İdrar kaçırma sık görülen bir durum mudur?

Evet. Dünya çapında 200 milyonu aşkın kişiyi etkileyen bir sorundur. Kadınların %38’inde görülebilmektedir.

İdrar kaçırmaya neden olan etkenler nelerdir?

Bunu anlayabilmek için öncelikle idrar kaçırma tiplerini bilmek gerekir;
İlk idrar kaçırma tipi, anatomik veya stres tipi idrar kaçırmadır. Bu hastalarda pelvik taban kasları denilen mesaneyi alttan destekleyerek idrar tutmayı sağlayan kas gruplarında zayıflık mevcuttur. Büzücü kas yumakları normal fonksiyon görmeye devam etmektedir. Bu hastalar genellikle öksürme, hapşırma ve gülme gibi karın içi basıncının arttığı anlarda idrar kaçırırlar. İkinci idrar kaçırma tipi, sıkışma tipi kaçırmadır. Herhangi bir sinirsel rahatsızlık olmadan mesane kasının gerekenden fazla kasılması sonucu ortaya çıkmaktadır. Genelde pelvik taban kasları ve büzücü kaslar normaldir. Bu hastalar aniden idrar sıkıştıklarını ve tuvalete yetişene kadar idrar kaçırdıklarından bahsederler. Genelde kasık bölgesinde yanma ve idrar yaptıktan bir süre sonra bu yanma hissinin geçtiğini hissederler. Aşırı aktif mesane denilen hastalık, bu tip idrar kaçırmaya neden olur. Birince ve ikinci idrar kaçırma tipleri bazen aynı anda bir kişide görülebilir. Buna karışık (mikst) tip idrar kaçırma denir.

Sinirsel idrar kaçırma üçüncü grubu oluşturur ki, daha önce bu tip kaçırmalardan detaylı olarak bahsedilmişti. Doğuştan kaçırmalar, kaçırma tiplerinin dördüncü grubunu teşkil ederler. İdrar yollarının doğuştan bozuklukları nedeniyle idrar tutma sisteminin düzgün çalışmadığı kişilerde olur. Bu kişiler çocukluk dönemlerinden itibaren idar tutmakta sorun yaşarlar. Beşinci tip, yalancı (taşma) tipi idrar kaçırmadır. İyi huylu prostat büyümesi, gevşek tip sinirsel işeme bozukluğu gibi durumlarda idrar yapılamadığından mesane bir süre sonra idrar kaçırmaya başlar. Buna taşma tipi idrar kaçırma denir. Altıncı tipte travmatik idrar kaçırmadır. Bir ameliyat veya kaza sonrası idrar tutma mekanizmalarında oluşan hasarlar nedeniyle kişinin idrar kaçırması şeklinde tanımlanır. Kazalarda leğen kemiğinin ön birleşme noktası olan pubis kemiğinin kırıklarında sık olarak görülmektedir. Yedinci ve son grup ise fistülöz idrar kaçırmadır. İdrar yollarının bir kaza veya ameliyat sonrası başka bir anatomik kanala bağlantı oluşturması nedeniyle gerçekleşir. En sık görüleni mesaneden vajinaya olan fistüllerdir. Bu tip hastalar devamlı olarak idrar kaçırmaktan yakınırlar.

Kaç tip idrar kaçırma vardır?

İdrar kaçırma, tıp dünyasındaki ismiyle namı diğer inkontinans kadın hastalarda sık rastlanan ve kişilerin sosyal hayatını ciddi biçimde bozan bir sağlık problemidir. Hastalar kontrolleri dışında gelişen bu durumdan dolayı oldukça muzdarip olmalarına karşın hijyenik nedenleri ve sosyal nedenleri bahane ederek çoğu zaman bu sıkıntılarını gizlemeyi tercih ederler. Ancak ilerleyen zamanla bu sıkıntıları daha da fazla artan ve üzerine organ sarkması da eklenen kişiler tedavi arayışına girerler. İdrar kaçırmanın atta yatan probleme ve bulgulara bağlı olarak 5 farklı tipte gözlenir:

· Stres tipte idrar kaçırma (stres inkontinans)

· Sıkışma tipi idrar kaçırma (urge inkontinans)

· Karışık tip idrar kaçırma (mikst inkontinans)

· Taşma tipi idrar kaçırma (overflow inkontinans)

· Devamlı tip idrar kaçırma (continue inkontinans

Bu tiplerin hepsinin ayrı ayrı gözlenmesinin dışında, bir hastada birden fazla tipin eş zamanlı gözlenmesi de söz konusu olabilir.

Stres tipte idrar kaçırma (stres inkontinans) nedir?

Karın içindeki basıncın artmasına neden olan (öksürme, hapşırma, gülme, ıkınma, zorlanma, ağır kaldırma, eğilme, kalkma... vs) durumlarda gözlenen idrar kaçırmadır. Bu rahatsızlığın temelinde idrar torbasının ve idrar yollarının yapısal olarak desteğinde gözlenen zayıflık yatmaktadır. Bu zayıflığın nedeni daha önceden geçirilmiş zor doğum, çok fazla gebelik, kadın hastalıklarından dolayı geçirilmiş bir operasyon, menopoz gibi sebepler olabilir.

Sıkışma tipi idrar kaçırma (urge inkontinans) nedir?

İdrar torbasının ani kasılmaları sonucunda hastanın durduramadığı tuvalete yetişmeye çalışırken idrar kaçırmasıyla sonuçlanan tiptir. Bu tip idrar kaçırmaya çoğu zaman sık sık (günde 8-10’dan fazla) idrara gitme eşlik eder. Altta yatan sebep çoğu zaman önemli değildir ve yapılan incelemelerde tespit edilemez. Ancak sinir sistemini ilgilendiren (parkinson, demans, multiple skleroz, şeker hastalığı, spina bifida, gergin kord sendromu vs) hastalılarda da görünebildiğini ve bu hastalıların öncü bulgusu olarak gözlenilebilir.

Karışık tip idrar kaçırma (mikst inkontinans) nedir?

Hem stres hem de sıkışma tipi idrar kaçırmasının birlikte bulunduğu durumdur.

Taşma tipi idrar kaçırma (overflow inkontinans) nedir?

Üretra (idrar torbasından dışarıya açılan yol) içerisinde olan bir darlık ya da tıkanıklık sonucu ya da idrar torbasının kasılamaması ve kendisini boşaltamaması sonucu idrar miktarının gittikçe artması, idrar torbasında yeterince yüksek basınca ulaştıktan sonra bir bardaktan suyun taşması misali dışarı idrar kaçması durumudur.

Devamlı tip idrar kaçırma (continue inkontinans) nedir?

Hastanın yapısal bir bozukluğundan (böbrekten gelen idrar kanalının idrar kesesine değil de vajen içerisinde bir yere açılması gibi) ya da daha önceden geçirdiği radyoterapi/operasyon gibi bir tedaviden sonrası idrar torbasında oluşan bir delikten hastanın kontrolü dışında, devamlı olarak idrar sızması durumudur. Yukarıda bahsettiğimiz idrar kaçırması tiplerinin tedavisi sırasında ilaç tedavisi kullanabileceğimiz tek tip sıkışma tipi idrar kaçırmadır. Diğer tiplerin tedavisinde çoğu zaman bir cerrahi bir işlem yapmak gerekmektedir.