Anksiyete (Kaygı) Bozukluğu
Anksiyete (Kaygı) Bozukluğu
Anksiyete, kaygı ve korkunun hâkim olduğu bir duygu durumudur. Korku, gerçek veya algılanan bir tehlike karşısında ortaya çıkan bir tepkidir. Kaygı ise belirsizlik veya olası tehlike durumunda endişe duyma olarak tanımlanabilir. Anksiyete, birçok psikolojik rahatsızlığın temelini oluşturur. DSM-5’te 11 kaygı bozukluğu türü ele alınmıştır:
Ayrılma kaygısı bozukluğu
Seçici konuşmazlık
Özgül fobi
Sosyal fobi
Panik bozukluğu
Agorafobi
Yaygın kaygı bozukluğu
Maddenin/ilacın yol atığı kaygı bozukluğu
Başka bir sağlık durumuna bağlı kaygı bozukluğu
Tanımlanmış diğer bir kaygı bozukluğu
Tanımlanmamış kaygı bozukluğu
Anksiyete belirtileri kişiden kişiye ve farklı anksiyete türlerine göre değişiklik gösterebilir. Anksiyete yaşayan kişiler korku, sıkıntı, bunaltı ve endişeye benzer hisler yaşarlar ve genelde yaşadıkları bu durumu “kötü bir şey olacakmış hissi”, “nedensiz bir korku” olarak tanımlayabilir. Sürekli olarak korku, kaygı, endişe hissinin yanında zihinsel, davranışsal ve fiziksel tepkiler de ortaya çıkar. Bu tepkiler; kalp çarpıntısı, nefes darlığı, terleme, uyku problemleri, kaçınma davranışları, dikkat dağınıklığı ve unutkanlık olarak sıralanabilir.
Kaygı bozukluğu olan kişiler sürekli kendi davranışlarını gözlemler ve eleştirirler. Sürekli geçmişte yaptıkları ve ilerde yapabilecekleri hataları düşünürler ve gerginlik içinde kalırlar. Yaptıkları planları son anda iptal edebilirler. Bunun nedeni dışarıdaki belirsizliklerden, korkutucu ihtimallerden kaçınma ve güvenli alanlarından çıkmak istememeleridir. Ayrıca bu kişiler sevdikleri dizileri tekrar tekrar izleyebilirler. Dizide ne olacağını bildikleri için kaygılarını engellemiş olur ve daha rahat hissederler. Ayrıca az konuşma ve sosyallikten kaçınma davranışları da görülebilir. Bunun nedeni zaten kendi içlerinde çok stresli oldukları için o an ‘sosyalleşme’ düşünememelerindendir. Sosyal fobisi olan kişiler de sosyal ortamlara nasıl göründükleri ve nasıl algılandıklarını yoğun bir şekilde düşündükleri için strese girebilir ve dışarıdan soğuk, mesafeli algılanabilirler.
Anksiyete bozukluğu bilişsel yaklaşım, bilişsel davranışçı terapi teknikleri (yüzleştirme, sistematik duyarsızlaştırma), ilaç tedavisi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile tedavi edilebilmektedir.
