Tüm dünyada 150 milyondan fazla astım hastası bulunuyor. 1996 Atlanta Yaz Olimpiyatları’na katılan 196 atletin 43’ünün astım hastası olduğu ve 34’ünün astım ilacı kullandığı biliniyor. Bu sonuç, astımla da yaşam kalitesini bozmadan bir hayat sürmenin mümkün olduğunu gösteriyor. Astım tamamen iyileşmese de kontrol edilebilen bir hastalıktır.
Astım nedir?
Astım; çeşitli faktörlerle hava yollarında oluşan enflamasyon (iltihaplanma) sonucu, solunum yollarının daraldığı ve solunumun güçleştiği kronik bir akciğer hastalığıdır. Nöbetler halinde seyreder.
Çok sayıda faktör astıma neden olabiliyor
Astımı oluşturan ve tetikleyen faktörler yüzlerce olabilir. Özetle gruplandırmak gerekirse bunlar; infeksiyon ajanları, polenler, tozlar, kokular, hava kirliliği, soğuk, ısı değişiklikleri, gıdalar, rutubet, nem, egzersiz, burun sorunları, gülme, koşma, stres ve bazı ilaçlardır.
Astımın belirtileri
Nefes darlığı, göğüste sıkışma, nefes alıp verme sırasında hırıltı sesi duyulması, öksürük (özellikle sabaha karşı uykudan uyandıracak şekilde olması) astımın tipik belirtileridir. Bu durumların tekrarlanmasına astım krizi ya da astım atağı (nöbeti) denir.
Astım krizi esnasında yapılması gerekenler
Astım krizinde ilk yapılacak şey, hızlı ve etkili bronkodilatör ilaç inhale ettirmektir. Sonrasında ilave tedaviler eklenir.
Astım tedavisiyle ataklar kontrol altına alınıyor
Astım kendiliğinden veya tedaviyle normale dönse de tekrarlayabilir. Kesin sonuçla tedavi edilebilen değil, ancak kontrol altına alınabilen bir hastalıktır. Astım tedavisinde, nöbette kriz durumunda solunum yolu ve damardan ilaçlar verilerek sakinlik sağlanmalıdır. Bir başka tedavi şeklinde ise; kriz dışı, uzun süreli etkili ilaçları düzenli kullanmak ve tetikliyicilerden uzaklaşmak suretiyle hastada iyileşme sağlanır. Astım tedavisinin uzun sürebileceği bilinmeli, düzenli takip ihmal edilmemeli ve tetikleyenlerden korunmaya özen gösterilmelidir.
Astım hastalarının yapması gerekenler
Bir astım hastası; tetikleyicilerden uzak kalmalı, hastalığı hakkında bilgi sahibi olmalı, önleyici ve tedavi edici ilaçları zamanında kullanmalıdır. Hastalık hakkında yeterli bilgi sahibi olunmakla hastalıkla dost olunur, daha rahat bir yaşam sürülür. Aksi halde krizler tekrarlar, sıklaşır, problem solunum yetersizliğine kadar ulaşır. Bilgi edinmeyen, zamanında ilaçlarını kullanmayan hastalar daima rahatsızlık yaşar.
Çocuk ile yetişin astımı arasındaki farklılıklar
Çocuklardaki astımın nedenleri ve tedavi yöntemleri bakımından farklılıklar olabilir. Ancak değişmeyen bir şey vardır; hastalık hep akciğerlerdedir.
Uzm. Dr. Sinan Gürkan
Göğüs Hastalıkları Uzmanı
