Ağızda ülser olarak bilinen aftlar, ağız içinde oluşan en sık ağrılı yaralardır. Klasik lezyon kırmızı, yuvarlak veya oval ülserler şeklinde olup, genellikle 1 cm den küçüktürler. Ağızda mukoza üzerinde meydana gelir. Toplumun %40 ının yaşamları süresince ağızlarında aft oluşur. Tekrarlayan bir durum olmadığı takdirde tetkik veya tedavi gerekmez.
En sık olarak ergenlik ve genç erişkinlik döneminde görülür, yaşlandıkça daha az oluşur.Bulaşıcı değildir.
Ağızdaki aftların nedeni bilinmiyor. Aftı olan insanların büyük çoğunluğunda neden olacak başka bir sorun da yoktur. Hem kalıtsal hemde çevresel nedenleri varsada kesin nedeni belli değildir. Bir çok faktör duyarlı kişilerde neden olarak öne sürülmüşsede kesin neden bilinmemektedir.
- Oral travma
- Ağız içi ateşli enfeksiyonlar
- Adet kanamaları ile ilişkili hormonal değişiklikler
- Anksiyete veya stres
- Sigarayı bırakma
- Kalıtım
- Gıda alerjileri; çikolata, domates, fındık, ananas ve benzoik asit
- Sodyum lauril sülfat ihtiva eden diş macunları
- Demir, folik asit veya B12 vitamini eksikliği
-İnflamatuar barsak hastalıkları.
- Çölyak hastalığı (gluten duyarlılığı) aft gelişimi ile ilişkili bulunmuştur.
- Behçet hastalığı; Ağızda aft, genital yaralar ve göz iltihabı ile karakterize bir durumdur.
- AIDS virüsü ile enfeksiyon da aft ile ilişkili bulunmuştur.
TANI
Aftlara dikkatli bir anamnez ve tipik görünüşü ile tanı konmaktadır. Eğer tanı kesin değil, hastalık daha şiddetli, ya da diğer belirtiler mevcutsa, biyopsi ve bazı testler yapmak gerekebilir. Aftların herpes veya mantar enfeksiyonları, travma ya da kanser ile ilişkili olabileceği unutulmamalıdır. Aftlar inflamatuar barsak hastalıkları, HIV enfeksiyonu ve bazı tıbbi durumlar ile birlikte de görülebilir.
TEDAVİ
Tuzlu su ile gargara yapılabilir veya diğer antiseptik gargaralar kullanılabilir. Bazen topikal kalamin losyonu veya benzokainli ağrı gidericili merhem kullanılabilir.
Meyan kökü ekstresi glycyrrhiza iyileştirici etki yanında aftlara bağlı ağrıyı azaltabilir.
Eksiklik varsa folik asit, demir, vitamin B12 verilebilir. Tedavi birkaç ay sürebilir.
Kortikosteroidler: Çok şiddetli durumlarda, oral veya topikal verilebilir.
Aftın Önlenmesi İçin
Sert diş fırçası, kaba gıdalar, küçük bir travma afta neden olabilir.,kullanılmamalıdır.
Stres azaltma: stres tekrarlayan aftlar için bir neden olduğundan stresi azaltın.
Sodyum lauryl sülfat içeren diş macunlarından kaçının.
Çiğneme sırasında konuşmayın.
Düzensiz diş yüzeylerinin tamir ettirin.
Hormonal faktörler bazen premenstrüel dönemde aftı tetikleyebilir.
Demir, folik asit veya B12 vitamini eksikliği varsa, tedavi edilmelidir.
