Belirlileri var mıdır?
Çocuk sahibi olamama dışında çok özel bir belirtisi yoktur. Bazı hastalarda adet düzensizliği veya hormonal bozukluk belirtileri olabilir; tüylenme artışı, cinsel problemler, memeden sıvı gelmesi ve guatr bulguları gibi.
Hastaların çoğu tedaviyle veya tedavisiz gebe kalabilir, çoğu hastada mutlak kısırlık söz konusu değildir.
Çoğu hastanın bir yıl düzenli ilişki ile gebelik denemesi gerekir. Ancak bazı hastaların daha erken doktora başvurması gerekir. Bunlar:
35 yaş ve üstünde olup 6 aydır deneme yapıp gebe kalamayanlar
40 yaş üstünde olanlar
Menstrüel düzensizliği olan veya adet göremeyenler
Ağrılı adet görenler
Endometriyozis ve bilinen rahim iltihabı hikayesi olanlar
Kanser tedavisi alanlar
Tekrarlayan düşük hikayesi olanlar
Erkekte şu durumlar varsa direk hekime(ürolog) başvuru gerekir:
Sperm sayı azlığı veya diğer sperm bozuklukları
Testisler, prostat veya seksle ilgili bir bozukluk olması
Kanser tedavisi görmüş olmak
Testisler küçük veya skrotum (testislerin içinde olduğu cilt torbası) şişse
Ailesinde başka üreme bozukluğu olanlar varsa
Üreme için kadının sağlıklı yumurtalar üretmesi, tüplerin açık ve işlevsel olup bu yumurtaları yakalayıp içinde tutması ve spermlerinde vajinadan tüpe kadar hareket edip yumurta ile birleşip onu dölleyebilmesi gerekmektedir.
İnfertilite testleri de bu işlevlerin normal olup olmadığını anlamak içindir.
Genel jinekolojik muayene yapılır, gerekiyorsa smear testi alınır.
Ovulasyonu ve yumurtalık fonksiyonunu anlamak için kanda hormon testleri yapılır.
Histerosalpingografi (rahim filmi) ile rahim içi boşluğunda ve tüplerde bir problem ve/veya kapanma olup olmadığı anlaşılır
Over rezervi testleri yumurtlama için uygun yumurta sayısını saptamaya yardımcı olur, kan testi ve ulutasonografiyle değerlendirme yapılır.
Prolaktin, tiroit hormon testleri ve aşırı tüylenme, vücutta bazı özel bulgular varsa ek hormon testleri de istenir.
Görüntüleme testleri:
Temel vajinal ultrasonografi yanında bazan rahim boşluğuna sıvı vererek çekilen sonohisterogram da yapılabilir. Ultrason görüntüsü karar vermeye yetmezse bazan MR gerekebilir.
Hastanın durumuna göre gebeliği kolaylaştırmak için bazı cerrahi işlemler de gerekebilir:
Histeroskopi: ince ışıklı bir cihazla rahim ağzından rahim içi boşluğuna girilerek ekranda gözlenmesi septum (perde), sezeryan dikiş yeri ayrılmaları (niş), polip, yapışıklık gibi problemlerin aynı anda düzeltilmesidir.
Laparoskopi: Göbek deliği kenarından küçük bir kesi ile karın içine ince bir kamera yerleştirilir, ekranda tüm karın içi organlar rahim tüp ve yumurtalıklar görülür. Yapışıklıklar, endometriyozis, tüplerde anormallik tıkanıklık varsa görülür. Rahim ağzından kanülle rahime verilen mavi boyanın tüplerden geçip karın boşluğuna aktığı veya akamadığı görülebilir. Aynı anda yapışıklıklar, kistler ve diğer bozukluklar tedavi edilir
TEDAVİ
Bazı kadınlarda çok küçük müdahalelerle üreme fonksiyonu düzelir. Bazı hastalarda ise birden çok müdahale ile normale dönebilir.
Ovulasyonun uyarılması
Değerlendirme sonucunda hastada yumurtlama bozukluğu saptanırsa uygulanır. Bu tedaviler düzenli yumurtlamayı sağlar. PCOS'lu hastalarda başka problem yoksa ilk tedavi yumurtlatma tedavisi ve planlı ilişkidir.
İntrauterin inseminasyon (aşılama)
Kadında yumurtlama uyarılması tedavisi ile bir veya birkaç yumurta oluşturulup yumurtlama zamanında özel hazırlanmış spermlerin rahim içine enjeksiyonu ile tüplerde bir araya gelme şansları artırılır.
Hafif veya orta düzey sperm bozukluklarında
Erkek cinsel organında şekil bozukluğu veya cinsel fonksiyon bozukluklarında
Açıklanamayan infertilitede
Hafif endometriyozis vakalarında tercih edilir.
Gebelik doğal ortamında ve doğal olarak gerçekleşir.
Daha az ilaç kullanılır daha az takip gerekir
Daha ucuzdur.
IVF (Tüp bebek)
Aşılama ile gebelik elde edilemeyen açıklanamayan infertilitesi olanlar,
over rezervi azalmış hastalar,
tüpleri kapalı hastalar,
sperm kalitesi orta- ağır bozuk olan hastalar,
genetik hastalıklar nedeniyle embriyoya test yapılması gereken çiftlere yapılır.
Ayrıca kanser tanısı olan genç kadınların kemoterapi veya radyoterapiye girmeden yumurtaları, veya evliyse embriyoları dondurulup, hastalıklarını atlattıklarında çocuk sahibi olma şansları da mümkün olmaktadır.
İnfertilite Konusundaki Deneyimim
2014 yılında Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniğinde 6 aylık eğitim sonrası Tüp Bebek Uzmanlığı ( ÜYTE: Üremeye Yardımcı Tedaviler Eğitimi) aldım. Antalya Eğitim ve Araştırma hastanesine infertilite polikliniği ve androloji laboratuvarını 2015 yılında kurdum, yumurta gelişimini uyarıcı tedaviler ve aşılamayı o tarihten beri yapmaktayım. Toplam1000 infertil hasta tarafımdan tedavi görmüş ve 150 hasta gebelik elde etmiştir. İnfertilite tedavisinin ileri basamağı olan tüp bebek laboratuvarının kurulması için gerekli bakanlık izinlerinin alınması, hastane yerleşkesinde yerinin belirlenmesi ve kurulmasında ünite sorumlusu olarak yer aldım. Bu dönemde (2022) Ankara Etlik Zübeyde Hanım Hastanesi Tüp Bebek Ünitesinde 2 ay, İstanbul Memorial Şişli Tüp Bebek Ünitesinde çok değerli hocam Semra Kahramandan ve muhteşem laboratuvarlarında eğitimler aldım. Merkezin açılması ile Mayıs 2022 tarihinden beri tüp bebek tedavileri uygulamaktayım. Eğitim araştırma hastanesinde kliniğin ve benim ilk tüp bebek hastası dahil 3 hastam gebe kalmıştır, birçok hastanın da donmuş embriyolorı mevcuttur.
İnfertilitenin Cerrahi Tedavisi
İnfertil hastalarda tedaviye yardımcı cerrahi tedaviler de sıklıkla gerekmektedir. Miyomlar, over kistleri ve rahim filminde tüplerde saptanan bozuklukların düzeltilmesinde laparoskopik cerrahi uygulamaktayım. Yine rahim iç yüzeyinde miyom, polip veya septum denilen perdelerin varlığında histeroskopik cerrahi yapmaktayım. Referans hastanesinde bu şekilde başvuran çok sayıda hastayı tedavi etmiş bulunmaktayım bu alanda önemli tecrübem bulunmaktadır.
.
