Sporcu Fıtıklarında Tanı Ve Tedavi

Tüm spor yaralanmalarının % 5’i kasık bölgesinde olur.

“Sporcu Kasığı” kompleks bir terim olup, kasık bölgesi ön veya arka duvarında gizli zayıflıklar veya yırtılmalar içeren bir tablodur. 

Bugüne kadar benzer tablolar İngilizce literatürde çok farklı isimlerle anılmıştır:

Gilmore’s groin

Athletic pubalgia

Sports hernia

Incipient hernia

Osteitis pubis

Hockey groin syndrome

Pubic inguinal pain syndrome

Ashby’s inguinal ligament enthesopathy

Inguinal disruption

Futbol, Amerikan futbolu, rugby, buz hokeyi ve baseball kasık ağrısının en çok görüldüğü spor dallarıdır. Bunun nedeni, müsabaka sırasında ve antrenmanlarda kasık bölgesini zorlayıcı ve zamanla zayıflatıcı iki tipik hareketin sıkça kullanılıyor olmasıdır. Bu hareketler ani dönme ve vuruştur. 

Kasık bölgesi, bedenin üç önemli ve güçlü parçasının kavşağını oluşurmaktadır: Karın, kalça ve bacaklar…

Bu üç parçanı her zorlu hareketi zamanla kasık bölgesinde yaralanmalara ve zayıflamaya yol açar.

Sporcularda kasık ağrısı sıkça görülmektedir, ancak “sporcu fıtığı” adı da verilen bu sorun klasik kasık fıtığından farklı olarak birey tarafından ve hatta hekim tarafından fark edilen bir şişlik şeklinde ortaya çıkmamaktadır. 

Ağır spor yapmayan bireylerde herhangi bir rahatsızlığa yol açmayacak bu kasık döşemesi zayıflığı, ağır spor yapan kişilerde ve profesyonel sporcularda direngen ve ağrı kesicilere yanıt vermeyen ağrılara yol açmaktadır.

Sporcu fıtığı olan bir profesyonel sporcunun yaşadığı sıkıntılar şunlardır:

Performans düşüklüğü

Antrenman eksiği

Müsabaka kaçırma

Oyuncu ve Kulüp için maddi kayıp

Kariyer  sonlanma riski

Psikolojik sorunlar

Sporcu Fıtığında Muayene Bulguları

Görünüm normal

Kasıkta şişlik yok

Kronik, kısıtlayıcı ağrı var

Muayenede belli noktalar hassas

Öksürtmekle ağrı artabilir

Sporcularda Kasık Ağrısı Birçok Nedene Bağlı Olabilir:

Bölgesel kaslardaki yaralanmalar, yırtıklar, zorlanmalar.

Kemik yapıdaki inflamatuar hadiseler

Stres kırıkları

Sinir sıkışmaları

Kalça eklemine ait patolojiler

Bursitler

Osteitis pubis

Tedavi:  Sporcularda görülen klasik kasık fıtıklarının tedavisi diğer bireylerden farklı değildir. Ancak belirgin bir fıtık saptanmayan ve kasık ağrısı olan hastaların tedavisinde spor hekimlerinin, fizyoterapi alanı ile birlikte yürüttüğü tedavi algoritması önceliklidir.

Diğer nedenler tespit edilmeyen ya da tedavisi yapılmasına karşın iyileşme sağlanamayan ya da yakınmaları iyileştikten sonra tekrarlayan sporcularda “sporcu fıtığı” mutlaka düşünülmelidir.

Özellikle tedaviye yanıt vermeyen veya tekrarlayan osteitis pubis olgularının altında, bölgenin stabilizasyonunun sağlanması engelleyen bir kasık arka duvarı zayıflığı, yani sporcu fıtığı yatıyor olması yüksek olasılıktır.

Sporcu fıtığı Dinamik MR incelenmesinde ortaya konabilir. Ancak spor hekiminin disiplinli bir şekilde tedavi algoritmasını uyguladığı kasık ağrılarının tekrarlaması halinde MR’da pozitif bulgu olmamasına rağmen spor hekimi ile fıtık konusunda deneyimli cerrahın konsültasyonu ile cerrahi eksplorasyona karar verilebilir. Bu gibi olgularda, ameliyatta sporcu fıtığının tespit ve tedavi edilmesi sonucunda spora geri dönüş sağlandığı bilimsel olarak gösterilmiştir.

Ameliyata karar verirken: Kronik kasık ağrısı olan ama gözle görülür ya da elle muayenede net bir şekilde tanı konabilen bir kasık fıtığı  olmayan bireylerin ameliyata karar verirken çok dikkatli olmaları gerekir. Bu hastaların kasık ağrısına neden olabilen, karın içi organ hastalıklarına bağlı muhtemel ihtimalle elendikten sonra bir spor hekimi tarafından değerlendirilmeleri uygundur. Zira osteitis pubis veya adduktor tendinit gibi spor rahatsızlıklarının tedavisi için spor hekimlerinin uygulayabileceği belli tedavi yöntemleri vardır ve bunlar mutlaka denenmelidir. 

