Tüp Bebek Nedir:
Tüp bebek doğal yollardan gebelik şansı olmayan ya da belli bir süre diğer tedavi yöntemlerini denemesine rağmen gebe kalamayan çiftlerde kadın yumurtalarının özel iğnelerle vücut dışına alınarak yine özel tekniklerle erkek spermi ile laboratuvar ortamında birleştirilmesi ve elde edilen embriyoların(bebeklerin) anne rahmine yerleştirilerek gebelik oluşturulması işlemine tüp bebek uygulaması denir.
İlk tüp bebek fikri 1960 yıllarda başlamış bir çok başarısız deneme sonrası 1979 yılında İngilterede Dr. Edwars ve ekibi ilk kez tüp bebek yöntemi ile canlı bir çocuğun dünyaya gelmesini sağlamışlardır. Tüp bebek yöntemi ile doğan ilk bebek Louise Brown dır.
Tüp bebek yöntemi ilk yıllarda tüplerde tıkanıklık olan hastalara yapılırken günümüzde:
- Sperm problemi (sayısının azlığı veya sperm olmasa bile (TESE) yapılarak
-Endometriozis (çikolata kisti )
-Açıklanamayan infertilite
-Tekrarlayan düşükler
-Sağlıklı bebeğin seçilmesi amacı ile de tüp bebek uygulaması yapılmaktadır.
Tüp Bebek Tedavisinin Aşamaları:
Tüp bebek tedavisi 4 aşamadan oluşur.
Tüp bebek tedavisinin birinci aşaması yumurtaların geliştirilmesidir. Normal siklusda her ay bir tane yumurta gelişir tüp bebek tedavisinde ise başarı şansını artırmak için daha fazla sayıda yumurtaya ihtiyaç vardır. Vücudumuzda üretilen hormonlara benzer ilaçlar kullanılarak çok sayıda yumurta geliştirilir. Yumurtalar yeterli büyüklüğe ulaştığında (17-19 mm) yumurtaların çatlaması ve olgunlaşması için çatlatma iğnesi yapılır. Çatlatma iğnesi yapıldıktan 34-36 saat sonra ise yumurta toplama işlemi yapılır.
Tüp bebek tedavisinde ikinci aşama yumurtaların toplanmasıdır. Genel anestezi veya lokal anestezi altında yumurta toplamak için özel olarak geliştirilmiş iğnelerle ultrason eşliğinde yumurtalar toplanır. Tüp bebek tedavisinin ilk yıllarında laparaskopi ile yapılan ve zor bir işlemken şimdi hem çok kolay hem de riski çok az bir işlem haline gelmiştir. Yumurta toplanması sonrası hastanede yatmaya gerek olmayıp günü birlik uygulamadır. İşlem sonrası iki üç saat sonra hasta eve gidebilir.
Tüp bebek tedavisinde üçüncü aşama yumurta ve spermin birleştirilmesidir.
Klasik tüp bebek yönteminde yumurta ve spermler aynı alana konularak spermler arasından birinin yumurtayı döllemesi beklenirdi.
İkinci yöntem ise İCSİ yöntemi olup tüp bebekte çığır açan yöntemlerden biridir. Bir sperm alınır ve yumurtanın içine direkt yerleştirilir. Böylece çok az sayıda sperm bile olsa hastaların gebe kalma şansı olur. TESE (Testislerden ameliyatla sperm aranması işlemi) sonucu sadece 3 tane sperm bulunan ve şu an çocuk sahibi olan hastamız var.
Tüp bebekde dördüncü aşama oluşan bebeklerin (embriyo) anne rahmine yerleştirilmesidir.
Özel sıcaklık ve özel ortamlarda büyümesi için beklenen embriyolar 2-5 gün sonra anne rahmine yerleştirilir. Eğer elimizde yeterli sayıda embriyo (bebek ) varsa transfer işlemi aralarından en iyi embriyoyu seçmek (blastosist transferi) için 5. güne uzatılır. Tüp bebekte transfer işlemi ağrısız ve çok kolay bir işlemdir. Çok kolay olmasına rağmen tedavinin en son ve en önemli aşamasıdır. Laboratuvarda embriyolar kateter içine yerleştirilir ve o kateter anne rahmine yerleştirildikten sonra embriyo ultrason eşliğinde rahme bırakılır, sonra da kateter çekilir. Transfer sonrası çok uzun süre istirahat gerekli değildir ertesi gün günlük yaşama dönülebilir.
Tüp Bebekte Embriyo Transfer işlemi:
Tüp bebekte transfer sonrası bebeğin rahim içine yerleşmesini desteklemek amacı ile progesteron içeren ilaçlar kullanılır. Transfer sonrası 10. günde yapılacak kanda bhcg testi ile de gebelik oluşup oluşmadığına bakılır. 3 hafta sonra ise ultrason ile gebelik kontrol edilir.
Op Dr. Mehmet KOÇ
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Tüp Bebek ve Üreme Endokrinolojisi Uzmanı
