İyi Huylu Yumurtalık Kistleri
Yumurtalık kistleri, her yaşta kadınlarda ortaya çıkabilir ve çoğunlukla zararsızdır. Ancak, bazı durumlarda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Kist Türleri ve Özellikleri
- Fonksiyonel Kistler
- Follikül Kistleri: Yumurtalıklardaki follikülün, yumurtlamadan önce patlamaması durumunda oluşur. Genellikle 2-3 cm büyüklüğünde olup, çoğunlukla ağrısızdır ve birkaç adet döngüsü içinde kaybolur.
- Korpus Luteum Kistleri: Yumurtlamadan sonra follikülün içinde kan veya sıvı birikmesiyle oluşur. Bazen adet gecikmesine ve karın ağrısına neden olabilir.
- Dermoid Kistler (Teratomlar)
- Çoğunlukla genç kadınlarda görülür.
- Kist içinde saç, diş, yağ gibi farklı dokular bulunabilir.
- Genellikle iyi huyludur ancak büyüyüp komplikasyonlara neden olabilir.
- Endometriomalar
- Endometriozisin yumurtalıklarda kist oluşturmasıyla meydana gelir.
- Adet sırasında ve sonrasında ağrıya neden olabilir.
- Koyu, çikolata kıvamında sıvı içerir (bu nedenle "çikolata kisti" olarak da adlandırılır).
- Cystadenomas
- Seröz ve müsinöz olmak üzere iki türü vardır.
- Seröz cystadenomas ince sıvı içerirken, müsinöz cystadenomas kalın, jelatinimsi sıvı içerir.
- Oldukça büyük boyutlara ulaşabilirler ve karın ağrısına neden olabilirler.
- Polikistik Over Sendromu (PCOS)
- Çok sayıda küçük kist içerir.
- Hormonal dengesizlikler, düzensiz adet dönemleri ve infertilite ile ilişkilidir.
- Obezite, insülin direnci ve hirsutizm (aşırı tüylenme) gibi belirtiler de görülür.
Belirtiler
Yumurtalık kistleri genellikle belirti vermez, ancak bazı durumlarda aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:
- Alt karın ağrısı: Kist büyüdükçe veya patladıkça ağrı olabilir.
- Adet düzensizlikleri: Ağrılı adet dönemleri veya adet dönemlerinde değişiklikler olabilir.
- İlişki sırasında ağrı: Derin penetrasyon sırasında ağrı oluşabilir.
- Karında şişlik veya baskı hissi: Büyük kistler karında şişkinlik yaratabilir.
- Sık idrara çıkma veya bağırsak hareketlerinde değişiklikler: Kist mesaneye veya bağırsaklara baskı yapabilir.
Teşhis Yöntemleri
- Pelvik Muayene: Doktor, fiziksel muayene sırasında kisti hissedebilir.
- Ultrason: Kistlerin yerini, boyutunu ve yapısını görüntülemek için kullanılır.
- Kan Testleri: CA-125 testi, özellikle endometriomalar ve kanser riski taşıyan kistlerde uygulanır.
- Laparoskopi: Tanı ve tedavi amacıyla kullanılan cerrahi bir yöntemdir. Kistin doğrudan görüntülenmesi ve gerekirse çıkarılması sağlanır.
Tedavi Yöntemleri
- Bekle ve Gör: Küçük ve asemptomatik kistler genellikle izlenir ve zamanla kendiliğinden kaybolabilir.
- Doğum Kontrol Hapları: Yeni fonksiyonel kistlerin oluşumunu önleyebilir ve mevcut kistlerin küçülmesine yardımcı olabilir.
- Cerrahi Müdahale: Büyük, kalıcı veya semptomatik kistler için gerekebilir. Kistlerin laparoskopi (minimal invaziv cerrahi) veya laparotomi (daha büyük cerrahi kesiler) ile çıkarılması gerekebilir.
- Kistektomi: Sadece kistin çıkarılması.
- Ooferektomi: Yumurtalığın çıkarılması (bir veya her iki yumurtalık).
Yumurtalık kistlerinin yönetimi, semptomların ciddiyetine, kistin boyutuna ve tipine bağlıdır. Bu nedenle, kistlerin değerlendirilmesi ve uygun tedavi için bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanına danışmak önemlidir.