Kronik kasık ağrısı olan bir sporcunun ya da lisanslı sporcu olmayan bireylerin bu sorundan kurtulabilmesi için her aşamada bu konuyla spesifik olarak ilgilenen hekimlerce değerlendirilmesi önem taşır. MR görüntülemesi kasık ağrıları için çok değerli ve fakat pahalı bir yöntemdir. MR’ın mutlaka sporcu yaralanmaları ve fıtıkları konusunda deneyimli bir merkezde yapılması tavsiye edilir. Daha sonraki aşamada da spor hekimi veya sporcu sakatlıkları konusunda deneyimli ortopedi veya fiziksel tedavi uzmanı değerlendirmesini yapıp tedaviyi yönlendirmelidir. Diğer tedavi yöntemleri sonuç vermediği taktirde de fıtık ve sporcu kasığı konusunda deneyimli bir cerrah tarafından ameliyat en iyi sonucu verebilir. 

Sadece ağrı nedeniyle doğrudan kasık fıtığı denilerek yapılan ameliyatlardan sonra ağrının geçmek yerine daha fazla artması gibi bir risk mevcuttur. Kasığında kronik ağrısı olan bir hasta gözle görülür bir fıtığı yoka ameliyat kararı verilmeden önce mutlaka etraflıca değerlendirilmelidir.   

Hangi ameliyat tekniği seçilmeli?

Ameliyatta sporcu fıtığının olup olmadığının anlaşılabilmesi uygulanan cerrahi yaklaşımla ilişkilidir. Lokal anestezi ile açık ameliyatta sporcu öksürtülerek arka duvar zayıflığı tespit edilirken, kapalı (laparoskopik/endoskopik) ameliyatta içeriden görüntü ile karar verilebilmektedir.

Her iki ameliyat yönteminde de sentetik yama ile gerginliksiz onarım yapılmaktadır (prostetik onarım). Yama kullanımını tercih etmeyen sporcularda bireyin kendi dokularını kullanarak yapılacak onarım (otojen onarım) yani güçlendirme ise sadece açık yaklaşımla mümkündür.

 Son yıllarda özellikle sporcu fıtıklarının tedavisinde kullanılan özel kendiliğinden yapışan yamaların çıkmış olması, hasta konforu açısından önemli bir gelişme sayılabilir. Bu tip yamalar, standart yamalardan daha yumuşak ve hafif olmaları yanında,  zamanla eriyebilir kancaları ya da insan dokusu ile temas ettiğinde yapışkan madde salgılama özellikleriyle, gerek açık gerekse kapalı ameliyatlarda dikişe gerek kalmaksızın güvenle uygulanabilmektedir.

	Açık	Kapalı
Anestezi	Lokal	Genel
Ameliyat süresi	30 dk	45 dk
Hastaneden çıkış	2 saat sonra	Aynı gün / Ertesi gün
Ameliyat sonrası ağrı	Az	Çok az
Nüks oranı	Çok düşük	Çok düşük
Enfeksiyon riski	Çok düşük	Çok düşük
Kronik ağrı	Çok seyrek	Çok seyrek
Maliyet	Düşük	Yüksek

Yama seçimi: Son yıllarda özellikle sporcu fıtıklarının tedavisinde kullanılan, dokulara kendiliğinden tutunan özel  yamaların çıkmış olması, hasta konforu açısından önemli bir gelişme sayılabilir. Bu tip yamalar, standart yamalardan daha yumuşak ve hafif olmaları yanında, zamanla eriyebilir kancaları ya da insan dokusu ile temas ettiğinde yapışkan madde salgılama özellikleriyle, gerek açık gerekse kapalı ameliyatlarda dikişe gerek kalmaksızın güvenle uygulanabilmektedir. Günümüzde birçok profesyonel sporcu ekstra maliyetine rağmen bu yamaları tercih etmektedir. Diğer bir seçenek ise standart polipropilen yamanın yapıştırıcı kullanılarak zımba kullanılmadan yerleştirilmesidir. Bunun dışında, yamanın hiç tespit edilmeden serildiği şekilde bırakılmasının da yeterli olduğunu bildiren yayınlar mevcuttur. 

Ameliyat sonrası: Fizyoterapi ve diğer tedavilere yanıt vermeyen kronik kasık ağrısı nedeniyle,  diğer bir deyişle “sporcu fıtığı” tanısıyla ameliyat edilen hastaların spor dönme oranı çok yüksektir. Ameliyat sonrasında 2 hafta spor yapılması uygun değildir. Bu süre zarfında yürüyüşler yeterlidir. Üçüncü haftadan itibaren sporcunun kendini nasıl hissettiğine bağlı olarak koşulara hatta bazı olgularda topla çalışmalara başlanabilir. Dördüncü haftadan itibaren de olguların çoğunluğunda tam sportif aktiviteye dönülebilmektedir.