Çocuklarda Stres Nedenleri
Stres aslında bireyleri, tehlikeli durumlarda koruyan, tehdit eden nesne ya da olay ile karşılaştığında, savaş ya da kaç mesajı veren bir cevaptır. Yetişkinlerde stres sebepleri, aile, arkadaşlar, okul ya da iş gibi faktörlerle ortaya çıkabilir. Çocuklarda ve bebeklerde görülen stresin sebepleri ise farklılık gösterebilir.
Özellikle, okul öncesi dönemde kreş ve anaokulu için anne babadan ayrılmak çocukta strese neden olabilir. Anne baba çocuğun en büyük desteğidir ve onlar olmadan yepyeni bir sosyal ortamı tanımak, alışmak çocuğun korku ve stres duymasına neden olabilir.
Çocukların, okul öncesi kreş veya anaokuluna alışma sürecinde sosyal baskı söz konusu olabilir. Bu dönemde yaşanan stres çocuğun içine kapanmasına ya da utangaç olmasına neden olabilir.
Aile içinde yaşanan travmatik olaylar ve evdeki atmosfer de çocukların ve bebeklerin stres yaşamasına neden olur. Boşanma, aileden birinin hayatını kaybetmesi, cinsel, fiziksel ya da duygusal istismar çocuk üstünde büyük olumsuz etkiler bırakabilir.
Çocuklarda ve bebeklerde görülen stresin sebepleri arasında sayılabilecek diğer unsurlar, anne babanın ilgisizliği, destek vermemesi, maddi yokluklar, hastalıklar olarak sıralanabilir. Ayrıca medyanın farklı mecraları da çocuklarda ve bebeklerde strese neden olabilmektedir.
Çocuklarda Stresi Nasıl Anlarız?
Stres, günlük yaşam kalitesini büyük oranda bozan bir etkendir. Pek çok kişinin hayatını ise olumsuz şekilde etkiler. Sadece yetişkinlerde değil, çocuklarda da stres kendini çeşitli şekillerde belli eder. Çocuklarda stres belirtileri arasında:
Konsantrasyon güçlüğü,
Agresiflik, tahammülsüzlük, aşırı bağımlı olma hali gibi dav değişiklikleri,
Akademik başarıda düşüş,
Okula gitmeyi reddetme,
İçe kapanma, sessizleşme,
Korkuların artması,
Sürekli olan endişe hali,
Tırnak yeme, tırnak koparma,
Geceleri alt ıslatma,
İştahta azalma veya artma,
Nedeni olmayan fizyolojik ağrılara dair şikayet etme,
Uyku bozuklukları gibi çeşitli faktörler yer alır.
Çocuklarda stres yönetimi teknikleri arasında zaman yönetimi de etkili çözümlerden bir tanesidir. Çocuk ödevini yetiştiremediği için okulda öğretmeninden eleştiri alacağını düşünüyor olabilir. Bu durum, onun için stres yaratan bir hal alabilir. Bu durumda çocuğun etkili zaman yönetimi için yapması gerekenleri öğrenmesi hayatını daha kolay bir hale getirebilir.
Zaman yönetimini etkili bir şekilde yapabilmenin en güzel yollarından biri rutin oluşturmadır. Her gün okuldan gelip biraz dinlendikten sonra çocuk belli saat aralığı içinde ödevlerini ve günlük ders tekrarlarını yapabilir. Bunu yaptığında erteleme davranışından da vazgeçerek sorumluluklarını öncelikleri haline getirebilir.
Çocuklar, sorumluluklarını hazlarının önüne koyabilmede zaman zaman problem yaşayabilirler. Arkadaşları ya da ailesi tarafından kötü muamele gören çocuklar, fazla baskı altında olanlar stres belirtileri gösterebilir. Ailesinin onaylamadığı davranışları gerçekleştirdiğinde azarlanacağı ya da cezalandırılacağı kaygısı taşıyabilirler. Stresin her türlüsü çocuklar için yetişkinlerden daha farklı etkiler ortaya koyabilir.
Stresle Mücadele Yolları
Bebekler ve çocuklar, duygularını yeni yeni tanımaya ve anlamaya başlar. Bu süreçte anne baba çocukların en büyük yol göstericisi olmalı ve desteklerini esirgememelidirler.
– Çocuğunuza yakın durmaya ve kendini güvende hissetmesine yardımcı olun. Kreş ya da anaokulu nedeniyle sıkıntı yaşıyorsanız, bir süreliğine ayrı kalacağınızı ama yeniden bir araya geleceğinizi söyleyin.
– Çocuğunuzla konuşurken, sakin ve yatıştırıcı bir ton kullanın. Bu konuda ısrarınızı koruyarak onun tahammülsüzlüğünü ve huysuzluğunu yönetebilirsiniz.
– Çocuğunuzun davranışlarını dikkatlice takip edin. Sahip olduğu belirtiler stres yaşadığını işaret ediyor olabilir. Ancak bunun yanında farklı bir problem de bu belirtilerin ortaya çıkmasına neden olabilir, bu nedenle çocuğunuzun davranışlarını her yönüyle incelemeniz gerekir.
– Çocuğunuzun duygularını anlamasına ve yüksek sesle dile getirmesine yardımcı olun. Bunu yaparken zaman sınırı koymayı unutmayın.
– Stresin hayatın bir gerçeği olduğunu ve ömrü boyunca çocuğunuzun farklı stres faktörleriyle uğraşması gerektiğini kabullenin. Anne baba olarak en iyi desteği sevgi ve şefkatinizle vereceğinizi, bu şekilde güçlü bir birey yetiştirebileceğinizi unutmayın.