İyi Huylu Yumurtalık Kistleri
Yumurtalık kistleri, her yaşta kadınlarda ortaya çıkabilir ve çoğunlukla zararsızdır. Ancak, bazı durumlarda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Kist Türleri ve Özellikleri
- Fonksiyonel Kistler
- Follikül Kistleri: Yumurtalıklardaki follikülün, yumurtlamadan önce patlamaması durumunda oluşur. Genellikle 2-3 cm büyüklüğünde olup, çoğunlukla ağrısızdır ve birkaç adet döngüsü içinde kaybolur.
- Korpus Luteum Kistleri: Yumurtlamadan sonra follikülün içinde kan veya sıvı birikmesiyle oluşur. Bazen adet gecikmesine ve karın ağrısına neden olabilir.
- Dermoid Kistler (Teratomlar)
- Çoğunlukla genç kadınlarda görülür.
- Kist içinde saç, diş, yağ gibi farklı dokular bulunabilir.
- Genellikle iyi huyludur ancak büyüyüp komplikasyonlara neden olabilir.
- Endometriomalar
- Endometriozisin yumurtalıklarda kist oluşturmasıyla meydana gelir.
- Adet sırasında ve sonrasında ağrıya neden olabilir.
- Koyu, çikolata kıvamında sıvı içerir (bu nedenle "çikolata kisti" olarak da adlandırılır).
- Cystadenomas
- Seröz ve müsinöz olmak üzere iki türü vardır.
- Seröz cystadenomas ince sıvı içerirken, müsinöz cystadenomas kalın, jelatinimsi sıvı içerir.
- Oldukça büyük boyutlara ulaşabilirler ve karın ağrısına neden olabilirler.
- Polikistik Over Sendromu (PCOS)
- Çok sayıda küçük kist içerir.
- Hormonal dengesizlikler, düzensiz adet dönemleri ve infertilite ile ilişkilidir.
- Obezite, insülin direnci ve hirsutizm (aşırı tüylenme) gibi belirtiler de görülür.
Belirtiler
Yumurtalık kistleri genellikle belirti vermez, ancak bazı durumlarda aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:
- Alt karın ağrısı: Kist büyüdükçe veya patladıkça ağrı olabilir.
- Adet düzensizlikleri: Ağrılı adet dönemleri veya adet dönemlerinde değişiklikler olabilir.
- İlişki sırasında ağrı: Derin penetrasyon sırasında ağrı oluşabilir.
- Karında şişlik veya baskı hissi: Büyük kistler karında şişkinlik yaratabilir.
- Sık idrara çıkma veya bağırsak hareketlerinde değişiklikler: Kist mesaneye veya bağırsaklara baskı yapabilir.
Teşhis Yöntemleri
- Pelvik Muayene: Doktor, fiziksel muayene sırasında kisti hissedebilir.
- Ultrason: Kistlerin yerini, boyutunu ve yapısını görüntülemek için kullanılır.
- Kan Testleri: CA-125 testi, özellikle endometriomalar ve kanser riski taşıyan kistlerde uygulanır.
- Laparoskopi: Tanı ve tedavi amacıyla kullanılan cerrahi bir yöntemdir. Kistin doğrudan görüntülenmesi ve gerekirse çıkarılması sağlanır.
Tedavi Yöntemleri
- Bekle ve Gör: Küçük ve asemptomatik kistler genellikle izlenir ve zamanla kendiliğinden kaybolabilir.
- Doğum Kontrol Hapları: Yeni fonksiyonel kistlerin oluşumunu önleyebilir ve mevcut kistlerin küçülmesine yardımcı olabilir.
- Cerrahi Müdahale: Büyük, kalıcı veya semptomatik kistler için gerekebilir. Kistlerin laparoskopi (minimal invaziv cerrahi) veya laparotomi (daha büyük cerrahi kesiler) ile çıkarılması gerekebilir.
- Kistektomi: Sadece kistin çıkarılması.
- Ooferektomi: Yumurtalığın çıkarılması (bir veya her iki yumurtalık).
Yumurtalık kistlerinin yönetimi, semptomların ciddiyetine, kistin boyutuna ve tipine bağlıdır. Bu nedenle, kistlerin değerlendirilmesi ve uygun tedavi için bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanına danışmak önemlidir.
