Skrotum neresidir ve içerdiği organlar nelerdir?
Haya torbası (skrotum) erkeklerin testis, epididim (testis üzerindeki spermlerin depolandığı organ) ve vas deferans (er kanalı) ve bunları saran zarları içeren penisin alt kısmındaki alandır.
Haya torbasının (Skrotum) hastalıkları nelerdir?
Fournier gangreni, hidrosel, spermatosel, varikosel ve kronik skrotal ağrı haya torbası hastalıklarıdır. Testis kanserleri de skrotum hastalıklarındandır.
Vazektomi (er kanalının kesilmesi işlemi) de skrotal bir kontrasepsiyon(korunma) işlemidir.
Fournier gangreni nedir? Tedavisi nasıldır?
Perine (makat ile penis arasındaki alan) ve genital organların nekrotizan (gangren) fasitisidir (kasları saran zarların iltihaplanması). Etken mikroorganizmalar sindirim, üriner sistemden veya ciltten bulaşabilirler. En sık şeker hastalarında görülmekle beraber lokal travma, parafimozis (sünnet derisinin penis şaftına doğru yer değiştirip penis başına geri getirilememesi durumu), üretra etrafı, makat etrafı enfeksiyonlar halinde de görülebilir. Tedavide destek ve antibiyotik tedavisi ile beraber cerrahi olarak ölü dokuların debridmanı (çıkarılması) gerekir. Hiperbarik oksijen terapisinin de tedavide etkili olduğu düşünülür. Oldukça ciddi bir enfeksiyon olup %20 öldürücülüğü vardır.
Hidrosel nedir?
Testisi saran iki katlı zar tabakası (tunika vaginalis) arasında normalden fazla miktarda sıvı olması durumuna hidrosel denir. Bu durumda fizik muayenede skrotuma karanlık ortamda ışık tutulduğunda ışığın yayılması (transilüminasyon) izlenir. Bu bulgu tanıyı destekler. Bazı yazarlar mutlaka USG ile tanının kesinleşmesini ve olası testisteki bir lezyonun atlanmamasını önerir.
Hidrosel çocuklukta görülür mü? Tedavisi erişkine göre farklı mıdır?
Çocukluk çağında da hidrosel görülebilir. Genellikle çocuklukta 2 yaşına kadar kendi kendine gerilemesi beklenir; eğer gerileme olmazsa ameliyat edilmelidir. Çocukluk çağında hidrosel operasyonları inguinal (kasık) olarak yapılmalıdır. Eşlik eden fıtık varsa o da onarılmalıdır. Erişkinlerde ise genelikle skrotal olarak operasyon uygulanır.
Hidrosel ne zaman tedavi edilmelidir?
Çocuklarda 2 yaşına kadar düzelme olmazsa ameliyat önerilir. Erişkinde çoğunlukla şikayet yaratmamakla birlikte hidrosel kesesi testis kan akımını engelleyecek kadar büyükse, kozmetik açıdan sorun oluşturuyorsa, hastayı rahatsız ediyor ve cinsel ilişkiyi zorlaştırıyorsa ameliyat edilir.
Hidrosel ameliyatı zor mudur? Nasıl ameliyat edilir?
Hidrosel ameliyatı zor bir ameliyat değildir ancak ameliyat sonrası hastanın yaklaşık 1 hafta kadar dinlenmesi gerekir. Lokal veya bölgesel anestezi ile yapılabilir. Ameliyatta kabaca tunika vaginalis denen zarın dış yaprağı (parietal) bertaraf edilerek iki zar arasındaki olası boşluk yok edilir. Bu esnada mevcut artmış sıvı aspire (temizlenir) edilir. Eğer sıvı enfektif (iltihaplı) bir görünümdeyse mikrobiyolojik inceleme için sıvı örneği laboratuara gönderilir.
Hidrosel ameliyatının komplikasyonları nelerdir?
Ameliyat sonrası ödem (geçici şişlik), hematom (kan birikimi), yara enfeksiyonu, abse ve nadir de olsa bazı olgularda tekrarlayan hidrosel görülebilir.
Spermatosel nedir?
Rete testis (testis içinden çıkan er kanallarının birleşim yeri), duktuli deferentes (testisten epididme uzanan er kanalı) ya da epididimden kaynaklanan ve sperm
içeren kistik lezyondur. Genellikle ağrısızdır ve tedavi gerektirmez. Şiddetli ağrısı olan olgularda ve büyük boyuta ulaşanlarda çıkarılır; ancak spermatosel çıkarılırken epididim içerisindeki erkeklik kanallarında tıkanma gelişebileceği bilinmelidir.
Varikosel nedir?
Varikosel testislerdeki (haya,yumurta) kanı boşaltan venlerin (toplardamar) genişleyip büyümelerine verilen isimdir. Ayrıntılı bilgi için varikosel bölümüne bakabilirisiniz.
Kronik skrotal ağrı nedir?
3 aydan uzun süren aralıklı veya sürekli tek taraflı ya da iki taraflı haya ağrısına denir. Tüm haya ağrısı olan hastalar USG ile incelenmelidir. Kronik epididimit, varikosel, kasık fıtığı onarımı sonrası ve vazektomi (vas deferensin-er kanalının çocuk sahibi olamak amacıyla kesilip tıkanması) sonrası kronik skrotal ağrı görülebilir.
Kronik skrotal ağrıda ne yapılmalıdır?
Neden bulunabilirse nedene yönelik tedavi yapılmalıdır. Varikosel varsa operasyon, ağrı yine de geçmezse antienflamatuar ve destek tedavileri yapılır. Kronik epididimit tanısı için muayenede epididimde hassasiyet, idrar veya semen kültüründe ve tahlilinde enfeksiyon veya enflamasyon bulguları görülebilir; antibiyotik ve antienflamatuar tedavi yapılır; buna rağmen iyileşme yoksa çocuk sahibi olmak istemeyen kişilerde epididim çıkarılması (epididimektomi) gerekebilir. Kasık fıtığına bağlı ağrıda operasyon bölgesindeki emilmeyen dikişler çıkarılabilir yerine emilebilen dikiş konabilir. Vazektomi sonrasında skrotal ağrı tedavisi oldukça zordur. Destek ve ağrı kesiciler önerilir.
Kronik skrotal ağrısı olan ve analjezik (ağrı kesici) ya da diğer tedavilere (oturma banyosu, skrotal destek-süspansatuar külot gibi) cevap vermeyen olgulara ne önerilir?
Bu hasta grubuna spermatik kord dediğimiz vas deferens (er kanalı) ve bunun damar-sinirlerini içeren yapıya varikosel ameliyatında olduğu gibi ulaşıp mikrocerrahi ile genitofemoral sinir dallarının tümünün kesilmesi işlemi uygulanabilir.
Vazektomi nedir?
Çocuk sahibi olmak istemeyen erkek hastaların vas deferens (er kanalı)’ inin skrotal olarak kesilerek yapılan cerrahi korunma yöntemidir. ABD’ de %11 oranında erkeklere bu işlem yapılmakta olup ülkemizde çok yaygın değildir. Lokal anestezi altında uygulanabilen bir işlemdir. İşlem sonrası 3-6 ay sonrası spermiyogram ile işlemin etkinliği değerlendirilir. İşlem öncesi hastalar oluşabilecek haya ağrısı açısından uyarılmalıdır.
