Dayanıklılık Geliştirmede Ebeveynin Rolü
### Dayanıklılık Neden Önemlidir?
- Zorluklar karşısında yıkılmak yerine güçlenme
- Stresle daha etkili başa çıkma
- Travmalar sonrası yeniden yapılandırma kapasitesi
- Öz-değer ve benlik saygısının korunması
Günümüz dünyasında değişim, belirsizlik ve krizler giderek arttığı için, çocukların psikolojik dayanıklılığı bir koruyucu faktör hâline gelmiştir.
### Ebeveynin Rolü
1. **Güvenli bağlanma sağlamak:** Dayanıklılığın temeli güvenli bağdır. Çocuk, ihtiyaç duyduğunda yanında olan bir figürle büyürse içsel güven geliştirir.
2. **Duygusal düzenleme model olmak:** Kendi stresini yönetebilen bir ebeveyn, çocuğa da bu beceriyi kazandırır.
3. **Sınırlar koymak:** Aşırı serbest ya da aşırı baskıcı ortamlar çocuğun iç denge kurmasını zorlaştırır.
4. **Sorumluluk verme:** Yaşına uygun görev ve sorumluluklarla çocuk kendi yeterliliğini keşfeder.
5. **Hataları tolere etmek:** Mükemmeliyetçilik yerine öğrenme odaklı bir yaklaşım, çocuğun hata karşısında yıkılmasını önler.
### Koruyucu ve Risk Faktörleri
**Koruyucu Faktörler:**
- Güçlü aile bağı
- Tutarlı ve destekleyici ebeveynlik
- Pozitif okul ortamı
- Sosyal destek ağı
**Risk Faktörleri:**
- Kaotik ya da ihmal edici ebeveynlik
- Travmatik yaşantılar
- Aile içi şiddet ya da ayrılık
- Sürekli eleştiriye maruz kalmak
### Psikoterapi Perspektifi
Terapide çocuk ya da ergen bireyin dayanıklılık kapasitesi; bağlanma öyküsü, aile dinamikleri ve baş etme stilleri üzerinden değerlendirilir. Gerekli durumlarda ebeveyn de terapi sürecine dâhil edilir. Aile temelli müdahalelerle dayanıklılık geliştirilmesi desteklenir.
### Sonuç
Dayanıklılık, çocuğa verilen en kıymetli psikolojik miraslardan biridir. Sevgi, sınır, anlayış ve destekle büyüyen çocuklar, yaşamın getirdiği her fırtınada yere sağlam basmayı öğrenir.
---
Uzman Psikolog Mustafa Cem Oğuz
