ELEKTROENSEFALOGRAFİ (EEG)
Beyin hücreleri çalışırken elektrik aktivitesi üretilir ve bu aktivite saçlı deriye kadar iletilir. EEG, saçlı deriye iletilen bu elektrik aktivitesini kaydeden bir tetkiktir. Çoğunlukla epilepsi hastalığı tanısının konması ve tedavi etkinliği takibi için kullanılır. EEG, ayrıca, geçici hafıza kayıpları, öğrenme güçlüğü, sinir sistemi enfeksiyonları, epilepsi dışı bayılmalar, kronik baş ağrıları, demanslar ve metabolik hastalıkların beyin üzerindeki olumsuz etkilerini değerlendirmek için de kullanılır. Dolayısıyla, EEG hem tanı konmasında hem de hastalık takibinde önem taşır.
EEG çekimi için ucunda gümüş veya altın kayıt elektrotları olan uzun ince kablolar saçlı deriye iletken bir kremle yapıştırılır, tamamen ağrısız bir tetkiktir. EEG çekimi poliklinik hastalarında amacına göre 30 dakika, 1 saat veya 3 saat sürelerle yapılabilir. EEG sırasında hasta isterse uyuyabilir. Uyku aktivitesinin gözlenmesi her zaman daha iyidir. Bu nedenle hastadan çekim öncesi uykusuz kalması istenebilir. Böylece, varsa, problemlerin saptanma olasılığı artırılmış olur. Çekim sonrası saçlı deride kullanılan krem şampuanla yıkanıldığında kolayca temizlenir.
EEG çekiminin kalitesi ve doğruluğu çok önemlidir. Bunun için kaliteli EEG elektrotları kullanılması, elektrotların doğru yerlere yerleştirilmesi ve elektriksel aktivitenin artefakt denilen parazitlerden etkilenmemesi gerekir. Çekim öncesi hastanın saçı mutlaka temiz olmalıdır: Herhangi bir saç şekillendirici krem, jöle vb. sürülmemelidir. EEG çekilen her hastaya eş zamanlı olarak kalbin elektrik aktivitesini yansıtan EKG çekimi de yapılmalıdır. Böylece kalbin elektrik aktivitesi ile beynin elektrik aktivitesinin karıştırılmaması sağlanır. Aksi taktirde EEG’ye yansıyan EKG, anormal beyin aktivitesi olarak değerlendirilebilir.
EEG ve EKG elektrotları düzgün şekilde yerleştirildikten ve tüm kontroller tamamlandıktan sonra çekim başlar. Çekim başladıktan sonra yapılması gereken 3 provokasyon yöntemi vardır. Bu provokasyonlar, varsa, anormal aktivitelerin saptanabilmesini sağlar. İlk provokasyon yöntemi göz açma-kapamadır: Hastalardan belirli bir süre gözlerini açık ve sonra kapalı tutması istenir. Bu esnada beyinden gelen dalgaların frekanslarında ortaya çıkması beklenen değişimlerin normal olup olmadığı değerlendirilir. Göz açıkken hızlı olan beyin aktivitesinin göz kapalıyken yavaşlaması beklenir. Daha sonra ikinci provokasyona geçilir: Hastadan 3 dakika boyunca hızlı ve derin nefes alıp vermesi istenir. Bu sırada kandaki karbondioksit seviyesinin azalmasına bağlı olarak hastanın başında hafif basınç hissi ve baş dönmesi algısı oluşabilir ve normal nefes almaya geçtikten hemen sonra düzelir. Bu işaretler hastanın provokasyonu iyi ve etkili yaptığını gösterir. Üçüncü provokasyon yöntemi göze belirli bir mesafeden ve farklı frekanslarda ışık uyarımı yapılmasıdır. Özellikle ışığa duyarlı epilepsilerin saptanmasında çok önemlidir. Her EEG çekiminde bu 3 provokasyon yöntemi de mutlaka yapılmalıdır ve aralarında en az 3 dakika süre bırakılmalıdır. Hasta çekim sırasında rahat bir koltuğa veya sedyeye uzanır. Ortamın ısısı ideal olmalıdır. Üşüme veya terleme çekimi olumsuz etkiler.
Bazı ilaçlar EEG çekimini etkileyebileceğinden kullanılan tüm ilaçlar hakkında çekim öncesinde hekime ve EEG teknisyenine bilgi verilmelidir. Doktor bazı ilaçların kullanılmamasını isteyebilir. Epilepsi ilaçları ve yeşil reçeteli ilaçlar haricinde kullanılan diğer ilaçlar alınabilir, bunlar genellikle EEG çekimini etkilemez. Çekim sırasında hasta tok olmalıdır. Rahat kıyafetler giyilmelidir. Çekimden önceki 6 saat içerisinde alkol alınmamış olmalıdır.
