Anal stenoz, en basit tanımla anal kanalın daralması olarak ifade edilebilir. Aslında yumuşak ve esneyebilen makat yapısının çeşitli faktörlerle esnekliğini kaybetmesidir. Esneme kaybı hem genişlemesi gereken durumda hemde kapanması gereken durumlarda sorun oluşturmaktadır. Tuvalet sırasında rahatça açılamamakta ve tuvalet sonrasında rahatça kapanamamaktadır. bu durum dışkılamayı zor ve ağrılı bir hale getirerek, kanama, büyük abdest yapma güçlüğü, takılma hissi ve inkontinense (gaz-gaita kaçırma) yol açar. Hasta dışkının takılmasından, ishal olmazsa dışkılama yapamamaktan, dışkılama esnasında şiddetli ağrıdan ve yırtılmadan bahseder. Bazı hastalar dışkılarını el yardımı ile çıkardıklarını ifade etmektedirler. Bu da oluşan travma nedeni ile hastalığı artıran bir uygulamadır. Devamlı sulu dışkılama yapılması nedeni ile ıslak anüs dediğimiz anal bölgede kaşıntı ve pişik ile seyreden durum olabilir.
Anal stenoz oluşmasında bir çok sebebi bulunmasına rağmen sıklıkla ameliyatlara ikincil olarak gelişir. Anal stenoz yetişkinlerde genellikle anal bölgeye travma, anal bölge ameliyatları,anal sex, uzun süreli mushil ilaçları kullanıp sulu dışkılama yapmak vb. gibi sebeplerle oluşabileceği gibi bu bölgeye uygulanan ışın tedavisi,anal bölge kanserleri,anal bölgeyi tutan tüberküloz ve bazı kronik iltihabi hastalıklara bağlı olarak da gelişebilir.Kronik anal fissür ve özellikle hemoroid ameliyatları sonrası gördüğümüz anal band’da da görülmektedir.
Tüm bu sebeplerden en sık karşılaşılanı hemoroid veya makat çatlağı ameliyatı sonrası oluşan makat daralmasıdır. Bu hastaların ameliyattan hemen sonra başlayan ve olması gereken ağrıdan çok şiddetli ağrıları olmaktadır. Ameliyat sonrası iyileşme süreçleri uzamaktadır. Ameliyat sırasında kullanılan yönteme göre değişmekle birlikte yaklaşık 6 ay sonra makat darlığı şikayetleri başlamaktadır. Ameliyat sonrası birinci yıldan sonra makat darlığı hastayı dahada çok rahatsız etmekte ve tüm sosyal hayatını etkileyecek boyuta ulaşmaktadır.
Konu ile ilgili hekim sayısı az olduğundan hastaların hekime başvurmuş olsalar bile doğru tanıyı almaları ve doğru tedaviyi bulmaları zordur. bu hastalarda olan utanma duygusu da tekrar tekrar hekime başvurma ihtimalini düşürmektedir. Bu sebeplerden dolayı muayene öncesi hekim seçiminde dikkatli olunmasında fayda olmaktadır.
Titiz bir makat muayene sonrası makat darlığı tanısı konulabilir.
İlaçlar ile daha hafif seyirli, makat derisine yakın olan darlıklar tedavi edilebilir. Lokal kremler ve steroid enjeksiyonları bazı hastalarda faydalı olabilir. Cerrahi tedavi ilaçla tedaviden yarar görmeyen veya görmeyeceği tahmin edilen orta veya ileri dereceli anal stenozlarda tercih edilen yöntemdir. Barsaktan deriye doğru (mukozal ilerletme flepleri) veya makat çevresinden (cilt flepleri) flep kaydırılarak uygulanan prosedürler anal stenozda başlıca ve en sık uygulanan cerrahi tedavi seçenekleri olarak kabul edilirler. Alt seviyede yada başka bir deyişle daha hafif olan tablolarda mukozal ilerletme flebleri ile tedavide oldukça başarılı sonuçlar almaktayız
