Kısırlık hakkında genel bilgiler
A.B.Dde 15-44 yaşta evli çiflerin %8,4’ü (5 milyon) kısırlıktan mağdurdur. 20-24 yaş arası kadınların % 7‘sinde ve 40-44 yaş arasındaki kadınların % 29 unda infertilite görülmektedir.
Nedenler :
1- Yumurtlamanın olmaması % 10-15
2- Fetus (karıniçi) faktörler % 30-40
3- Rahim ağzı ile ilgili faktörler %10-15
4- Erkeğe bağlı faktörler %30-40
5- Açıklanamayan %10
Değerlendirme : Erkek ve kadın beraber değerlendirilmelidir. Muayane ve ayrıntılar, hastalık öyküleri değerlendirilir. Cinsel ilişki sıklığı, ilişkinin doğru olup olmadığı, ilişkide zorluk, erkekteki ilişki problemi, ilişkideki kayganlaştırıcı maddelerin (Labrihan) kullanımı araştırılmalıdır.
Hastaların % 10‘unda belirli bir neden bulunamaz! Normal cinsel aktivitesi olan çiflerde aylık döllenme hızı (bir adet döneminde gebelik elde etme) %20‘dir.
Temel kısırlık değerlendirmesi şu maddeleri içerir :
1-Sperm analizi: 48 saat cinsel ilişki yasağı sonrası alınmalıdır.
2-Bazal vücut ısısı çizelgesi: Kadının sabah uyanır uyanmaz derecesi saptanır ve çizelgeye yazılır. Yumurtlama sırasında yükselen progesteron bifazik sıcaklık eğrisi oluşturulur.
3-Postcoital (PCT) : Sperm ile rahim ağzı salgısı arasındaki etkileşmenin doğrudan analizini sağlar ve sperm kalitesi hakkında kaba bir fikir verir.
4-HSG (Rahim filmi) : Rahim ve yumurtalıkların anotomik değerlendirilmesinde önemlidir . Adetin hemen bitiminde çekilir.
5-Rahimden parca alma: Rahimin progesterona cevabını değerlendirir. Ovulasyonu (yumurtlamayı) belirler.
6-Tanı amaçlı: Laporoskopik yapışıklıklar, tüp fonksiyonları, kistler tanımlanır, hemde düzeltici cerrahi işlemler yapılır.
Tedavi :
Nedene yöneliktir. Yumurtlama için yumurtlama sağlayıcı ilaçlar verilir ayrıca prolaktin yüksek hastalarda Bromocriptin verilir.
Erkeğe bağlı infertilite intrastoplazmik sperm injeksiyonu uygulaması, erkek infertil tezimin tedavisinde çığır açmıştır. Ejahulattan (sperm sıvısı), testis biopsisinden canlı sperm elde edildiği sürece başarılı gebelik gerçekleştirilebilir. Erkek sperm bulguları, bir ürolog tarafından degerlendirilmelidir.
Endometriozis, kısırlık kadınlarında % 40 görülür. Tanısı ve evrelenmesi laporoskopi ile yapılır. Tedavi cerrahi olarak yakma, GnRH analogları, danazol, aralıksız doğum kontrol hapı verilmesi gibi gebeliği önleyici tedavileri içerir. Ağır olgularda IVF veya Gamet Intrafallopian Transfer gibi tüp bebek yöntemleri uygulanabilir.
Erkek ve kadın üreme sistemi enfeksiyonları da kısırlık nedenleri arasında sayılmaktadır. Chlamidia ve gonore ana etkenlerdir. Tedavide kadın doğum uzmanı (kadınlar için) ve ürologlara (Erkek için) danışılmalıdır.