Polikistik over sendromu tanı ve tedavi süreçleri
Polikistik over sendromu (PCOS), üreme çağındaki kadınlarda görülen, yumurtalıklarda fazlaca kist olmasıyla oluşan ve hormon bozukluğuna bağlı bir hastalıktır. Normalde kadınlardaki yumurtalıklardan her ay düzenli olarak döllenmeye hazır bir yumurta gelişir. Bu yumurta follikül adı verilen içi sıvı dolu bir kesecikte olgunlaşır. Polikistik over sendromunda aynı anda bir çok yumurta olgunlaşmaya çalışır ama bunu başaramazlar. Hiçbirinde de döllenme yeteneği oluşamaz. İçerisinde gelişememiş yumurta bulunan pek çok kesecik oluşur bunlara kist denir.
Nedeni tam olarak bilinmeyen polikistik over sendromunda kadınsal hormonlarda eksiklik görülmektedir. Buna bağlı olarak tüylenme vardır. Kadınların yarıdan çoğu olması gereken kilodan fazladır. Bunun en önemli sebeplerinden biri de insülin direncidir. Bu belirtilerin yanında saç dökülmesi, sivilce, hızlı kilo alma, sürekli yorgun hissetme, adet düzensizliği gibi durumlar da diğer belirtilerdir.
Birçok hastalığın sebebi kilo ile alakalıdır. Polikistik over sendromu da kilo vererek düzelebilecek rahatsızlıklardan biridir. Tedavi edilmediği durumlarda tip 2 tiabet, tiroid bozuklukları, kötü kolesterolde yükselme gibi hastalıkların da riski artmaktadır. Polikistik over sendromu olan kişilerin mutlaka bir endokrin uzmanı, bir kadın doğum uzmanı ve bir diyetisyenden yardım almaları gerekmektedir. Doktor tarafından uygun görülen tedavi sonrası mutlaka bir diyet tedavisine de gerek duyulmaktadır. Ağırlık kaybı, polikistik over sendromlu kadınlarda insülin direncinin düşmesine yardımcı olur. Bu da erkeklik hormonu olan testesteronun düşmesine ve sonuç olarak yumurtalıkların yumurtlama olasılığının artmasına sebep olur. Sivilcelerde ve tüylenmede azalma ve bunun yanında şeker hastalığı, kalp hastalığı, yüksek tansiyon riskinde de azalma görülebilir. Bu rahatsızlığı olan kadınların kilo vermesi zor olabilir. Ancak imkansız değildir.
İlk ayda mevcut ağırlığın % 5-10’unun kaybı hedeflenir. Ve buna göre diyet planı yapılır. Temel olarak beslenme programı şöyle olmalıdır. Kişiye özgü enerji ihtiyacı belirlenir. Ve genelde günlük 2000-2400 kalori olarak belirlenen beslenme programı günde 200-500 kalori azaltılarak ayda ağırlığının % 5’ inin kaybı sağlanır. Ortalama haftada 500 gr. ağırlık kaybı normaldir. Genelde karbonhidratlar düşük glisemik indekse sahip tam buğday ürünleri, bulgur, kuru baklagil gibi besinlerden seçilir. Yani kan şekerini hızlı yükseltmeyen, uzun süre tok tutan gıdalar tüketilmelidir. Yüksek protein insülin hassasiyeti için yararlıdır. Ancak miktar çok yüksek olmamalıdır. Haftada 1 kez balık, 2-3 kez tavuk, ve diğer günler yağsız kırmızı et tüketilmesinde fayda vardır. Ayrıca günde 2 porsiyon az yağlı süt ve yoğurt tüketilmelidir.
Günde 3 ana 3 ara öğün tüketimi her zaman için en uygun olanıdır. Açlık ve tatlı krizlerini önlemek adına bu çok önemlidir. Günde 3 porsiyon meyve 2 porsiyon sebze tüketilmelidir.
Su tüketimi en az 2,5-3 litre olmalıdır. Düzenli egzersiz olarak her gün en az 1/2saat tempolu yürüyüş yapılmalıdır.
SAĞLIKLA KALIN…..