Toksoplazma gondii’nin neden olduğu bir parazit hastalığıdır.Dünyadaki en yaygın enfeksiyonlardan biri olup ülkemizde yapılan çalışmalarda toplumun %20-60’nın bu parazit ile enfekte olduğu bildirilmektedir.ABD bu oran 12 yaş ve üstündeki yaş grubunda %22.5’dir.Enfeksiyon özellikle sıcak ve rutubetli iklim ve düşük rakımlarda yüksek olup bazı toplumlarda enfekte olma oranı %95’e ulaşmaktadır.
Toksoplazma enfeksiyonunda bulaşım yiyecekler veya kontamine su ile olmaktadır.İyi pişmemiş veya çiğ yenilen et,yıkanmadan yenilen sebze ve meyveler ile enfeksiyon bulaşmaktadır.Enfeksiyonun insandan insana bulaşımı bazı özel durumlarda olmaktadır.
-Gebelikte enfeksiyonun anneden bebeğe geçişi
-Kan transfüzyonu
-Organ transplantasyonunda enfeksiyon direk geçiş göstermektedir.
Enfeksiyonun yayılmasında en önemli rol kedilerdir. Enfekte hayvanların etlerini yiyen kedilerin ince bağırsaklarında kistler çoğalmakta ve enfeksiyonunun alınmasından 3 hafta sonra kedilerin dışkısı ile atılmaya başlamaktadır.Kist ile enfekte olan gıdaların yenmesi veya kist içeren herhangi toprak ve bahçe materyali ile temas sonrası ellerin yıkanmadan ağza götürülmesi sonucu enfeksiyon yayılabilmektedir.Şehir suyu şebekesinin kontamine olmasına bağlı salgınlar bilinmektedir.
Diğer bir geçiş yolu anneden çocuğa enfeksiyonun geçişidir.Gebelik esnasında enfekte olan anne enfeksiyonu bebeğe geçirebilir.Bu vakalarda annede bir belirti yokken bebek enfekte doğabilir,biz bu bebekleri kongenital enfeksiyonlu bebekler olarak tanımlıyoruz.
Enfeksiyonun kuluçka süresi 4-21 gün olup ortalama 7 gündür.Sağlıklı bireyler toksoplazma ile enfekte olduklarında her zaman belirti vermezler.Bağışıklık sistemi iyi ise parazit hastalığa yol açmayabilir.Hastalık oluşursa belirtiler spesifik değildir.Halsizlik,ateş,boğaz ağrısı,kas ağrısı ve lenf bezlerinde büyüme görülebilir.Birkaç hafta süren bu tablo kendiliğinden düzelir.Enfekte olan şahıslarda parazit inaktif şekilde vücutta kalmakta ve bağışıklık sisteminin bozulduğu durumlarda enfeksiyon reaktivasyon göstermektedir.
Anne adayı gebe kalmadan önce enfeksiyonu geçirirse bebekte sorun söz konusu değildir ve annede bağışıklık sisteminin yeterli oluşu bebeği enfeksiyondan korumaktadır. Gebe bir kadının enfekte olması halinde anne enfeksiyonu bebeğine geçirebilir(Kongenital Enfeksiyon).Bu bebeklerde ciddi problemler ortaya çıkar.
-Gebelik düşükle sonuçlanabilir.
-Ölü doğum olabilir.
-Toksoplazmazisli bebek doğabilir.
Bu bebeklerde; Hidrosefali veya Mikrosefali
Yaygın döküntü
Hepato/splenomegali
Sarılık
Trombositopeni
Korioretinit
Konvülziyon görülebilir.
Doğumdan önce enfekte olan bebeklerin bir kısmında doğumda belirti görülmeyebilir,daha sonraki yaşamlarında görme kaybı,mental yetersizlik ve nöbetler görülebilir. Toksoplazmasisli annelerin çocuklarının belirli aralıklarla takip edilmesi önerilmektedir.
Toksoplazma enfeksiyonunda göz tutulumu da önemlidir.Sık olarak doğumsal enfeksiyon sonucu gelişir. Vakaların %20-80’inde doğumsal enfeksiyona bağlı göz bulguları başlangıçta saptanmazken erişkin yaşlarda ortaya çıkabilir.Sıklıkla görülen göz bulgusu korioretinittir.Göz bulguları yıllar sonra aktive olabilir.
Bağışıklık sistemi bozulmuş şahıslarda ise geçirilen toksoplazma enfeksiyonunun aktive olabileceği unutulmamalıdır.
Tanı serolojik testler
doku incelenmesi
moleküler testler yardımı ile yapılmaktadır.
Tedavi: Sağlıklı bireylerde özgül antimikrobiyal tedaviye gereksinim yoktur.
Gebelikte yenidoğan ve bebeklerde tedaviye başlanmalıdır.
Önerilen tedavi: pyrimethamine,sulfadiazin ve folik asit’dir.Spiromisin,leukovorin tedavisinin de periodik olarak verilmesi vurgulanmaktadır.
Korunmada eğitim önemlidir.
-Etlerin iyi pişmesi
-Meyve ve sebzelerin yıkanması ve kabukları soyularak yenilmesi
-Bahçeyle uğraştıktan ve ellerin toprağa değmesinden sonra iyice yıkanması
-Evde kedi besleniyor ve gebelik söz konusu ise kedinin dışkısını temizlerken eldiven giyilmesi önerilmektedir.
Konu hakkında uzmandan bilgi talep edin
Bu talebiniz doğrudan uzmana gönderilir. Prof. Dr. Nuran GÜRSES en kısa sürede irtibata geçecektir