Kronik Ruhsal Bozukluğu Olan Bireylerin Gereksinimleri Yeterince Karşılanıyor Mu?

Gereksinimler bireylerin, fiziksel, ruhsal ve toplumsal bakımlardan en iyi biçimde gelişmesi için gerekli olan koşullar olarak tanımlanmaktadır. Abraham Maslow gereksinimleri hiyerarşik bir sıra ile tanımlamıştır. Maslow hiyerarşik sıra içinde fizyolojik, güvenlik, sevgi ve aidiyet, saygınlık ve kendini gerçekleştirme olarak beş temel gereksinim alanı tanımlanmaktadır. Gereksinimler kronik hastalıklarda; bireyin yeterli yaşam kalitesine, kabul edilebilir düzeyde sosyal bağımsızlığa sahip olması ve bu düzeyi sürdürebilmesi olarak tanımlanmaktadır.

Kronik ruhsal bozukluğu olan bireyler için gereksinim; fiziksel ve psikososyal kayıplara bağlı olarak bakım, desteğe ve yeterli hizmete erişime ihtiyaç duymak olarak nitelendirilmektedir. Kronik ruhsal bozukluğu olan bireylerin gereksinimleri sahip oldukları hastalığın doğası, yeti yitimlerinin neden olduğu sorunlar bireysel ailesel ve toplumsal karşı karşıya kaldığı duruma göre farklılıklar göstermektedir. Bununla bağlantılı olarak kronik ruhsal hastalığı olan bireyler var olan hastalığın dışında birbirinden farklı birçok durum karşısında, değişik gereksinimler yaşamaktadır. Ayrıca bu bireylerin gereksinimleri hastalıklarının farklı dönemlerinde farklılıklar göstermektedir. Bu durum bu bireylerin gereksinimlerinin diğer bireylerden daha özel, farklı ve bireysel olduğunu göstermektedir.

Kronik ruhsal bozukluğu olan bireylerin gereksinimleri, bilişsel, sosyal ve işlevsel becerilerde kayıplar olması nedeniyle özelleşmektedir. Hasta bireylerin bu kayıpları günlük yaşamı sürdürmek için özel birtakım gereksinimleri beraberinde getirmektedir. Bu bireyler topluma uyumlarının sağlanması ve yaşam kalitelerinin yükseltilmesi için ruh sağlığı profesyonellerinin ve aile bireylerinin bütüncül bakımına gereksinim duymaktadırlar.

Hastaların sosyal ve yakın ilişkiler, fiziksel sağlık durumu, hastalık durumu ve tedavi hakkında bilgi, gündüz aktiviteleri, psikolojik sıkıntı gibi psikososyal gereksinimlerinin çoğunlukla karşılanmamaktadır. Yapılan araştırmalarda hasta bireylerin gereksinimlerinin yaş, cinsiyet, etnik köken, hastalık tanısı, hastalık süresi ve yatış sayısı gibi sosyo-demografik özelliklerden etkilendiği saptanmıştır. Ayrıca, hastaların gereksinimlerinin sosyo-ekonomik durum ile işlevsellik ve semptom şiddeti gibi değişkelerden etkilendiği bulunmuştur.

Kaynakça: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/739638

Yazarlar: Gülsüm Zekiye TUNCER, Zekiye Çetinkaya DUMAN