Dijital Narsisizm ve Sosyal Medya Vitrinleri
Dijital Narsisizmin Belirtileri
Dijital narsisizm, klinik anlamda narsisistik kişilik bozukluğuyla birebir örtüşmese de benzer davranış örüntüleri barındırabilir. En sık görülen belirtiler şunlardır:
- Beğeni ve yorumlara bağımlılık
- Her paylaşımın “mükemmel” görünmesi için yoğun çaba
- Sürekli selfie paylaşma ve dış görünüm vurgusu
- Başkalarının hayatlarıyla kıyaslama sonucu oluşan değersizlik hissi
- Dijital varlığın gerçek kimlikten daha önemli hâle gelmesi
Psikolojik Dinamikler
Bu davranışların arkasında çoğu zaman temel bir onay ihtiyacı ve içsel boşluk hissi yatar. Sosyal medyada alınan beğeniler, geçici bir tatmin sağlarken, uzun vadede bireyin benlik değeri dış etkenlere bağlı hâle gelir. Bu durum, şu dinamikleri tetikleyebilir:
- **Duygusal dalgalanmalar:** Beğeni azalınca ruh halinin düşmesi
- **Gerçeklikten kopma:** Dijital kimliğin gerçek kimliğin önüne geçmesi
- **İlişkilerde yüzeyselleşme:** Derin bağlar kurmak yerine dijital temaslarla yetinme
Sosyal Medya Vitrini
Sosyal medya bir vitrin gibidir: Herkes en güzelini, en başarılısını, en eğlencelisini paylaşır. Bu durum “sosyal karşılaştırma” mekanizmasını sürekli tetikler. Kullanıcılar farkında olmadan başkalarının parlatılmış hayatlarına bakarak kendi hayatlarını yetersiz bulabilirler.
Özellikle ergenlerde ve genç yetişkinlerde bu durum, depresyon, kaygı ve beden algısı bozukluklarına zemin hazırlayabilir.
Terapötik Yaklaşım
Dijital narsisizmle çalışırken terapist şu alanlara odaklanabilir:
- **Benlik değerinin içselleştirilmesi:** Danışanın değerini dışsal onaydan bağımsız kurabilmesi
- **Sosyal medya kullanım alışkanlıklarının fark edilmesi**
- **Kendilik şefkati geliştirme**
- **Dijital detoks uygulamaları**
Danışanın gerçek dünyadaki ilişkilerle bağını güçlendirmesi ve görünür olma ihtiyacını farklı yollarla karşılaması desteklenir.
Sonuç
Dijital narsisizm, modern dünyanın görünmeyen salgınlarından biridir. Sosyal medyanın sunduğu imkanları sağlıklı kullanabilmek için bireyin kendi iç dünyasıyla derin bir bağ kurması gerekir. Gerçek benliğin, dijital maskelerin ardında kaybolmaması; psikolojik sağlamlık ve ruhsal bütünlük için hayati önemdedir.
Hazırlayan: Uzman Psikolog Mustafa Cem Oğuz
