı
• Dişlerde aşınma, çatlaklar veya kırıklar
• Diş minesinde incelme
• Baş ağrıları, özellikle şakak bölgesinde
• Kulak ağrısı hissi (gerçek bir kulak problemi olmamasına rağmen)
• Diş eti çekilmesi ve dişlerde hassasiyet

Peki diş sıkma nasıl tedavi edilir?
Öncelikli olarak doğru tanı konulmalıdır.
Diş hekimi tarafından yapılan klinik muayene ve hastanın şikayetleri doğrultusunda bruksizm teşhisi konur.

Tedavinin temel aşamaları şunlardır:
1. Gece Plağı Kullanımı (Okluzal Splintler):
En sık uygulanan yöntemdir. Hastaya özel olarak hazırlanan şeffaf plaklar, gece uyku sırasında dişlerin doğrudan temasını engeller. Böylece hem dişlerin aşınması önlenir hem de çene kasları üzerindeki baskı azaltılır.
2. Stres Yönetimi:
Stres kaynaklı diş sıkmada, hastaya gevşeme teknikleri, meditasyon, yoga gibi stres azaltıcı yöntemler önerilebilir. Bazı durumlarda psikolojik destek (psikoterapi) de etkili olabilir.
3. Botoks Uygulaması:
Çene kaslarının (özellikle masseter kasının) aşırı aktivitesini azaltmak amacıyla botulinum toksin (botoks) enjeksiyonu yapılabilir. Bu yöntem kasların gücünü azaltarak diş sıkmayı hafifletir ve çene ağrısını büyük ölçüde azaltır. Özellikle ileri vakalarda son derece başarılı sonuçlar verir.
4. Çene Kapanış Düzeltmeleri:
Eğer diş sıkmanın nedeni dişlerdeki kapanış bozukluklarıysa, ortodontik tedavi, restorasyonlar veya gerekli durumlarda protez uygulamaları ile kapanış düzeltilebilir.
5. İlaç Tedavisi:
Şiddetli vakalarda, hekim kontrolünde kas gevşeticiler veya antidepresanlar gibi ilaçlar da tedaviye eklenebilir.

Unutulmamalıdır ki bruksizm tedavisinde erken müdahale çok önemlidir.
İhmal edilen diş sıkma problemi, zamanla dişlerde geri dönüşü olmayan aşınmalara, çene ekleminde hasara ve diş kayıplarına yol açabilir.

Sonuç olarak, diş sıkma sorunu yaşayan hastaların mutlaka diş hekimine başvurması ve uygun tedaviye yönlendirilmesi gerekir.
Dişlerimizi ve çene sağlığımızı korumanın yolu, bu gibi problemleri erken teşhis edip doğru adımlarla çözmekten geçer.
Unutmayın, sağlıklı bir ağız, sağlıklı bir yaşamın temelidir!