Çocuklarda Depresyon ve Belirtileri
Giriş
Depresyon, duygudurum bozuklukları içerisinde en sık görülen ruhsal sorunlardan biridir. Çocukluk döneminde görülen depresyon, yetişkin depresyonundan farklı bir klinik seyir gösterebilir (Kovacs, 1997). Özellikle gelişimsel farklılıklar nedeniyle çocuklarda depresyon; somatik şikâyetler, davranışsal sorunlar ve akademik başarısızlık gibi dolaylı belirtilerle ortaya çıkabilmektedir (Birmaher et al., 2007). Erken yaşta depresyon yaşayan bireylerde ileriki dönemlerde anksiyete bozuklukları, madde kullanımı ve intihar davranışı riskinin arttığı bildirilmektedir (Thapar et al., 2012).
Etiyoloji
Çocukluk depresyonunun oluşumunda biyolojik, psikolojik ve çevresel faktörler etkileşim içindedir.
Biyolojik Etkenler: Genetik yatkınlık, nörotransmitter düzeylerindeki bozukluklar ve beyin yapısındaki farklılıklar depresyon gelişiminde rol oynayabilir (Harrington & Dubicka, 2002).
Psikolojik Etkenler: Düşük benlik saygısı, öğrenilmiş çaresizlik ve bilişsel çarpıtmalar depresif semptomlarla ilişkilidir (Beck, 1967).
Çevresel Etkenler: Aile içi çatışmalar, ebeveyn kaybı, akran zorbalığı ve akademik başarısızlık gibi faktörler çocukluk depresyonunu tetikleyebilir (Goodman et al., 2011).
Belirtiler
Çocuklarda depresyon belirtileri çok boyutlu şekilde sınıflandırılabilir:
1. Duygusal Belirtiler: Sürekli üzgünlük, umutsuzluk, sık ağlama, düşük öz-değer algısı.
2. Davranışsal Belirtiler: Okula gitmek istememe, oyun ve arkadaş ilişkilerinden uzaklaşma, öfke nöbetleri.
3. Bilişsel Belirtiler: Konsantrasyon güçlüğü, akademik performansta düşüş, karar verme zorluğu.
4. Somatik Belirtiler: Uyku ve iştah düzensizlikleri, baş ve karın ağrısı gibi psikosomatik şikâyetler.
Bu belirtiler çocukluk döneminde sıklıkla dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu veya davranım bozuklukları ile karışabilmektedir (Angold & Costello, 1993). Bu nedenle klinik değerlendirme sürecinde ayrıntılı bir psikiyatrik inceleme önemlidir.
Sonuç
Çocuklarda depresyon, çok faktörlü etiyolojiye sahip, tanı ve tedavi süreci karmaşık bir psikiyatrik bozukluktur. Erken dönemde tanılanmadığında yaşam boyu süren psikososyal sorunlara yol açabilmektedir. Ailelerin, öğretmenlerin ve sağlık profesyonellerinin çocukluk depresyonuna ilişkin farkındalıklarının artırılması, erken müdahale ve önleyici ruh sağlığı hizmetleri açısından büyük önem taşımaktadır.
Kaynakça
Angold, A., & Costello, E. J. (1993). Depressive comorbidity in children and adolescents: Empirical, theoretical, and methodological issues. American Journal of Psychiatry, 150(12), 1779–1791.
Beck, A. T. (1967). Depression: Clinical, experimental, and theoretical aspects. New York: Harper & Row.
Birmaher, B., Ryan, N. D., Williamson, D. E., Brent, D. A., & Kaufman, J. (2007). Childhood and adolescent depression: A review of the past 10 years. Part I. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 36(11), 1427–1439.
Goodman, S. H., Rouse, M. H., Connell, A. M., Broth, M. R., Hall, C. M., & Heyward, D. (2011). Maternal depression and child psychopathology: A meta-analytic review. Clinical Child and Family Psychology Review, 14(1), 1–27.
Harrington, R., & Dubicka, B. (2002). Natural history of mood disorders in children and adolescents. World Psychiatry, 1(3), 142–145.
Kovacs, M. (1997). Depressive disorders in childhood: An impressionistic landscape. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 38(3), 287–298.
Thapar, A., Collishaw, S., Pine, D. S., & Thapar, A. K. (2012). Depression in adolescence. The Lancet, 379(9820), 1056–1067.
