Cinsel Travma Yaşamış Çocuklarla Oyun Terapisinde Güçlendirme Yolları
1. Güvenli Alan ve Bağ Kurma
Travma sonrası çocukların en temel ihtiyacı güvenli bir ilişkidir. Terapist, yargılamadan dinleyen, tahmin etmeyen, takip eden bir duruş sergilemelidir. Seanslarda çocuğun ritmine göre ilerlenmeli, oyun serbestleşene kadar yapılandırılmış aktiviteler tercih edilmelidir. Kuklalar, kum terapisi ve hikâye anlatımı gibi dolaylı teknikler çocuğun güvenli ifade alanı oluşturmasına yardımcı olur.
2. Travmanın İfadesine İzin Vermek
Bazı çocuklar travmayı doğrudan anlatmaz, bunun yerine tekrar eden oyunlarla travmatik sahneleri sembolik olarak canlandırır. Terapist burada yargılamadan gözlem yapmalı, oyunun temposuna müdahale etmeden çocuğun anlatımına alan tanımalıdır. Çocuğun çizimleri, oyun senaryoları, karakter seçimleri önemli klinik ipuçları verir.
3. Kontrol Duygusunu Geri Kazandırmak
Travma çocuğun kendi bedeni ve çevresi üzerindeki kontrol algısını zedeler. Bu nedenle terapötik hedeflerden biri çocuğun yeniden seçim yapabilme, sınır koyabilme ve 'hayır' diyebilme becerilerini güçlendirmektir. İzin alma oyunları, kuklalarla senaryo çalışmaları ve 'Benim Güç Taşım' gibi güçlendirici temalı oyunlar bu süreci destekler.
4. Duygusal Düzenleme ve Beden Farkındalığı
Cinsel travma sadece zihinsel değil, bedensel bir iz de bırakır. Bu nedenle somatik farkındalık çalışmaları önemlidir. Duygu kartları, beden haritası çizimleri, nefes egzersizleri gibi yöntemlerle çocukların korku, utanç ve öfke gibi zorlayıcı duyguları tanımaları ve düzenlemeleri desteklenir.
5. Yönelime Saygı ve Etiketlemeden Gözlem
Bazı çocuklarda travma sonrası hemcinslerine yönelik ilgi ya da cinsellik temalı oyunlar gözlenebilir. Terapistin burada etiketleyici olmadan, çocuğun keşif sürecine yargısızca eşlik etmesi gerekir. Yönelimle ilgili tepkiler değil, çocuğun kendisini nasıl hissettiği, utanıp utanmadığı, neleri merak ettiği gibi içsel süreçler önemlidir.
6. Aileyle Paralel Çalışma
Çocukla yürütülen çalışmanın etkili olabilmesi için ailenin tutumu belirleyicidir. Ebeveynler bilgilendirilmeli, çocuğun suçluluk ve utanma duygularını artıracak yaklaşımlardan uzak durmaları sağlanmalıdır. Ayrıca mahremiyet, güvenlik ve sağlıklı sınırlar konularında ebeveynlere de rehberlik edilmelidir.
Cinsel travma yaşamış çocuklarla yapılan oyun terapisi, yalnızca travmatik anının etkilerini azaltmakla kalmaz, aynı zamanda çocuğun benliğini yeniden inşa etmesine olanak sağlar. Doğru tempo, duyarlılık ve uygun tekniklerle çocuklar, yaşadıkları zorluklara rağmen içsel güçlerini yeniden keşfedebilirler.
Hazırlayan: Uzman Psikolog Mustafa Cem Oğuz
