Op. Dr. Muzaffer YurttaşGenel Cerrahi
bahsettiğiniz rahatsızlık pek çok değişik durumda olabilir. En sık spastik kolit dediğimiz durumda olur. Aşağıda belirttiğim önerilere uymasında fayda var ama zaman zaman şikayetleri tekrar edebilir. SPASTİK KOLON HASTALARINA TAVSİYELER Eğer ishal ve karın ağrısı ile seyreden ataklardan muzdarip iseniz tedavi birkaç gün içinde etkisini gösterir. Ancak hele kronik vasıftaki kabızlıkla seyreden spastik kolon vakalarında yüz güldürücü bir sonuç almak için 2 hafta beklemek gerekebilir. Spastik kolon diyeti şişmanlatmaz , bilakis , kilo vermenizi sağlayabilir. Kabızlığın önlenmesi başlıbaşına , yağların ve toksik maddelerin emilimini azalttığı için şişmanlıktan ve kanserden koruyucudur. Suda eriyen lifli gıdalar su ile şişerek tokluk hissi de sağlar. İlk birkaç gün katı bir diyet uygulamak en iyisidir. Detaylarını daha sonra izah edeceğimiz diyetin yanı sıra bazı bitki çaylarını içmeye devam etmelisiniz. Sıcak nane çayını bol bol içmelisiniz. Eğer reflünüz de varsa Rezene , papatya ya da anason tercih edebilirsiniz. Nane güçlü bir kas gevşetici ve ağrı gidericidir. Rezene bilhassa şişkinlik ve gaz şikayetlerinize birebirdir. SPASTİK KOLON DİYETİ Crohn ve Ülseratif Kolit gibi inflamatuar barsak hastalıkları ile Divertikülosis veya Divertikülit için de yararlıdır. Diyetin barsak fonksiyonları üzerine etkisi çok açık ve belirgin olmasına rağmen bir çok hekim spastik kolon hastalarını bu konuda aydınlatmamaktadır. Sonuçta spastik kolon hastaları bu kronik psikosomatik hastalığın pençesinde doktor doktor gezmektedir. Spastik kolon diyeti genel kaideler dışında kişisel farklılıklar gösterebilir. Hatta öyle ki , daha evvel dokunan bir gıdayı bir süre sonra güvenle yiyebilirsiniz. Tam tersi de vakidir. Tek tek dokunan gıdalardan ziyade kategorilerden sözetmek daha doğru olacaktır. Aslında sevindirici olan gerçek şudur; Spastik kolon diyetine uymak , mahrumiyet , tatsız –tuzsuz bebek maması gibi besinlere talim etmek , asla restoranlara gidememek değildir. Spastik kolonu tetikleyen ve rahatlatan besinleri tanımak ve uygun şekilde almak yeterlidir. • Besinleri iyice çiğneyiniz • Telaşlı ve acele beslenmekten kaçının. • Aşırı yemeyin. Midenizi tıka basa doldurmayın. • Öğünleriniz için gıda kombinasyonlarını , bilinçli ve duyarlı bir biçimde belirleyin. • Yemek sırasında çok fazla sıvı almayın. • Muharriş (tahriş edici) gıdaları tüketmemeye çalışın.(Asitli , baharatlı , kızartma vb) • Spastik kolon belirtilerini tetikleyen gıdalar , bireysel farklılıklar gösterebilir. Dikkatli bir gözlem ile dokunan besin türlerini belirleyin ve uzak durun. • Akşam yemeğini yatmadan en az 3-4 saat önce yeyin. • Bir sonraki öğünü yemeden , önceki öğünü sindirmiş olmalısınız. Sadece yemek saatiniz geldiği için acıkmadan sofraya oturmayın. Doymadan kalkın. • Yürüyüş ya da hafif bir egzersiz programı barsak tembelliğinden muzdarip olanlar için harika bir çözüm olabilir. • Gazlı içecekler , soda ve sakız çiğnemekten kaçınınız. Özellikle şişkinlikten şikayetçiyseniz. • Kabuklu pirinç ve kepekli buğday ürünlerini tüketmek rafine undan yapılmış gıdaları tüketmekten daha sağlıklıdır. Sadece barsaklarımıza