Kireçlenme, eklem yüzeyini kaplayan kıkırdakların yıpranmasına bağlı olarak ortaya çıkan bir hastalıktır. Kıkırdak ismi verilen kısım kemiklerin birbirlerine bakan yüzeylerinde yer alan parlak ve kaygan bir özelliktedir. Kan dolaşımı yoktur. Herhangi bir şekilde hasar görür ve yapısı bozulursa eklem kayganlığı kaybolacağı için ağrı ve hareket kısıtlılığı ortaya çıkar. Tıbbi olarak “artroz” ismi verilen bu hastalık halk arasında “kireçlenme” ismiyle bilinir.
Kalça Kireçlenmesi Nedenleri
Kalça kireçlenmesinin en önemli 2 sebebi yaş ve kilodur. Yaş ilerledikçe üzerinde tüm vücudun yükünü taşıyan eklem kıkırdağı sürtünmeye bağlı olarak incelir ve aşınır. Eğer vücut ağrılığı fazla ise bu sürtünme daha fazla olacağından yıpranma hızı artar.
Bunun dışında;
-Geçirilmiş kalça kırıkları
-Uzun süreli alkol ve kortizon kullanımı,
-Bebeklik ve çocukluk çağında tedavileri tam olarak yapılmamış kalça çıkıkları
-Çocukluk ve gençlik döneminde geçirilmiş olan romatizmal hastalıklar, septik artrit gibi enfeksiyon hastalıkları kıkırdak doku harabiyetine ve genç dönemde kireçlenmenin ortaya çıkmasına neden olabilir.
Kalça Kireçlenmesi Belirtileri
İlk ve önemli şikayet ağrıdır. İlk zamanlarda uzun süre ayakta kalmakla, uzun yürüyüşlerle ve merdiven inme-çıkma sırasında ortaya çıkmaya başlar. Dinlenmekle hasta rahatlar. Ancak zaman içerisinde hastalık ilerler ve daha kısa yürüyüşlerle kendisini göstermeye başlar. Dinlenme süresi uzamaya başlar. Bu dönemde hastalar genelikle ağrı kesici ilaçlar alarak rahatlamaya çalışırlar. Hastalığı daha ileri safhalarında istirahat sırasında ve gece uyku sırasında da ağrılar ortaya çıkar. Ağrı kesici ilaçların etki süreleri kısalır.
Kalça Kireçlenmesinde Tanı
Düzgün yapılmış bir kalça muayenesi ile teşhis rahatlıkla konulabilir. En önemli tanı aracı basit röntgen grafisi ile değerlendirmedir. Eğer hasta genç ise altta yatan farklı sebepler olabileceği düşünülüyorsa bilgisayar tomografi ve MRI gibi ileri görüntüleme tetkiklerinden yararlanılabilir.
Kalça Kireçlenmesi Tedavisi
Seçilecek tedavi yöntemine hastalığın şiddeti, hastanın yaşı ve genel durumuna göre karar verilmelidir. Erken ve orta evre, radyolojik filmlerde çok büyük değişiklikler izlenmeyen hastalara kilo verdirme, ağrı kesici ilaçlar ve fizik tedavi ile yardımcı olunmaya çalışılır. Ancak radyolojik olarak eklemin yapısının tamamen bozulduğu, diğer tedavi yöntemleriyle yardımcı olunamayan hastalara total kalça protezi ameliyatı yapılır. Total kalça protezi ameliyatında kıkırdağı tamamen yıpranmış olan tüm eklem yüzeyleri değiştirilir. Leğen kemiği içindeki yuva (asetabulum) ve uyluk kemiği (femur) üst ucundaki topuz değiştirilerek yeni, tüm hareketleri yapabilmeye olanak sağlayan ağrısız bir eklem yapılır. Yaklaşık çeyrek yüzyıldır yapılan bu ameliyatlar insanın yaşam kalitesini çok yükselten girişimlerdir. Son yıllarda gelişmiş teknolojilerin kullanımıyla protez malzemelerinin kalitesi ve dayanıklılıkları çok artmıştır. Günümüz protezleri, tekniğine uygun olarak yapıldığında 20-25 yıl süreyle kullanılabilmektedir.
Kalça Kireçlenmesi Ameliyatı
Ameliyatın, protez operasyonlarının yapılmasına uygun sterilizasyon özelliklerine sahip ameliyathanelerde yapılması enfeksiyon komplikasyonunun riskini en aza indirmek için önemlidir. Genellikle ameliyattan 1 hafta önce hastaya anestezi muayenesi ve gerekli diğer konsultasyonlar yapılır. Kullandığı ve kullanması gereken ilaçlar düzenlenir. Kan sulandırıcı (Kumadin, Plevix gibi) ilaçlar kesilerek bunların yerine ameliyatta kanama riskini arttırmayacak başka ilaçlara geçilir. Ameliyatta, şayet hastanın genel durumu uygunsa belden aşağı bölgenin tamamen uyuşmasının sağlandığı spinal-epidural anestezi kullanılır. Hastaya genel anestezi verilmesi şart değildir. Ameliyat ortalama 1.5 saat kadar sürer. Hasta ameliyatta 1 gün sonra yürüteç yardımıyla ayağa kaldırılarak yürütülür. Hastanede kalış süresi 4-5 gündür. Hastalar eve gittiklerinde yapmaları gereken egzersizler öğretilerek taburcu edilirler.
Sonuç olarak ileri derecede kalça kireçlenmesinde (koksartroz) kesin tedavi total kalça protezi ameliyatıdır. Bu operasyon günümüz teknolojisinin getirdiği avantajlarla hastalara normal günlük yaşam kalitesi sağlayan bir ameliyattır.
