KİMLERE SPERM DONASYONU ÖNERİLİR?
• Eşin menisinde hiç sperm saptanamamışsa ve testisten sperm üretiminin olmadığı ortaya konmuş çiftler sperm donasyonu için uygundur. Bu durum kanser tedavisi için verilen radyoterapi veya kemoterapiye bağlı testis hasarı veya doğuştan sperm üretiminin olmaması gibi durumlardan kaynaklanır.
• Erkeğin çocuklarına geçme olasılığı olan kalıtsal hastalığı varsa( hemofili, Duchenne's muscular distrofisi) sperm donasyonuna gidilir. Bu gibi durumlarda hastalığın anne karnında tanısı olup gebelik sonlandırılabilmektedir, ancak bu çiftler için çok travmatik olmaktadır. Bu çiftlere IVF uygulanıp embriyo biyopsisi (PGD) ile sağlam çocuklar seçilebilmekte ve uterus içine yerleştirilebilmektedir. Ancak bu prosedür pahalı ve kompleks bir yol olarak bilinmektedir.
• Erkek eşin HIV gibi cinsel yolla bulaşan hastalık taşıyıcısı olması.
SPERM VERİCİSİNİN BULUNMASI VE YAPILAN TESTLER
Sperm donasyonunda kullanılan spermler Avrupa veya Amerika'dan dağıtma özelliği olan bankalardan alınmaktadır.Kullanılacak sperm işlemi yaptıracak çift tarafından fiziki özelliklerinin ve kan grubunun yazılı olduğu detaylandırılmış sertifikalar arasından seçilir.
Tüm sperm vericileri enfeksiyon hastalıkları ve genetik hastalıklar açısından taranmalıdır. Enfeksiyon hastalıkları HIV, hepatit B ve C, sitomegalovirüs, sifiliz, klamidya, gonoredir. Genetik hastalıklar için karyotip analizi ve kistik fibrosis taraması yapılmalıdır. Sperm vericisinin kan grubu ve Rh durumu bilinmelidir. Akdeniz kökenlilerde talasemi, yahudi kökenlilerde Tay-Sachs hastalığı için tarama yapılmalıdır. Vericinin spermleri dondurularak enfeksiyon hastalıkları, özellikle HIV açısından ikinci test yapılana kadar 6 ay beklenmelidir. Hiçbir tarama programının garantili olmadığı bilinmelidir. Çok küçükte olsa enfeksiyon veya genetik hastalık riski bulunmaktadır. Eğer tarama testleri temizse vericiden haftada 1 veya 2 kez olmak üzere 24 ejakulat vermesi istenir, bunlar analizleri yapılıp dondurularak saklanır.
ALICININ DEĞERLENDİRİLMESİ
Doktor ayrıntılı muayenin yanında annenin medikal ve aile öyküsünü irdeleyecektir. Vaginal ultrasonografinin yanı sıra histerosalpingografi ile rahim ve tüpler değerlendirilmelidir.
Tubal hasar hikayesi olmayan kadınlarda histerosalpingografi daha sonraya ertelenebilir.
Ovulasyon araştırmasına yönelik hormon testleri istenebilir. Kan grubu ve Rh durumu saptanır.
Donör sperm uygulamasında iki yaklaşım vardır, birincisi intrauterin inseminasyon , diğeri IVF'dir.
Çiftin ikisindende yazılı izin belgesi alınmalıdır.
ALICI İÇİN İSTENEN TARAMA TESTLERİ
Çiftin ikisinden de HIV, hepatit B ve C gibi seksüel yolla bulaşan hastalıklar için testler ister. Bayanın rubella ve sitomegalovirus açısından immünazasyonu araştırılmalıdır. Klamidya ve gonore için serviksten örnek alınmalıdır.
GEBELİK TESTİ
İnseminasyondan 2 hafta sonra yaptırılması önerilir. Test pozitifse 2-3 hafta sonra ultrasonografi ile rahim içerisinde gebelik kesesi görülür.
IVF uygulanmış isede transferden 12 gün sonrası için hastadan kanda Bhcg testi (Kanda Gebelik Testi) istenir.Test sonucu olumlu ise 2-3 hafta sonra ultrasonografi ile rahim içerisindeki gebelik kesesi görülür.
SPERM DONASYONUN BAŞARI ŞANSI
Sperm donasyonunda başarı şansı normal tüp bebek hastalarında olduğu gibi kadının yaşına ve yumurta kalitesine göre değişmektedir.
