TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU
TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU
Travma, bireyin fiziksel ve ruhsal bütünlüğüne zarar gelmiş olması ya da buna şahit olmuş
olmasıdır. Kişinin bu olay karşısında çaresiz, dehşete düşmüş hissetmesi ve olayın aniden
gerçekleşmiş olması gereklidir.
Travma türleri doğal ve insan eliyle yapılmış olarak ikiye ayrılmaktadır. Doğal travmalara örnek
olarak deprem, sel, heyelan gibi doğal afetleri verebiliriz. İnsan eliyle yaşanan travmalar ise;
tecavüz, yaralanma, savaş, şiddet, kazalar birinin öldürülmesine şahit olma gibi durularla
örneklendirilebilir. Boşanma,ayrılık, iş kaybı kişinin algısına göre travmatik olaylar arasında yer
alabilmektedir.
Travma etkileri zamanla bir çok kişide düzelirken bazı kişilerde yıllarca sürer ve iyileşmez. Kişi
sürekli travmatik olayı hatırlar, olayın görüntüleri sık sık belir, olayla ilgili kabuslar görür, herkese
karşı bir yabancılaşma hissine girer ve donuklaşır. Olayın vermiş olduğu kaygı ve üzüntü devam
eder. Bu durumdaki kişilerde travma sonrası stres bozukluğu düşünülebilir.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu Belirtileri:
- Travmaya ait görüntülerin sürekli zihinde canlanması ( flashback). Bu durum sonucunda
terleme, baş dönmesi, çarpıntı gibi fiziksel belirtilerin yaşanması.
- Travmayla ilgili kabuslar görmek.
- Travmayı hatırlatan kişilerden, mekanlardan, aktivitelerden kaçma. Örneğin, tecavüze uğrayan
kadının tüm erkeklerden uzaklaşması.
- Dış dünyaya ilgisini kaybetme.
- Donuk duruş.
- Sürekli tetikte olmak,seslerden irkilmek. Örneğin, deprem yaşamış birinin sürekli avizeleri
kontrol etmesi, kaçmaya hazırlıklı olması,
- Uykuda, odaklanmada, dikkatte bozukluklar.
- Sürekli öfkeli ve stresli hissetmek.
- Hayattan eskisi gibi doyum alamamak.
- Hafıza problemleri.
- Travmatik olayın bir kısmını hatırlamama.
Travma Sonrası Stres Bozukluğunda Risk Etmenleri:
- Önceden travma yaşamış olmak.
- Psikopatolojiye sahip olmak.
- Sosyal desteğin az olması
- Suç oranı yüksek yerlerde yaşamak.
- Travmatik olaylara tanık olma olasılığı yüksek işlerde çalışmak (polis, asker...)
Travma Sonrası Stres Bozukluğu Tedavisi:
Travmanın etkileri zamanla ve sosyal destekle kaybolmaktadır. Eğer bu etkileler iki haftadan
uzun süredir devam eder ve belirtilerde azalma gözlemlenmezse tedavi yöntemine geçilmelidir.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu görülen kişilerde beraberinde, depresyon, kaygı, uyku ve yeme
bozuklukları da görülebilir. Travma Sonrası Stres Bozukluğu ilaçlar ve psikoterapilerle tedavi
edilmektedir .