GEBELERDE HİPERTİROİDİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Tiroid hastalıkları toplumumuzda her yaşta oldukça sık görülen hastalıklar arasındadır. Bu yüzden gebelik döneminde de tiroid hastalıkları ile ilgili problemlerle sık sık karşılaşılmaktadır. Haşimoto, nodüler guatr, Graves hastalığı ve iyot eksikliği bu hastalıklar arasında başlıca olanlarıdır. Bu makalemde gebelerde görülen hipertiroidi (tiroid bezinin çok çalışması) konusundan bahsetmek istiyorum.
Hipertiroidi yani tiroid bezinin fazla çalıştığı durumlarda gebelerde çarpıntı, kilo alamama, sinirlilik, geçmeyen bulantı ve kusmalar gözlenebilir. Buna ek olarak düşük doğum ağırlıklı bebekler, erken doğumlar ve hipertansiyon da bu hipertiroidi iyi tedavi edilmez ise karşılaşılabilecek sorunlar arasındadır.Bu yakınmaları olan gebelerde TSH ve tiroid hormonlarına bakılarak tanı konulmalıdır. Ancak gebelikte çok fazla hormonal değişiklik olduğu için tiroid testlerinde de çeşitli bozukluklar görülebilmektedir.
Gebelik gerçekleştiğinde plasentadan Beta HCG çok fazla oranda üretilmektedir. Gebelik testinde kullandığımız bu hormon aynı zamanda tiroid bezini de uyarma yeteneğine sahiptir. Uyarılan tiroid bezinden tiroid hormonları artmaya başlar ve TSH hormonu düşük saptanır. Buna gebelik tirotoksikozu olarak adlandırılır. Bu durumum genellikle gebeliğin 12-16. Hafta arasında normalleşir. Bu dönemde yapılan en büyük hatalardan birisi antitiroid ilaç verilmesidir. Bu dönemde tiroid hormonları normal aralıkta ise kesinlikle ilaç verilmeye gerek yoktur. 16. Haftadan sonra TSH normal aralığa gelmez ise, o zaman ilaç tedavisi planlanabilir.
Gebelerde gerçek (aşikar) hipertiroidi tanısı tiroid hormonlarının artmış olması ve TSH düşük olması ile anlaşılır. Ancak gebeliğin ilk haftalarındaki gebelik tirotoksikozu (hipertiroidi) ile ayırt edilmesi gerekir. Bu ayrımı yapmak kimi zaman oldukça zor olabilmektedir. Gebelik sebebi ile sintigrafik işlemler yapılamayacağından kan tetkikleri ve klinik muayene ile tanı konulması gerekmektedir. Hipertiroidi (Graves hastalığı) tanısı konulması için TSH, tiroid hormonları, tiroid reseptör antikorlarına bakılarak karar verilir. Bu iki hastalığın ayırt edilmesi çok önemlidir. Eğer gebede Graves hastalığına bağlı bir hipertiroidi varsa ilaç tedavisi başlanması gerekmektedir. Ve gebelik boyunca bu tedavi yakından takip edilmelidir.
Gebelerde her türlü ilacın kullanılması sakıncalı olabileceği göz önünde bulundurularak ilaçlar dikkatli şekilde verilmelidir. Özellikle gereksiz tedavilerden kaçınılmalıdır. Gebelerde hipertiroidi tedavisinde öncelikli tercih propylthiouracyl (propycyl) olabilir. Bu ilacı da yüksek dozda kullanılması uygun değildir. Gebelerde kullanılabilecek maksimum doza rağmen kontrol edilemiyor ise o zaman alternatif tedavi yani cerrahi düşünülmelidir. Cerrahi planlanır ise bu işlem 22-26. haftalarda yapılmalıdır.
Tiroitte nodülü olan gebelerde de zaman zaman hipertiroidi gözlenebilir. Bu duruma toksik multinoduler guatr olarak adlandırılır. Tedavisi iyot tedavisi veya cerrahidir. Gebelerde iyot tedavisi verilemeyeceği için cerrahi oluncaya kadar ilaç tedavisi ile tedavi edilmelidir.
Gebelerde hipertiroidi (tirotoksikoz) oldukça sık görülen bir klinik olup yanlış tanı konulup, uygun olmayan tedaviler verilmemesi gerekmektedir. Sağlıklı günler dilerim.
Doç. Dr. Yusuf AYDIN
