Taciz Travmasında 'Ben Kimim?' Sorusuna Psikolojik Yaklaşım
1. Kimlik Gelişimi ve Travma
Kimlik, çocuğun kendi hakkındaki düşüncelerini, hissettiklerini ve çevresine verdiği anlamı içerir. Travma, bu gelişim sürecine dışarıdan ve zorlayıcı bir müdahaledir. Travma sonrası çocuklar kendi değerlerini, sınırlarını ve rolleri sorgulamaya başlayabilir.
2. 'Benlik Çatlağı' Kavramı
Travma, çocuğun benliğinde bir kopma yaratabilir. Bu durum bazen 'başka bir çocuk gibi hissetme', 'olayı yaşayan ben değilim' şeklinde tanımlanır. Terapist, bu bölünmüş benlik deneyimine tanıklık ederek, çocuğun kendisini yeniden bütünleştirmesine yardımcı olur.
3. Oyunla Kimliği Yeniden İnşa Etme
Çocuklardan kendi kahramanını yaratması, ismini koyması, karakter özelliklerini seçmesi istenir. Bu oyun, çocuğun kendini yeniden tanımlamasına olanak verir. Kuklalarla oynanan senaryolar, çocukların benliklerini metaforlar üzerinden ifade etmesini sağlar.
4. Kimliğe Dair Olumlu Yansıtma
Terapist, çocuğun olumlu özelliklerini fark edip bunları yansıtmalıdır: ‘Sen çok cesursun, bak neler anlattın’, ‘Çok dikkatli birisin, fark ettin’. Bu yansıtma, çocuğun kendini değerli ve tanınmış hissetmesini sağlar.
5. Ayna Çalışmaları ve Kendilik İfadeleri
Çocuk aynaya bakarak ‘Ben ____’ cümlesini tamamlar. İlk başta gelen ifadeler olumsuz olsa da zamanla olumlu benlik tanımlamaları desteklenir. Aynı zamanda çocuğun çizdiği kendilik resimleri üzerinden kimliğe dair farkındalık çalışmaları yürütülür.
6. Kimliği Geçmişten Geleceğe Taşımak
Terapist, çocuğa geleceğe dönük projeksiyon yapmasına yardım eder: ‘Büyüdüğünde kim olmak istersin?’, ‘Kendine hangi süper gücü verirdin?’ Bu sorular, çocuğun travmanın ötesinde bir kimlik inşa etmesine katkı sağlar.
Cinsel travma sonrası çocuklarda kimlik gelişimini desteklemek, terapötik sürecin temel hedeflerinden biridir. Terapist, çocuğun utanç, suçluluk ve değersizlik duygularını fark edip dönüştürmesine alan açmalı; ‘Ben kimim?’ sorusuna yeniden, umut dolu cevaplar bulmasına rehberlik etmelidir.
Hazırlayan: Uzman Psikolog Mustafa Cem Oğuz