gereken posayı sağladığı için değil , aynı zamanda vitamin – mineral içeriği daha zengin olduğundan. • Sebze ve meyveleri soyarak , doğrayarak , çekirdeklerini ayırarak ve pişirerek tüketin. • İyi pişirilmiş sebzeler , makarna ile birlikte servis edilirse dengeli ve hazmı kolay bir gıda olur. • Kabaklı pide , havuçlu kek , sebzeli makarna veya pilav gibi kombinasyonlar yapmaya çalışın. • Mercimek iyi pişirilmiş , süzülmüş olmak kaydıyla çorba olarak tüketilebilir. Fasulye de benzer şekilde işleme tabi tutulmalıdır. Tedricen baklagillere tolerans artabilir. Vücut baklagilleri sindirecek enzimleri zamanla üretecektir. • Yağlar , kırmızı et , süt ve süt ürünleri , yumurta sarısı , kızarmış gıdalar spastik kolon hastalarına dokunabilir. • Sebze meyveleri , soyarak , doğrayarak , çekirdeklerini ayırarak ve pişirerek tüketin. • Yasaklama ve mahrumiyet değil , yerine koyma tekniğini tercih edin. Süt ürünleri yerine soya ve pirinç sütü , çikolata yerine kakaolu kek gibi… Şikayetlerin azdığı günler neredeyse su içseniz dokunduğu günlerdir. Peki bu atak sırasında nasıl beslenmelisiniz? GÜVENLE YİYEBİLECEĞİNİZ GIDALAR Beyaz ekmek Haşlanmış patates Yağsız pirinç pilavı ya da çorbası Makarna , erişte Bolca sıcak nane , rezene , papatya , tarçın , anason çayı Yulaf ezmesi Arpa Soya Mısır unu Havuç Tatlı patates Pancar Kabak Mantar Kestane Avokado Muz Elma püresi Kabuksuz armut Kabuksuz şeftali Mango Papaya (hazımsızlık ve gaza da iyi gelir YOLCULUK VE TATİLLERDE SPASTİK KOLON ATAKLARINDAN KORUNMA Beslenme ve barsak alışkanlıklarımızın değişmesi nedeniyle yolculuklar ve tatiller IBS için risklidir. Sağlığınız için gerekli önlemleri siz almalısınız. Seyahat şirketleri ya da restoranlar değil. O halde tedbir olarak yanınıza solubl lif içeren müstahzarları , bitki çaylarınızı yanınıza almakla işe başlayabilirsiniz. Tabii gittiğiniz yerdeki gıda seçenekleri içinde uygun kombinasyonu yapmak da sizin önceliğiniz olmalı. Diyete dair önlemleri egzersiz ile desteklemelisiniz. Sabah aerobik gibi hafif egzersizler , akşam yürüyüş barsaklarınızın yeni ortam ve şartlara uyumunu kolaylaştırabilir. Uykunuza dikkat edin. Mümkünse biraz daha erken yatın . Hatta arada öğle uykusu gibi şekerlemeler yapın. Sabah yürüyüşe çıkabilirseniz çıkın. Mümkün olduğunca çeşitli taze sebze ve meyveler ile tahıl tüketmeye çalışılmalıdır. Özellikle atak zamanı tıbbi bir zorunluluk olmadıkça vitamin –mineral takviyesi yapılmamalıdır. Spastik kolon semptomları geriledikten sonra yukarıda izah edilen tavsiyelere uyularak alınabilir KAHVE VE ÇAY Kafeinsiz kahve de aynı derecede sakıncalıdır. Kahve içmeye alışkın iseniz birden bırakmak , baş ağrısı gibi yoksunluk belirtileri ortaya çıkacaktır. Azaltarak kesmek daha uygun bir yol olabilir. Yerine koyulabilecek uygun başka bir seçenek mevcutsa bu değerlendirilmelidir. Örneğin kavrulmuş soyadan , kavrulmuş meyve –kuruyemiş ile tatlandırılmış alternatif kahve türleri denenebilir. Ya da tamamen farklı bir tad olarak mide ve barsaklarınızla dost , nane , rezene , anason , tarçın , papatya gibi bitki çaylarını kullanabilirsiniz. Op.Dr.Muzaffer YURTTAŞ Genel Cerrahi Uzmanı Özel Can Hastanesi - Salihli
8 Ağustos 2010
