Tüm dünyada ölüm nedenlerinin başında gelen kalp damar hastalıklarının önlenmesinde en etkili ve ucuz yöntemlerin başında spor gelmektedir. Birçok bilimsel çalışmada düzenli yapılan sporun kalp krizi riskini hareketsiz bir hayat sürenlere göre neredeyse yarı yarıya azalttığı kanıtlanmıştır. Düzenli egzersizin kalp krizi, inmenin önlenmesi yanı sıra yüksek tansiyon, kemik erimesi, romatizmal hastalıklar, şeker hastalığı, bazı kanser türleri, depresyon gibi birçok ciddi kronik hastalıktan koruduğu da gösterilmiştir. Egzersizin kalp damar hastalıklarındaki olumlu etkilerinin nedeni iyi huylu kolesterolü yükseltip, kötü huylu kolesterol ve trigliseridi azaltması, yüksek tansiyonu düşürmesi, damarların genişlemesine yardımcı olması, kalbin daha verimli çalışması, şişmanlığı, şeker hastalığını ve kanın pıhtılaşmasını önlemesi, doğal ince kılcal damarların gelişmesine yardımcı olması, stresi azaltıp uyku düzenini sağlaması şeklinde özetleyebiliriz. Spor yapan kişiler kendini daha zinde ve mutlu hissediyor. Kalp krizi sonrası düzenli yapılan egzersizin ölüm riskini %30 azalttığı bilimsel çalışmalarda gösterilmiştir.
Kalp Damar Hastaları için En Yararlı Spor Türleri Tempolu Yürüyüş ve Yüzme
Kalp damar hastaları için en yararlı spor türleri tempolu yürüyüş ve yüzmedir. Kalp hastalarının yarışmalı ve ağır sporlara girmesi önerilmez (halter, yoğun ağırlık çalışma gibi). Spordan beklenen faydanın elde edilmesi için devamlılık şarttır, aradabir yapılan sporun olumlu etkisi görülmemektedir. Günde 30 dakika orta hızlı tempoda yürümenin (5.5-6 km/saat) ve bunu en az haftada 5 gün yapmanın kalp hastalıklarını önlemede yararlı olduğu biliniyor. Buna karşılık düşük tempoda gezinti yapar gibi yavaş yürümek aynı yararı sağlamamaktadır. 30 dakikalık yürüyüşün normal günlük faaliyetlere ilaveten yapılması şartıdır.
Düzenli Spor Yapmaya Başlamadan Önce Mutlaka Kalp Taraması Yaptırın
Sporun kalp damar hastalıklarından korunmadaki sayısız faydaları yanında, bilinçsiz ve tedbirsiz yapılan sporun ani ölümü de beraberinde getireceği de kaçınılmaz bir durumdur. Kişiye özel egzersiz reçetesi şarttır. Herkes rahat ettiği tempo ve hızda koşmalı veya oynamalıdır. Bunun için spora başlamadan önce yapılan efor testi hem kişinin egzersiz kapasitesinin belirlenmesi hem de kalp damar tıkanıklığının spor öncesi ekarte edilmesi açısından yol gösterici olabilir. Ancak efor testi de ani ölüm ve kalp krizinin oluşmayacağını garanti edemez. Hareketsiz bir yaşantısı olup ağır spor yapmaya başlamak isteyenler mutlaka doktora başvurmalı, kontrolden geçmelidirler. Özellikle daha önceden bilinen kalp hastalığı olanlar, ailede genç yaşta kalp hastalığı ya da ani ölüm öyküsü bulunanlar, sigara içenler, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve şeker hastaları ile aşırı kilolu kişilerin spora başlamadan önce mutlaka doktor kontrolünden geçmeleri şarttır. Hatta bu kişilere spor merkezlerince spora başlamadan önce ilgili bir hekimden spor yapmasında sakınca bulunmadığına dair rutin yazı talep edilmesi de yararlı olacaktır.
Spor Yapmaya Hafif Tempoda Başlayın
Spora yeni başlandığında birden ağır tempoda başlanması sakıncalıdır. Düşük seviyede başlanıp günler haftalar içinde süre ve şiddet artırılmalıdır. Çok soğuk ya da aşırı sıcak havalarda ve tok karınla spor yapmak sakıncalıdır. Yemekten 2-3 saat sonra spora başlanması tavsiye edilir. Eğer spor sırasında göğüste sıkıntı, ağrı, aşırı anormal nefes darlığı, çarpıntı, baş dönmesi gibi şikâyetler ortaya çıkarsa derhal durup biran önce doktora görünmek gereklidir. Spor yaparken vücudun su ve tuz dengesine dikkat edilmeli, yeterince su ve gerekirse mineral içeren içeceklerle desteklenmelidir.
Sonuç olarak düzenli, bilinçli ve doktor kontrolünde yapılan spor kalp-damar hastalıklarında oldukça faydalı iken, bilinçsiz yapılan ve özellikle risk altındaki kişilerin herhangi bir sağlık kontrolünden geçmeden spora başlaması ani ölüm gibi sonuçları da beraberinde getireceği hiçbir zaman unutulmamalıdır.
