BAŞ DÖNMESİ
🌀 BAŞ DÖNMESİ (VERTİGO) HASTA BROŞÜRÜ
🔹 Baş Dönmesi Nedir?
Baş dönmesi, kişinin kendisi veya çevresi dönüyormuş hissi yaşadığı bir durumdur.
Bu belirti genellikle denge sistemindeki (iç kulak, gözler, beyin) sorunlardan kaynaklanır.
Her baş dönmesi “vertigo” değildir, ama vertigo baş dönmesinin en sık nedenidir.
🔹 Vertigo Nedenleri
Baş dönmesinin birçok nedeni olabilir. En sık görülenler:
- Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV):
İç kulakta denge kristallerinin yer değiştirmesiyle oluşur. Baş hareketiyle tetiklenir. - Vestibüler Nörinit / Labirentit:
Virüs enfeksiyonuna bağlı iç kulak iltihabı sonucu ani vertigo gelişir. - Meniere Hastalığı:
İç kulakta sıvı artışı; kulak çınlaması, işitme kaybı ve vertigo ataklarıyla seyreder. - Migrenle İlişkili Vertigo:
Baş ağrısıyla veya baş ağrısı olmadan da vertigo görülebilir. - Damar, tansiyon, kalp veya beyin kaynaklı nedenler:
Özellikle yaşlılarda ve tansiyon–şeker hastalarında dikkat edilmelidir.
🔹 Belirtiler
- Dönme hissi (odanın dönmesi)
- Bulantı, kusma
- Denge bozukluğu, yürüyememe
- Gözlerde kayma (nistagmus)
- Terleme, kulak çınlaması
- İşitme azalması (bazı tiplerde)
🔹 Tanı Yöntemleri
Vertigo tanısı için:
- Hastanın öyküsü ve fizik muayene
- Dix-Hallpike manevrası (pozisyonel vertigoda)
- İşitme testleri (odyometri)
- Gerekirse MR / BT görüntüleme
- Kardiyolojik ve nörolojik değerlendirmeler yapılır.
🔹 Tedavi
Tedavi, baş dönmesinin nedenine göre planlanır:
🩺 1. Pozisyonel Vertigo (BPPV)
- Epley veya Semont manevrası:
İç kulaktaki kristallerin yerine oturtulmasını sağlar. - Gerekirse kısa süreli denge ilaçları kullanılabilir.
💊 2. Enfeksiyon ve İltihap Nedenli Vertigo
- Antiviral, antibiyotik veya kortizon tedavisi gerekebilir.
⚡ 3. Meniere Hastalığı
- Tuz kısıtlaması, idrar söktürücü ilaçlar ve stres yönetimi önemlidir.
🧠 4. Migren Vertigosu
- Migren ilaçları, diyet düzeni ve uyku kontrolü etkili olur.
❤️ 5. Damar / Kalp Nedenli Baş Dönmesi
- Altta yatan tansiyon, ritim bozukluğu veya dolaşım sorunu tedavi edilmelidir.
🔹 Evde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Baş dönmesi sırasında ani hareket etmeyin.
- Yavaşça doğrulun veya oturun.
- Bol sıvı alın, tuzu azaltın.
- Kafein, alkol ve sigaradan uzak durun.
- Gözlerinizi sabit bir noktaya odaklamak bulantıyı azaltabilir.
- Doktor önerisi olmadan ilaç kullanmayın.
🔹 Ne Zaman Doktora Başvurmalı?
Aşağıdaki durumlarda hemen doktora gidin:
🚨 Şiddetli baş dönmesi ve düşme
🚨 Konuşma bozukluğu, kol-bacakta güçsüzlük
🚨 Görme kaybı veya çift görme
🚨 Göğüs ağrısı, çarpıntı
🚨 İşitme kaybı, kulaktan akıntı
🔹 Sık Sorulan Sorular
❓ Vertigo bulaşıcı mı?
Hayır, değildir.
❓ Vertigo tamamen geçer mi?
Bazı türleri (özellikle pozisyonel vertigo) tedaviyle tamamen düzelebilir.
❓ Egzersiz işe yarar mı?
Evet, denge egzersizleri iyileşmeyi hızlandırabilir.
💙 Unutmayın:
Baş dönmesi, genellikle tedavi edilebilir bir durumdur.
Doğru tanı ve uygun tedaviyle kısa sürede yaşam kaliteniz artar. 🌿
📞 Destek ve Bilgi
Türkiye Nöroloji Derneği – Denge ve Baş Dönmesi Çalışma Grubu
🌐 www.noroloji.org.tr
