Çocuklarda inmemiş testis
Çocuklarda inmemiş testis İleride kısırlık ve kansere neden oluyor.
Erkeklerde, testisler, gelişmeyi sağlayan hormonları sağladığı gibi , spermde üretirler .
Ergenlikle birlikte artan hormon salınımı , ve sperm üretimi yaşam boyunca sürer.Testislerin görevlerini tamamıyla yerine getirebilmesi ve canlı kalabilmesi için 35.5 c da bulunması gerekmektedir . bunun için ideal yer vücut dışında torbalarda yerleşmeleridir. Normal şartlarda vücut ısısı 36.5- 37.5 c arasındadır ve bu derece sıcaklıkta , testisler fonksiyonlarını
Yitirmeye ve bozulmaya başlarlar.
İnmemiş testis nedir ?
İnmemiş testis , yeni doğmuş erkek bebekte , testilerinin torbalarda bulunmamasına denir.
Bu bebeklerin çoğunda genellikle tek tarafında inmemiş testis gözlenir . ancak bazı bebeklerde her iki testis torbası da boş olabilir .
Torbaya yerleşmemiş testis nerede olabilir
Bebek , anne karnında iken , iki testis de torbada değil, karın zarı arkasında , böbreklere
Yakın bir yerleşimdedir . hamileliğin 7. ayından sonra,bebeğin gelişmesiyle beraber , testisler karın boşluğundan torbaya doğru inmeye başlar. Doğuma yaklaşıldığı zamanda torbaya doğru
İlerleyen testisler , kasık kanalını geçer ve torbaya yerleşir. Bu migrasyon ( geçiş ) bazı çocuklarda doğumdan sonrada devam edebilir. Çok az sayıda bebeğin doğumdan sonraki 6 ay içinde testisinin yerleştiğini gözlemleriz . inmemiş testis saptanan bebeğin testislerinin genellikle ya kasık kanalı civarında yada karın boşluğunda karın zarı arkasında olduğu da bilinmelidir . bu konuda yapılan araştırmalar bize gösteriyor ki , inmemiş testis , erkek çocuklarda ki cinsel organlara ait en sık yaşanan anomalidir . her yüz bebekten 4 ünde görülür. Bu hastalık doğum tarihi ile de ilgisi vardır . zamanında doğmuş bebekler , erken doğumlara göre daha şanslı , çünkü erken doğan bebeklerde bu hastalık , normal zamanında
Doğanlara göre 4 kat daha fazla görüldüğü tespit edilmiştir. Bunun sebebi , testisler hamileliğin 8. ayında torbalara indiğinden erken doğumla bu sürecin kesintiye uğramış olmasıdır .
İnmemiş testisin nedenleri konusunda henüz net bir cevap yok . hormonal etkiler , genetik bozukluk , testisin kendisinden kaynaklanan iç bozukluklar gibi nedenler ileri sürülüp ,
Kesin bir sonuca ulaşılmış değil .
İnmemiş testisten farklı olarak , tıbbı adıyla retraktil testis ( halk arasında korkak yada utangaç testis ) olarak adlandırılır . bunlarda testislerin bazen torbalarda olduğunu görürüz .
Torbalarda olmadığı zamanlarda ise , kasıklara doğru kaçar ve kaybolurlar . bu durum özellikle soğuğa maruz kaldığı zamanlarda yada çocuğun testislerin ellenmesi sırasında utandığı için belirgin olarak fark edilir . tam tersi durumda ise , örneğin , sıcak ortamda ,
Çocuğun ateşinin çıktığı zamanlarda ya da çocuk uyurken testis tekrar torbaya yerleşir.
İkinci farklı şey bazen karın içinden torbaya doğru ilerleyen testis , kendi etrafında döner ve bu dönme sırasında , testisi besleyen damarlar tıkanır , bir süre sonra testis çürümeye başlar ve
Tamamen kaybolur . bu bebekler testisi olmadan doğarlar .
Teşhis için gerekli şeyler
İnmemiş testis , elle yapılan muayene ile anlaşılır . bu yöntemle teşhis konulamazsa , ultrasonografi ile testisin nerede olduğu anlaşılmaya çalışır. Şayet bu yöntemle de sonuç alınamazsa , eskiden explerasyon , şimdilerde laparoskopi ile karın duvarına küçük bir delik
Açılır , bu delikten ince ve ışıklı bir mercek sokularak karnının içi incelenir . inceleme sırasında testisin yeri saptanır ve bazen de bu işlem sırasında testis torbaya indirilebilir . ancak
Testisin yok olduğu söz konusu ise o zaman çürüyen testis kalıntısı bulunur ve çıkarılır .
Zamanında teşhis ve tedavi çok önemlidir
İnmemiş testiste erken tedavi edilmesi , taşıdığı riskler göz önüne alınırsa , çok önemlidir .
Daha anlatıldığı gibi , bazı çocuklarda testisin inmesi 6. aya kadar sürebilir , bunun için ameliyat etme zamanı 6 ay ile bir yaş içinde olmalıdır . tedavi en geç 2 yaşında bitirmelidir.
Her hangi bir nedenle 2 yaşa kadar teşhis edilmemiş çocuklarda , tespit edildiği zaman ameliyat edilmesi gerekir . 2 yaşından sonra çocuklarda geri dönüşü olmayan olumsuz durumlar söz konusu olabilir . özellikle erişkin yaşta sperm yapımında zayıflama ortaya çıkabilir. Başka risk ise , bu testislerde erişkin döneminde testis tümörünün gelişme oranı diğer erkeklere göre 5 kat fazla olması . inmemiş testis bazen kasık fıtığı ile birlikte bulunur.
Bu durumda 6 ayı beklemeden operasyon ertelenmeden müdahale edilmeli .
Tek tedavi ameliyat
İnmemiş testiste rastlanan bebeklerin tedavisi için kesin yöntem ameliyattır . bazı merkezlerde
İnmemiş testis tedavisinde hormonal tedavi denenmektedir , ancak bu tedavinin sonuçlarının
Yetersizliği ve hormonların verdiği yan etkilerden ötürü , kesin tedavi için ameliyat şart . uzman bir hekim tarafından yapılan bir ameliyatın riski yoktur . ameliyat ortalama bir saat sürer ve çocuk 3 saat sonra hastaneden taburcu edilir . ameliyat sonrası için verilen ağrı kesici
Ve antibiyotiklerle tedavi tamamlanır . hasta iki gün sonra normal hayatına döner ve 7. gün yıkanabilir . ailelerin genellikle çocuğun küçük olduğunu düşünerek ameliyatla ilgili tedirginliklerini dile getirirler . ancak bilindiği gibi , yeni cerrahi ve anestezi teknikleri ile olabilecek bütün olumsuzluklar ekarte edilmektedir . ayrıca çocuklarda metabolizma gelişim hızı yüksek olduğundan yara iyileşmesi erişkine göre çok daha hızlıdır . ameliyat sonrası torbalarda hafif şişlik ve morluk olması normaldir. Bu durum 2-3 hafta içinde kendiliğinden geçer.
İnmemiş testis ameliyat olmazsa gelişen riskler
kısırlık nedeni olabilir . testisin erken torbaya indirilmesi kısırlık riskini düşürür .
inmemiş testis sorunu olanların 2 yaşlarda , testislerde kanser gelişme riski diğerlere göre 15 kat fazladır .
inmemiş testis ile birlikte %65 kasık fıtığı ile eşlik eder .
ileri yaşlarda estetik / psikolojik problemlere yol açabilir .
Opr. Dr. Emir İMANİ