Adını sıklıkla duymasak da çinko minerali vücudumuzda birçok olayın gerçekleşmesinde etkilidir. Tüm iskelet sistemi, dokular ve vücut sıvılarında yer alır. Bağışıklık sisteminde, yara iyileşmesinde, koku ve tat duyularının gelişmesinde, protein ve karbonhidrat metabolizmasında görev alır. Eksikliğinde bağışıklık sisteminin zayıflaması ile hastalıklara yatkınlık görülebilir. Yeterli çinko alımı özellikle soğuk algınlığı riskini azaltmakta ve hastalık sırasında iyileşmeyi hızlandırmaktadır. Ayrıca eksikliğinde saç dökülmesi, iştah kaybı, tat ve koku duyusunda azalmalar, yara iyileşmesinde gecikme, büyüme ve gelişimde yavaşlama gibi sorunlar görülebilmektedir. Çinko minerali büyüme ve gelişmede görev almaktadır. Büyüme ve gelişme çağındaki çocuklarda yetersizliği gelişme geriliğine neden olabilir. Hamilelerde, yaşlılarda, çocuklar ve ergenlerde, karaciğer rahatsızlığı olanlarda, uzun süre parenteral beslenen hastalarda eksikliği görülebilir. Stres, travma ve enfeksiyonlar sırasında kan çinko düzeyi düşmektedir.
Çinkoyu besinlerle birlikte alıyoruz. Fitatlar, fosfatlar, posalı besinler, kalsiyum, bakır çinko emilimini azaltır. Bunun yanında protein kaynağı besinler, D vitamini, B6 vitamini çinko emilimini artırmaktadır.
Çinko kaynakları nelerdir?
Çinko genellikle protein miktarı yüksek hayvansal besinlerde bulunur. Kırmızı et, karaciğer, tavuk eti, yumurta iyi bir çinko kaynağıdır. Çinkonun diğer kaynakları ise fındık, badem, ceviz gibi yağlı tohumlar, tam tahıllı undan yapılmış ekmek, erişte gibi besinler, buğday rüşeymi, maya, bazı peynirler ve kuru baklagillerdir. Günlük gereksinimi ortalama 15 mg olan çinkonun yeterli ve dengeli beslenen kişilerde eksikliğine rastlanmamaktadır. Günde 3-4 köfte kadar kırmızı et, 2 su bardağı süt yoğurt, haftada 3-4 kez 50 gram kuruyemiş tüketimi günlük ihtiyacımızı karşılamaktadır.
Hayvansal besinleri çok az tüketen veya hiç tüketmeyen yani vejetaryen beslenen kişilerde çinko alımı yetersiz olabilir. Eğer eksiklik belirtileri de görülüyorsa bir uzmandan yardım almak gerekir.
