ÇOCUKLARDA ALLERJİ
Allerji ; Vücudumuzun bağışıklık sistemini çevremizdeki (allerjen dediğimiz ) zararlı olmayan maddelere karşı verdiği aşırı reaksiyondur. Normalde bağışıklık sistemi yabancı ve zararlı maddelere karşı vücudu korumak için çalışır.Allerjide ise verilen tepki vücuda zararlıdır. Genellikle kronik bazen de acil durumlara yol açabilir.
Alerjide başlıca hedef organlar; solunum sistemi (burun, sinüs, yutak, nefes borusu ve bronşlar), göz, mide-bağırsak sistemi ve deridir.
Belirtiler:
Kronik ve tekrarlayıcı özellik gösterir.
Mevsimlerle ilişki söz konusudur (baharda rinit, yazın ekzema sıklığı artar)
Gün içinde de değişiklik olabilir (astımda gece atakları ön plandadır)
Allerjen ile temas sonrası aynı belirtiler ortaya çıkar.
Ailede benzer hastalık hikayesi vardır.
Bazı durumlarda tetiklenir. (Enfeksiyon,egzersiz,besinler, kimyasallar ve çevre kirliliği)
Allerji tablosunun ortaya çıkması için genetik yatkınlık ve çevresel etkenlerin bir arada bulunması gerekir. Bir çocuğun ebeveynlerinden biri allerjik ise kendisi için risk %45-50 iken, hem anne hem babası alerjik ise risk %75-80'e kadar çıkar.
Çocuklardaki duyarlılık bebeklik döneminden itibaren hatta anne karnında iken başlar.
Yapılan çalışmalarda tesbit edilen ilginç sonuçlar şunlardır:
Kardeş sayısı arttıkça, allerjik hastalık sıklığı azalmaktadır.
Gebelikler arası süre az ise (sık doğumlarda) risk azalır, süre uzadıkça risk artar.
Gebeliğin ikinci yarısında annenin ev tozundan aşırı derecede kaçınması, çocukta 3 yaşında akar alerjisi riskini artırır.
Gebeliğin son üç ayında, süt ve yumurtanın tamamen diyetten çıkarılması , çocukta 5 yaşında artmış yumurta alerjisi ile sonuçlanır.
Gebeliğin son üç ayında balık yağından zengin beslenme, bebek egzeması riskinde belirgin azalma sağlar.
Gebelikte taze sebze-meyve alımında azalma durumunda çocukta alerjik astım riski artar.
Gebelikte sonulum yolu enfeksiyonu geçirmek, antibiyotik ve parasetamol türü ağrı kesici kullanmak ve sigara içimi çocuklarda astım ve egzemayı artırır.
Allerjik duyarlılığın oluşmasında 4 çevresel etken vardır:
Aşırı hijyen; çocuğun doğumdan itibaren bağışıklık sisteminin asıl uğraşacağı mikrobik etkenlerle buluşmasını engeller. Sistem zararlı olmayan maddelere karşı aşırı tepki vermeye neden olacak şekilde gelişir.
Beslenme özellikleri; alerjik tabloların ortaya çıkışında önemlidir: Çikolata, cips, gazlı içecekler, kola, boyalı şekerlemeler, hazır bisküviler, dondurulmuş gıdalar gibi hemen hemen bütün paketlenmiş endüstriyel ürünler, içerdikleri yoğun katkı maddelerinden dolayı sindirim sisteminde ve deride alerjiyi tetiklerler.
İlaçlar; özellikle gereksiz antibiyotik kullanımı bağışıklık sisteminin mikrobik etkenlerle karşılaşmasını ve onlara karşı savaşmasını engeller. Aynı zamanda birçok alerjik hastalık bulgusu, enfeksiyonu taklit eder (astımlı çocuklar sürekli bronşit teşhisi alırken, alerjik nezlesi olanlar ise üst solunum yolu enfeksiyonu tanısı ile sürekli antibiyotik alırlar.
Çevresel irritanlar; sigara, egzoz dumanı, temzilik malzemeleri, deodorantlar, oda spreyleri vs.
Çocuklarda görülen alerjik hastalıklar 10 başlık altında toplanabilir.
Allerjik bronşial astım:Kriz halinde öksürük, hışıltı ve solunum sıkıntısı ile seyreder. Çocuk yaş grubunda görülme sıklığı %3-8 arasındadır.
Allerjik rinit ( alerjik mevsimsel nezle): Çocuklarda en sık görülen alerjik hastalıktır. Ot, ağaç ve çiçek polenlerine bağlı olarak ortaya çıkar. İlkbaharda göz ve burunda sulanma, kaşıntı, hapşırık, geniz akıntısı şeklinde bulgu verir.
Atopik dermatit (bebek egzeması): Çocuklarda en erken dönemde ortaya çıkan allrjik hastalıktır.bebeklerin ilk aylarında genellikle yüzde bazen boyunda ve kollarda kaşıntılı ve kuru lezyonlar şeklindedir. İnek sütü gibi besinlere karşı alerji bu çocuklarda sıktır.
Gıda allerjisi: Yine erken yaşlarda görülebilen allrjik tablolardandır. En sık inek sütü, yumurta, tahıl, fındık-fıstık gibi gıdalardan kaynaklanır.
İlaç allerjisi: Çocuklarda nadir görülür . Çoğu zaman antibiyotikler sonrasında ortaya çıkar.
Hayvan alerjisi: Kedi, köpek, kuş allerjileri gibi.
Böcek allerjisi: Arı, sivrisineki hamam böceği gibi.
Ürtiker: Acil durum arzeden , vücudun genelinde deride farlı büyüklükte, sıcak, pembe renkli büyük döküntüler şeklindedir.
Anaflaksi: ölüme neden olabilecek en ciddi alerjik tablodur. Sebeb genellikle ilaç, böcek veya besindir.
Diğer allerjik durumlar: Lateks (plastik oyuncak, balon, eldiven) allerjisi
DR.GÜLPERİ PINARCIK
