VARİKOSEL NEDİR? | Erkek Kısırlığında Sessiz Tehlike ve Mikrocerrahi Çözümü
Giriş: Varikosel Nedir? Bacaklardaki Varisten Farkı Ne?
Varikosel, testisleri saran ve kirli kanı boşaltmakla görevli toplardamarların (venlerin) anormal şekilde genişlemesi ve şişmesidir. Bu durum, bacaklarda oluşan varislerin testisteki karşılığı olarak düşünülebilir.
Neden Oluşur? Testis damarlarının içinde, kanın geriye kaçmasını engelleyen küçük kapakçıklar (valvler) bulunur. Bu kapakçıkların işlevini yitirmesi sonucu, kan kalbe doğru akmak yerine geriye doğru toplanır ve damarlarda bir göllenme (staz) yaratarak varikosele neden olur. Genellikle sol testiste daha sık görülür.
Varikosel Neden Kısırlığa Yol Açar? (Oksidatif Stres ve DNA Hasarı)
Varikosel, sadece fiziksel bir şişlik olmanın ötesinde, testis fonksiyonunu ciddi şekilde bozan karmaşık bir mekanizma ile kısırlığa neden olur. En kritik üç etki şunlardır:
-
Isı Artışı (Hipertermi): Testisler normalde vücut sıcaklığından daha düşük bir ortamda (skrotumda) bulunur. Genişleyen damarlarda biriken kan, bu bölgedeki sıcaklığı yükselterek sperm üretimini (spermatogenezi) bozar.
-
Oksidatif Stres: Kirli kanın göllenmesi, testiste zararlı serbest radikallerin (Reaktif Oksijen Türleri - ROS) birikmesine yol açar. Bu durum, oksidatif stres olarak adlandırılır ve sperm hücrelerine doğrudan zarar verir.
-
Sperm DNA Hasarı: Oksidatif stresin en yıkıcı sonucu, spermlerin genetik materyali olan DNA'sının parçalanmasıdır (Fragmentasyon). Varikosel hastalarında, spermiogram sonuçları normal görünse bile, yüksek DNA hasarı nedeniyle gebelik elde etme veya sağlıklı gebelik sürdürme şansı düşmektedir.
Önemli Not: Açıklanamayan kısırlık, tekrarlayan tüp bebek başarısızlıkları ve düşükler söz konusu olduğunda, altında yatan nedenin yüksek Sperm DNA Hasarı olması muhtemeldir ve varikoselin araştırılması hayati önem taşır.
Tanı Nasıl Konur? Uzman Muayenesi ve Görüntüleme Yöntemleri
Varikosel tanısı, tecrübeli bir üroloji uzmanının muayenesiyle başlar.
-
Fizik Muayene: Hasta ayaktayken yapılan muayenede damar genişlemesi (özellikle ıkınma ile belirginleşen) elle hissedilir (Valsalva manevrası).
-
Renkli Doppler Ultrasonografi: Tanıyı kesinleştiren ve hastalığın derecesini belirleyen temel görüntüleme yöntemidir. Damarların çapı ve kirli kanın geriye akım (reflü) miktarı ölçülür.
-
Spermiogram: Sperm sayısı, hareketliliği ve morfolojisi (şekli) değerlendirilir.
-
Sperm DNA Hasar Testleri: Özellikle şüpheli veya başarısız tüp bebek öyküsü olan hastalarda, genetik materyaldeki hasarın düzeyini belirlemek için ileri testler istenebilir.
Varikosel Tedavisinde Altın Standart: Mikrocerrahi Varikoselektomi
Varikoselin medikal (ilaçla) bir tedavisi yoktur. Klinik olarak anlamlı varikosel saptanan hastalarda tedavi, cerrahi yöntemle genişleyen damarların bağlanmasıdır. Güncel üroloji kılavuzlarına göre, Mikrocerrahi Varikoselektomi tekniği, en yüksek başarı oranı ve en düşük komplikasyon riski nedeniyle altın standart olarak kabul edilir.
Bu ileri cerrahi teknik, ameliyat mikroskobu altında, 8 ila 25 kat büyütme ile gerçekleştirilir ve cerraha eşsiz avantajlar sunar:
-
Nüks (Tekrarlama) Riskinde Azalma: Yüksek büyütme altında, çıplak gözle görülemeyen küçük damarlar bile bağlanır. Bu sayede hastalığın nüks etme riski %1'in altına iner.
-
Hayatı Damarların Korunması: Spermi besleyen testis atardamarı (arter) ve testis etrafında sıvı birikimine neden olan lenf damarları net olarak ayırt edilip korunur.
-
Komplikasyon Riskinde Düşüş: Atardamarın korunması sayesinde testis hasarı engellenir. Lenf damarlarının korunması ise ameliyat sonrası hidrosel (testis etrafında sıvı birikimi) gelişme riskini yok denecek kadar azaltır.
-
Yüksek Gebelik Şansı: Mikrocerrahi sonrası hastaların %60-80'inde sperm parametrelerinde düzelme görülür. Bu düzelme, %40-50 oranında doğal yoldan gebelik elde etme şansını beraberinde getirir.
Sonuç: Üreme Sağlığınızı Ertelemeyin
Varikosel, sinsi ilerleyen ancak tedavi edilebilir bir üreme sağlığı sorunudur. Tanı ve tedavideki doğru yaklaşım, sadece sperm kalitesini artırmakla kalmaz, aynı zamanda testislerin uzun vadeli hormonal fonksiyonunu da korur.
Eğer kısırlık şikayetiniz varsa, testislerinizde ağrı, dolgunluk veya şişlik hissediyorsanız, alanında uzman bir üroloji ve androloji hekimine başvurarak gerekli tetkikleri yaptırmak, çocuk sahibi olma yolunda atılacak en önemli ve doğru adımdır.
