Gözümüzü bulutlu ve karanlık bir sabaha açarak uyanmakla, pırıl pırıl güneşli bir güne uyanmak arasındaki farkı hepimiz biliriz. Bulutlu ve karanlık bir sabahta bedenimizin tonlarca ağırlığını zar zor yataktan çıkararak güne isteksiz bir şekilde başlarken güneşli ve aydınlık bir sabaha ise mutlu ve umutlu başlama eğiliminde oluruz. Sanki gökyüzünün rengi ruhumuza yansımaktadır. Aslında gerçekten de gökyüzünün rengi duygularımıza etki etmektedir. Gün ışığının insan fizyolojisi üzerine etkileri uzun zamandır bilinen ve üzerinde çalışılan bir konudur. Beynimizde epifiz adı verilen ufak bir bölgeden salgılanan melatonin isimli bir hormon bu etkide kilit rol üstlenmektedir. Vücudumuzda bir çok biyolojik sürecin içinde yer alan melatonin, vücudun biyolojik saatini ve ritmini ayarlar. Melatoninin, uyku düzeni, bağışıklık sistemi, vücut ısısı ve hücre yenilenmesi gibi bir çok önemli fizyolojik olayı etkilediği bilinmektedir. Vücudumuzdaki melatonin düzeyleri gün içinde değişiklik göstermektedir. Karanlık, epifiz bezinde melatonin salınımını artırıcı bir etki yaratmaktadır.
Yapılan çalışmalarda vücudumuzda geceleri melatonin düzeyinin gündüz ki melatonin düzeyine göre en az 10 kat daha fazla olduğu saptanmıştır.
Kış aylarında sosyal içe çekilme, isteksizlik, uyku ve iştah artışı, enerji kaybı ve halsizlik gibi belirtilerle kendisini gösteren Mevsimsel Duygudurum Bozukluğu melatoninin psikopatolojiler üzerindeki etkilerinin en belirgin gözlendiği hastalıklardan biridir. Kış mevsimine ait uzun geceler veya kısa gündüzler mevsimsel olarak seyreden bir duygudurum bozukluğunun gelişmesine katkı sağlar. Bunun temel nedeni daha önceden bahsettiğimiz vücudun gün ışığına göre değişen melatonin salınımıdır. Bu tablonun yaz aylarında kendiliğinden düzelmeye başlaması, sonbahar veya kış mevsimlerinde tekrarlaması ve parlak ışıkla (fototerapi) bu bozukluğun tedavi edilebilmesi melatoninin bu bozukluğun gelişimi üzerindeki etkisini doğrulamaktadır.
Hastalığın belirtilerinin ortadan kalkması için yapılması gerekenler aslında yukarıdaki cümlelerde gizlidir. Mümkün olduğu kadar çok gün ışığına maruziyeti artırmalıyız. Sabah güne erken başlayıp, gün içinde kısa da olsa dışarda vakit geçirmeliyiz. Kısa yürüyüşler, açık havada dost buluşmaları hem iyi birer sosyal etkinlik olurken hem de hissedilen depresif ruh halinin gerilemesine fayda sağlayacaktır.
