Hepimizin bildiği gibi salgında en önemli önlemlerden biri de gerekmedikçe evden dışarı çıkmamamız. Evde geçirdiğimiz süreler arttıkça dikkatsizlikler ve ev kazaları da artma eğiliminde oluyor. En sık karşılaştığım ve soru aldığım ev kazalarından biride yanıklar oldu. Evde oluşan yanıklar daha çok sıcak sıvılarla olan yanıklar şeklinde karşımıza çıkıyor. Bununla birlikte sıcak metale temas da bir diğer yanık sebebi olabiliyor.
Yanık, cildin tolere edebileceğinden daha fazla enerjiye maruz kalması sonrası ciltte oluşan yaralanma ve hasar olarak tanımlanabilir. Yanıklar değişik derecelerde karşımıza çıkabiliyor. Yanığı cildin hangi derinlikte etkilendiğine bağlı olarak derecelendiriyoruz. Cildin üst tabakasını etkileyen yanıklar 1. derece yanıklar olurken üst ve orta tabakalarını etkileyen yanıklar 2. derece olarak sınıflandırılabilir. Cildin tamamı yandığında 3. derece yanıklar olarak karşımıza çıkıyor. Sıcak su ile oluşan yanıklar genellikle 1. ve 2. derece yanıklardır.
Yanık gerçekleştikten sonra ilk yapılması gereken şey yanığa yol açan etkenin hızlıca vücuttan uzaklaştırılmasıdır. Örneğin üzerimize sıcak su döküldüğünde sıcak suyu emen kıyafetleri hızlıca üzerimizden çıkarmak ya da sıcak metale temasta sıcak matal ile vücudun temasını kesmek yapılacak ilk iştir. Bu cilde aktarılan ısı miktarının azalmasını sağlayacaktır. Cilde aktarılan ısı ne kadar fazla ise cildin daha fazla tabakası etkilecektir. Cilde mevcut aktarılmış olan ısının azaltılması için ise yanık alanın çeşme suyu sıcaklığı altında en az 20-30 dakika yıkanması uygun olacaktır. Burada dikkat edilmesi gereken nokta yanık alana aşırı soğuk uygulamadan kaçınılması gerektiğidir. Aşırı soğuk-buz- uygulamanın yanık derinliğini artırabileceği bilinmelidir. Ayrıca salça, diş macunu gibi maddeler yanık alanına kesinlikle sürülmemelidir.
Cilde aktarılan ısı olabildiğince azaltıldıktan sonra tedavi yanığın derecesine göre şekillenir. 1.derece yanıklar genellikler kapalı pansumana gerek olmadan epitelizan kremler ve nemlendiriciler ile 1 hafta içinde sorunsuz iyileşir. 2. ve 3. derece yanılar yanığın derinliği, genişliği ve yerine göre tedavi edilir. Çoğu zaman 2. derece yanıklarda su toplanması (bül) görülebilir. Bu durumda sıvıyı boşaltıp deriyi soymadan kapalı pansuman yapmaktayız. 1. ve 2. derece yanıklarda ağrı sık görülmektedir. Bu durumda ağızdan ağrı kesici kullanmak uygun olacaktır. Bazı durumlarda hastaneye yatış gerekebilmektedir. 3 hafta içinde iyileşmeyen yanık alanları için cerrahi müdahale gündeme gelebilir.
Yanık alanında iz kalıp kalmayacağı çokça merak edilen bir konudur. İzin kalıp kalmayacağı birçok faktöre bağlı olarak değişebilmektedir. Bunların başında yanığın derinliği gelmektedir. Yanık derinliği artıkça iz kalma olasılığı artacaktır. Yüzeyel 1. derece yanıklar çoğunlukla izsiz iyileşirken daha derin yanıklarda iz kalabilmektedir. Diğer faktörler arasında yanığın yeri, genişiliği, cilt özellikleri, vücudun yanığa verdiği tepki ve genektik özellikler gibi faktörler sayılabilir. İyileşme süreci ve sonrasında mutlak güneşten kaçınmak spf 50+ güneşten koruyucu kremler kullanmak yanık alanın koyulaşmaması ve hiperpigmente alan kalmaması için önemlidir.
Unutmamalıyız ki evde alacağımız basit önlemlerle kazaları en aza indirmemiz mümkün olabilmektedir.
