Porselen (seramik) dişler

Porselen Diş Tedavisi

Porselen birden fazla metalin metal olmayan başka elementler ile birleşerek  yüksek ısılarda işlenmesi ve sinterlenmesi sonucu oluşan inorganik bir maddedir.

Eski yunancada keramikos (yanmış madde,yanık ) tan türetilen seramik terimi günümüzde bir çok farklı endüstriyel alanda kullanılmaktadır.

Porselen sözcüğünün Latince istiridye anlamına gelen “Porsella” kelimesinden türetildiği tahmin edilmektedir. Porseleni Avrupa’ya tanıtanlar, başta Marco Polo olmak üzere, çeşitli deniz yollarını keşfeden Portekizli tüccarlar olmuştur

Porselen; tümü killi topraktan yapılmış veya daha açık bir deyimle kil 
ihtiva eden ham maddelerden üretilmiş ürünlerin oluşturduğu büyük seramik 
grubunun bir elemanıdır. 

Porselenler kaolin, kuvars ve feldispat maddelerinden üretilir. Kaolin, porselen hamurunun kolay yoğurulmasını, şekil almasını ve rengini sağlayan hammaddedir. Kuvars ise, iskelet yapıcı hammadde olup, camsı faz oluşumunu sağlayan feldispat içinde önemli bir oranda çözünerek, porselen hamurunun sert, camsı, ısıya ve kimyasal etkilere dayanıklı olmasını sağlar.

Porseleni oluşturan üç ana madde kuartz,kaolin ve feldspar dır.

Dişhekimliğinde çok yaygın olarak kullanılan porselen ve seramik dolgular,kaplamalar yada protezler,ortodontik tellerde ve bağlantı aparatlarında da kullanıma sunulmuştur.

Içerdikleri ana maddelerin oranı incelendiğinde dişhekimliği porselen sistemlerinin çoğunluğu feldspar  içerdikleri için feldspatik porselen olarak adlandırılırlar.

Dişhekimliğnde kullanılan porselenlerin pişirilme ısıları yaklaşık olarak 900-1300 C arasındadır.

Dental porselenlerin desteklendiği farklı alt yapı yada taşıyıcı sistemler vardır.Porselenler bu alt yapı destekleri olmadan çok kırılgan ve kullanımı mümkün değildir.Alt yapı destek maddesi olarak;

Mika (Dicor),                                            Işık geçirgenliği yok

Platin foli (sunrise)                                  Işık geçirgenliği yok

Elektroforetik altın (galvano)                    Işık geçirgenliği yok

Kıymetsiz metal alaşımlar (Cr,Co,Ni)       Işık geçirgenliği yok

Kıymetli alaşımlar (Au-Pl)                        Işık geçirgenliği yok

İnfiltre cam seramikler (İnceram)              Işık geçirgenliği var

Cam seramikler (Empress)                       Işık geçirgenliği var

Polikristalin seramikler (Zirkonya,Alumina)     Işık geçirgenliği var

Bu çalışmalarda metal alt yapı ile kullanılanlar dişhekimliğinde metal-seramik olarak diğerleri ise metalsiz yada tam porselen olarak isimlendirilir.Tam seramik çalışmalarda seramik destek alt yapının üzerine porselen çalışılır yada kaplanır.Bir başka anlatımla seramiğin üzerine porselen giydirilir.

Tüm bu işlemler ve farklı alt yapı maddelerinin üretimi yapan dental firmalar farklı isimlendirme çalışmalarına gitmişlerdir. belirli firmalar tarafından üretildikleri için genellikle dişhekimliğinde firmaların ticari ismi ile anılırlar.

Hastaların bu kavram karışıklığından kurtulması için hazırlana bu yazıda bu markalardan ve içeriklerinden bahsetmek faydalı olacaktır.

Cam seramikler ve infiltre cam seramikler

İnceram           VITA

IPS Emax        IVOCLAR

IPS Empress    IVOCLAR

Alumina oksit  PROCERA

Son yıllarda oldukça popular olan ve çok yaygın porselen alt yapı maddesi olarak kullanılan zirkonyum oksit ise Zirkonya olarak adlandırılır.Oldukça sert bir alt yapı maddesi olduğu için bilgisayar destekli milleme makinalarında CAD-CAM (Computur aided design-computer aided manufacturing) teknolojisi ile zirkonya blokları şekillendirilerek istenilen porselen dişlerin alt yapıları üretilir.

Maksimum düzeyde hassasiyet ile üretilen bu alt yapı maddeleri ağız içinde şekillendirilmiş olan doğal dişlere en iyi uyumu ve adaptasyonu sağlar.Dişhekimliğinde doku dostu alt yapı maddelerinin tercih edilmesi uzun dönem başarının temel anahtarıdır. 

Alt yapı maddeleri olarak kullanılan metalsiz seramikler yada zirkonyaların ışık geçirgenlikleri yapılan porselen dişlerin daha doğal algılanmasını ve estetik başarının sağlanmasında çok önemlidir.

Son yıllarda geliştirilen porselen laboratuar cihazlarının yardımı ile seramiklerin alt yapıları baskılanmış seramik maddesinden yapılır hale gelmiştir.Empress olarak adlandırılan Şeffaf tasarlanmış olan bu porselenler sağlamlık için metal kullanılmadığından, doğal diş minesi ile birebir aynı ışık geçirgenliğine ve doğallığına kavuşmuştur.

Empress yada zirkonya uygulamalarda tam renk uyumunun sağlanması,daha ince bir görüntü ve üstün naturel görünüm estetik beklentilerin çözümü olmuştur.Empress uygulamaların doku uyumunun çok iyi olması, allerji yapmamaları ve dişeti uyumlarının yüksek olması aranılan özelliklerdir.

Dr.Ahmet KİĞILI